VOV4.M’nông: Đah ăp [on lan rnoi mpôl đê| [on tơm ta ntu\k Tây Nguyên, ăp lễ hội tơm lah ntu\k tu\r ch^ng goh gong. Lơn lah nu^h Bahnar, [ư brah lăp jay rot mhe lah du nar ngêt sa têh, rgum le\ rngôch bah âk lễ jê| lơn, lah ntu\k văn hoá săk ntơr ue\h bah ch^ng gong, du drăp ndơ mô mpơl săk bah ntil kon nu^h.

            Đah nu^h Bahnar, jay rot jay jong lah ndơ nt^t bah [on lan. Rnôk geh jay jong mhe, kônh wa [ư brah (Sơma et hơtok hnam rông nao), lah rnôk gay nkah g^t brah yang le\ kơl [on lan dơi đăp mpăn n’hanh hun hao. Nău way lôch rnôk lăp jay jong nklăp 3 năm, lah tâm [on mô geh ntil nău tât, ri tâm rnôk mông nar ru [ư mir ba, mbra jă [ư ôp brah dja. Bu ranh [on Đinh Hmunh, [on Mơ Hra, xã Kon Lơng Khơng, nkuâl Kbang, n’gor Gia Lai, an g^t:

            “Jay jong mhe ri ân [ư brah ma rpu. Lah [on lan kơt nti, wăng sa mô ho\ dơi geh ri ân kâp bah 1 tât 3 năm. Lah wa\ng sa ue\h jêng ri [on lan u\ch rgop an 1- 2 năm dơm. Rnôk tât 3 năm ri ân sreh rpu [ư brah, ndơ nê lah he gay ôp brah. Ri nsrôih rgum [on lan gay rgop rvăt du mblâm rpu, dăn an [on lan n’hâm soan ngăch lăng dăng soih, wa\ng sa hun hao, mô geh kop ji, rnăk wâl ngăch dăng”.

            Ndơ [ư brah ôp lăp jay mhe bah nu^h Bahnar ân dơi geh: Du mblâm rpu dăm nđôch, du mblâm su\r têh, 7 mblâm djăr dăm n’hanh du mblâm djăr me.

            Ndơ [ư brah lăp jay jong mhe dơi [ư jo\ tâm 3 nar: Nar bôk năp, ăp bu ranh [on họp gay nchră nău [ư brah ôp jay mhe. Du ndơ [ư brah jê jê| dơi [ư gay hao mbơh ăp brah yang, răch [on lan [ư ôp brah lăp jay mhe mpo\ng ăp brah yang u\ch kơl an nău kan dơi dơh soih. Tâm lễ dja. Tâm rnôk [ư brah dja, kônh wa tu\r nău ch^ng tơ nơn, nău hôr nkah g^t.

            Tât nar tâl 2, [ư ôp brah jê| tay đo\ng, dăn ăp brah yang an [on lan lăp tâm bri sreh si gay [ư tơm njuh đăp mpăn, mô geh nu^h sreh jâng mham ti. Nu^h Bahnar [ư tơm njuh du\t roh âk mông nar. Aơ lah du ndơ [ư rup ue\h mha êng. Tơm njuh [ư ma si, rdâk lơn ma prêh ri brah yang dơh g^t tât gay joi s^t râng ngêt sa. Kalơ tơm njuh [ư kôih njôk ma tơm si đo\ng, dang poăn mpeh. Rnôk dja bor ch^ng dơi tu\r n’gôr ndrel đah nău múa xoang Hơtok hnam rông nao (jêng lah rhơn lăp jay rot mhe”.

            Rnôk tơm njuh ho\ rdâk, rpu ho\ kât tâm n’gâng njuh. Du rse reh tanh du\t ue\h n’goăn ta ko rpu. Rnôk dja tâm [on ăp rnăk đă du hê nu^h dơi nhu\p rse têk rpu. Ăp dơi mpo\ng dơi râng tâm nar dja da dê. Rse reh dja lôch nê mbra dơi klôn tay, gay lăp tâm jay rot n’hanh uănh kơt lah du ndơ huêng khlay.

