Gia Lai geh âk ntil ndơ tuch tăm, ndơ si gle tăch an dak bah dih geh nău tât sŏng dăng bâh nău ntrŭnh njrăng muĭh kăl bri bâh EU, geh nđâp ma cà phê, cao su, si n’hanh ăp ntil ndơ bâh si. Ăp ntil ndơ ăp dôl geh nsĭt tay rnoh prăk tăch ndơ an dak bah dih klâp ma 500-600 rkeh đôlar an n’gor. Tâm nĕ EU lah ntŭk tăch rgâl dŭt khlăy. Đah nău ŭch mhe bâh EU, doanh nghiệp an geh gĭt na nê̆ tu tơm an tâm di pháp luật, mât đăp mpăn mô geh ndơ si bâh kăl bri mô lah sŏk ndơ si đar mô tâm di.

Wa Lê Đức Vương - cán bộ mât leo nău nchrăp kan bâh Công ty Nestle Việt Nam ta Gia Lai an gĭt, bâh ntơm rnôk EU mbơh mpeh nău luật, lĕ rngôch ăp doanh nghiệp têh tăch cà phê an dak bah dih ta EU lĕ leo kan ƀư lôch ăp nău ntrŭnh. Tâm rnôk nĕ ăp doanh nghiệp jê̆ n’hanh rnăk ƀon lan kan lŏ mir geh mâp âk nău jêr jŏt yor mô geh tŏng gĭt na nê̆ ntŭk tă sŏk ƀư n’hanh mô tâm rgop na nê̆ đah rnoh kan. Yơn lah, ăp nău ntrŭnh aơ lĕ geh pơk luh du trong kan mhe têh an doanh nghiệp Gia Lai n’hao nău khlăy ndơ ntơ, nta nău dơh nơih dơi tâm rlong ta ntŭk tăch rgâl châu âu.

"N’gâng kan tuch tăm mât rong n’hanh ntŭk gŭ rêh kơl an doanh nghiệp gay ma geh gĭt nău dơi rnôk ma tât râng ăp nău ntrŭnh mpeh njrăng rdâng muih kăl bri n’hanh uănh năl an tâm di. Đah doanh nghiệp jê̆ n’hanh rnăk ƀon lan rĭ an geh ƀư Polygon du ntil công nghệ kơl gĭt na nê̆ tu tơm ndơ ƀư) n’hanh gĭt năl ntŭk geh ƀư. Lah bu ƀư tih rĭ ba kơi tay ƀư tay dŭt roh hoach âk rnoh kan. 100 tât 200 rnăk rĭ dơh, yơn lah bar pe jât rbăn rnăk rĭ jêr ngăn. Cà phê tăch an ntŭk tăch rgâl EU geh kơp dơn EUDR rĭ geh tăch khlăy lơn đah cà phê way tăch. Dŭt lah ueh ngăn, yor nău aơ mbra đă an doanh nghiệp geh prăk nkhôm lah khân păng ƀư tĭng ăp nău ntrŭnh aơ. Aơ lah nău nsan dŭt têh ngăn”.

Tĭng nău mbơh bâh ăp nuĭh way kan tăch rgâl n’hanh ntŭk tăch rgâl, gay ma dơi an geh tâm di đah EUDR, ăp doanh nghiệp an geh ngăch rdâk njêng trong kan gĭt năl tu tơm ntŭk ƀư na nê̆, mbra dơi geh dŏng công nghệ blockchain gay ma gĭt na nê̆ nău bmơyh, tâm kơl kan đah ăp rmôt kan uănh năl gay ma geh gĭt na nê̆ ntil ndơ mô tâm di tât ƀư khuch bri, dŏng nău pah kan nâp nâl, bah ir geh nău tât ta ntŭk gŭ rêh,

Rlău ma nĕ, Gia Lai lah êng n’hanh ăp n’gor Tây Nguyên lah nsum an geh leo kan tât râng ăp nău kơl rgâl mhe rnoh kan an nâp nâl, n’hao nău gĭt vât bâh ƀon lan kan lŏ mir n’hanh ngih kơl kan pă an mpeh nău khlăy bâh nău pah kan tĭng trong nâp nâl. Wa Bùi Đức Hào - ta rmôt kan mĭn kan tăch rgâl nâp nâl, an gĭt,

“ Kanŭng bar pe khăy lôch rnôk rmôt kan âk dak châu âu geh ntrŭnh luật aơ, rĭ n’gâng kan tuch tăm n’hanh mât ntŭk gŭ rêh lĕ ntrŭnh bôk nău pah kan, rdâk njêng ndơ rnoh mbrô nkual tăm n’hanh ƀư tĭng ăp trong kan an tâm di đah ăp nău ŭch geh bâh EUDR. Ăp n’gor lĕ geh ntơm lăp pah kan. Cà phê ta n’gor Gia Lai geh ta ăp ntŭk ta ăp nkuăl, ta ntŭk njônh ngai rĭ mbra geh jêr jŏt lơn. Yơn lah, Gia Lai lah n’gor bôk năp geh rmôt pah kan ODA, kơt nĕ mbra nta nău dơh nơih an ăp nău pah kan tât tay an geh nău dơi ueh lơn”.

Nguyễn Thảo