VOV4.Mnông – Tâm ăp rơh rgum r[u\n mô lah rnôk tâm [on geh nu nău, kh^t ôm, nu\ih Êđê way gâm ăp ndơ saway ơm đah âk biăp dơi so\k bah tâm bri, dak diăng. Tâm rnoh aơ, dơi nkoch tât ndơ trau pai n’ha rnhao, kơt por rnih, đah [ô kah n’hanh ueh nđirnt^t mpơl êng, dơi âk nu\ih u\ch.

Nteh rlai mpăl juh rnih phe ngăn trăm rbân, juh n’hanh n’ha rnhao an môi. Ne\ lah ndơ khlay mô dơi mô geh bah nu\ih êđê rnôk gâm trau pai n’ha rnhao. Yuh H Linh Ayun, ta thôn Cuôr Đăng B, xă Cuôr Đăng, nkuăl Cư M’gar, n’gor Dak Lak an g^t, trau pai n’ha rnhao lah ndơ sa way ơm bah nu\ih Êđê le\ geh bah u che, dơi u\ch ngăn tât nar aơ. Ăp rnôk tâm rnă wâl mô lah tâm [on geh nu nău nsông nsao, ăp oh yuh lo\ rgum, du hê du ty nchrăp ăp ndơ, nu\ih sreh ju, nu\ih s^l play đu\r nse, nu\ih khôm u\nh an hâng gay nchrăp gâm trau.

Trau pai geh nkô| nău du\t khlay đah nu\ih Êđê yor aơ lah ndơ sa way ơm bah nu\ih Êđê bah kăl e n’hanh tât a[aơ hôm e. Geh ăp rơh lễ  rhơn m’ak mô lah [ư brah bôk năm sa piăng tâm rnăk wâl, rgum r[u\n rnăk wâl mô lah ăp nar răm rhơn mô lah kh^t ôm ri gâm trau aơ.

Biăp pai

Trau pai n’ha rnhao way dơi gâm tâm ăp glah [ung mô lah glah gang têh. Ndơ sa aơ geh âk ndơ gâm, ndơ the nsum kơt poăch ndrôk, nting sur mô lah dêh ndrôk, tơm kô| trau, blân tăng ih kro, play m’hung, gol ju, mrăch, jăm tăp. Ăp ndơ aơ dơi rgâl t^ng nău u\ch mô lah t^ng nău sa bah ăp nu\ih gâm, do\ng ăp ndơ geh ơm t^ng khay.

Lơn lah, ndơ mô dơi mô geh lah phe n’hanh rnhao. Phe jêh trăm rbân mbra dơi an nsơh dak, jêh ne\ juh nsum đah rnhao an môi, lêk jêng rnih, rnih lơ môi trau lơ kah. Yuh H Saly Mlô, ta [on Tai, xă Krông Jing, nkuăl M’Đrăk, n’gor Dak Lak an g^t, bah năp đaơ, n’ha rnhao geh tâm mir, tâm bri jêng gay gâm trau aơ, ăp oh yuh hăn tôch rnhao bah ôi ơm mô lah bah kêng măng nar bah năp. Rnôk pe\ way săch n’ha kranh lir, pu\t, mô tôch n’ha n’ha nse yor gâm trau mbra mô geh pu\t ueh măt uănh.

N’ha rnhao dơi tôch tâm bri mô lah tâm mir jêh ne\ s^t trăm phe an tât rnôk phe  rbân ri juh ndrel đah n’ha rnhao ne\. He gâm n’glah dak ta u\nh an rđok n’hanh cheh ăp ndơ jêh ne\ mơ mpli rnih rnhao le\ juh an nsum tâm n’glah. Way ri an ăp ntil poăch gâm ndrel kơt poăch sur mô lah poăch ndrôk, kơt ndơ trau pai mbra lơ kah.

Rnôk gâm trau pai, nu\ih Êđê way wâr lor poăch mô lah nkret nting an lêk, jêh ne\ an play đu\r nse, gol ju nse, blân tăng kro gâm lêk, jêh ne\ mư tât ăp ndơ kơt kô| trau chiăt, kô| trau dak. Rnôk ăp ndơ êp s^n ri mơ kêt dak bah rnih phe cheh tâm n’glah n’hanh wâr, uănh kah bôh [ot ngot di sa. Jêh rnôk le\ cheh rnih ri n’hu\ch u\nh nkre wâr na nao gay rnih phe mô krêp [ư ô| glah, mô kah glah trau.

Yuh H Loan Byă, ta [on Cuôr Đăng B, xă Cuôr Đăng, nkuăl Cư M’gar, n’gor Dak Lak an g^t, bôl nău rêh nar lơ mhe n’hanh âk nău mhe gu\ âm bah nu\ih Êđê mbrơi mbrơi roh t^ng năm khay, yơn tâm ăp rơh rgum r[u\n nsum mpôl, nu\ih Êđê hôm e dơi rgum ăp ndơ sa way ơm. Ngăn lah đah ăp oh yuh, aơ lah di an âk rơh ăp yuh, yơ nkoch bri, tâm nkoch nău nkret gâm ăp ndơ sa bah [on lan.

Aơ lah du ndơ dơi u\ch ngăn tâm rnăk wâl, ngăn lah đah ăp nu\ih kon hăn ngai jo\ nar kơt hăn nti mô lah pah kan ri ăp tơ\ s^t ngih aơ lah ndơ sa [ư bu u\ch n’hanh nkah g^t. Đah gâp lah du hê nu\ih mom ri gâp hôm e du\t u\ch dơi nti nkret gâm trau aơ mô knu\ng gâm an săk nơm sa ma hôm dơi nt^m an băl mpôl, ăp oh yuh, n’ăp mon sau bah kơi tay gay khân pơng dơi mât ndray n’hanh g^t gâm trau aơ.

Kơt blân tăng đo\ng, trau pai lah ndơ sa way ơm, nt^t nsa êng bah nu\ih Êđê. Nkôp đah trau blân tăng ri trau pai geh jêr đê| rnôk nchrăp ndơ. Tâm ăp rơh lễ, sông sa têh ri trau plai ndơ sa âk ngăn dơi nu\ih tâm wâl [ư gay jă năch têh.

Tâm nar sông sa, trau pai way dơi sa đah piăng, ndrel đah ăp ndơ sa way ơm êng bah nu\ih Êđê kơt blân tăng juh bôh mrăch, play mhung ngonh tr^ch, n’ha bum, piăng m’êt… đah âk ndơ sa dơi nchrăp, rlu\ trau pai ueh nu\ih uănh yor dak trau n’hanh [ô kah. Rnôk sa saơ tăng bah blân, hăng bah mrăch, tăng hăng bah dak trau. Kah lăi bah piăch gâm lêk n’hanh [ô kah bah n’ha rnhao. Yor ndr^ ma lơ sa trau pai n’ha rnhao lơ hoach piăng, lơ u\ch sa n’hanh jêh ne\ nkah g^t mro.

Nu\ih rblang: Y Sưng Phê Ja