            Ch^ng gong lah du ntil ndơ mô dơi lah mô geh tâm ăp nar [ư brah bah nu^h Bahnar. Ta nar [ư brah dja, ăp nu^h blău tu\r ch^ng goh gong dơi rhơn ma trong: ăp nu^h mbra dơi ăp bu ur druh n’goăn tâm ko du rse koh ma brai n’hanh khân păng mbra wa\n du bông [ư brah. Rnôk dja ch^ng gong mbra goh tu\r nău nkah g^t ndrel đah múa xoang. Nău ch^ng rnôk dja du\t nju\ng rnhôt nău ro\ng.

            Tât nar tâl 3, [on lan [ư tay ôp brah jê| jê| đo\ng, rho\ do\ng an nău way [ư ôp brah tơm, kuăl lah Kơ ya, (jêng lah ndrel tâm rgop, nu^h ndơ geh rgop ndơ nê, geh nkô| khlay tâm rnglăp). Rnôk dja ch^ng gong mbra goh nău Kơ ya đah tâm râp rsănh dănh, khuh n’gôr n’gu\r m[ak.

            Lôch nê, rpu mơ dơi [ư sreh ngăn. T^ng nô Đinh Văn Minh, [on Mơ Hra, xã Kông Lơng Khơng, nkuâl Kbang, n’gor Gia Lai, tâm nău m^n bah kônh wa Bahnar, lah ntâp ri bôk rpu ân rle mpeh măt nar luh mô lah rle mpeh jay rot, nê lah nău lap an [on lan:

            “Rnôk [ư ntâp rpu du\t ue\h m[ak. Le\ rngôch [on lan uănh saơ bu ranh druh ndăm ntâp rpu, tu\r ch^ng goh gong, n’hanh le\ rngôch ntroh da dê gay ôp kuăl trôk nar uănh saơ rpu ho\ kh^t”

            Lôch rnôk ho\ geh bôk rpu n’hanh ăp ndơ [ư brah ho\ nchrăp ăp to\ng ri bu ranh [on răch tay brah: “Hơi ăp brah ue\h, brah lăng, brah mpeh mpeh dâng mpeh lơ, hơi ăp brah way mât njrăng kon nu^h n’hanh ăp ntil ndơ, nar aơ geh poăch, poăch su\r, poăch djăr, jă ăp brah yang s^t ngêt sa kơl an [on lan, dăn ăp brah yang ân mât njrăng ndơ tuch tăm gay mbo ba way ue\h jêng, têh play lay mbôn…”

            Rnôk dja ch^ng gong tu\r goh rgâl jêng nău hôr nkah g^t. {on lan lôch nê [ư gu\ch bôk rpu n’hanh hôm geh tay du nău way [ư brah sa bôk rpu đo\ng.

            Tâm rnôk [ư brah lăp jay rot mhe bah nu^h Bahnar, nu^h râng dơi g^t tât du\t âk nău way [ư ôp brah jê|. N’hanh tâm ăp nău way ôp brah, ch^ng gong dơi do\ng đah ăp nău ch^ng êng êng. Aơ lah nău way [ư ôp brah njoch tât jru hvi ntu\k ntu\r ch^ng goh gong Tây Nguyên đah le\ rngôch ăp săk ntơr n’hanh âk mpưm ơm geh. {ư rhơn lăp jay rot lah du nău way [ư nt^t êng nău gu\ rêh bah nu^h Bahnar n’gor Gia Lai, tâm ntu\k tu\r ch^ng goh gong Tây Nguyên, du nău g^t blău du\t ue\h văn hoá mô mpơl săk bah kon nu^h./.

Nu^h nchih rblang: Điểu Thân