VOV4.M’nông: {ư brah n’hao ba ns^t rhe lah rhơn ba le\ ns^t tâm jay ba tâm dro\ng. nu\ih K’ho Srê rhơn yor săk play lăi mbôn, khân pơng nkah g^t an brah yang le\ an du năm mih lăng prăng ueh, kônh wa geh to\ng ba sa wa\r năm. Aơ lah di an kônh wa răm pâl rlưn dah ro\ng jêh âk khay pah kan o\k r’ah.

            Nău way ns^t ba n’hao rhe ndjôt săk tơm rmưn rbăn ntil ndơ ntoh huêng bah nu^h K’ho. Kônh wa m^n lah, wa\r nău rêh bah kon nu^h geh du\t âk brah yang kơt brah dak, brah yôk, brah u\nh…way hăn t^ng mât njrăng săm kơl. Wa K’Bes ta thôn Bồ Liêng, thị trấn Đinh Văn, nkuâl Lâm Hà, an g^t:

            {ư nău way ns^t ba n’hao rhe gay mpơl nuih n’hâm nkah g^t ăp brah yang le\ mât r[ay n’hanh an mbo ba nđ^r jêng, ju\r geh. Lah ue\h trôk neh le\ an phe ba gay rnăk wâl, [on lan dơi to\ng hơm răm n’hanh dăn an năm khay tuch tăm mhe hơm răm to\ng ăp lơn”.

            {ư nău way ns^t ba n’hao rhe way dơi nu^h K’ho [ư ntơm bah khay 11 tât n’gul khay ngoăy âm lịch, lôch jêh kăch roih ba mir ntơm nơh, a[aơ lah lôch khay klêh cà phê. Nău way [ư ns^t ba n’hao rhe [ư t^ng rnăk, t^ng rnoi deh n’hanh le\ ma [on lan.

            Lor bôk năp kônh wa hăn tât mir i du\t geh jêng, ôp brah dăn ns^t huêng ba s^t jay. Lôch nê ăp nu^h ndrel kăch ba, [ư kloh tuh tâm jay ba. Lôch nê mơ [ư khuh n’gôr ngăn ta jay prêh bah rnăk wâl mô lah ta jâng gung [on.

            Du nău kan mô dơi lah mô geh tâm nău way [ư ns^t ba n’hao rhe lah rdâk tơm njuh. Nău kan dja tă bah bu klô [ư (bu ur mô dơi râng). Lôch nê nchrăp ăp bor ch^ng, bar pe yăng ndrănh, 2 mblâm djăr, dông pla puăch ndrănh, rse nhoong, kông koh, du sah ba n’hanh tơm rhe…Kônh wa tâm [on ndrel nchrăp phe m[êt, gu\ch su\r, djăr…n’gon trău.

            Lăp tâm gâl [ư brah, bu ranh ntơh măt [on lan [ư răch brah, dăn brah ba wa\ch ndrel đah [on lan. Wa K’Ken, ta xã Tân Văn, nkuâl Lâm Hà, an g^t: ăp rêng [ư brah dơi [ư na nê| n’hanh răp jăp:

            “Lor bôk năp lah he răch brah, lôch nê lah he mbơh sơm. Răch brah ri he lah glêh dơm. Hôm mbơh sơm ri he ro\ jong lơn, mbra jong nklăp ntơm bah 10 tât 20 mn^t”

            Ta năp nău rgum ăp to\ng bah kônh wa [on lan, nu^h tơm [ư brah răch nteh dăn brah yang.

            “Nar aơ gâp dăn trôk neh uănh saơ gay [ư nău way ns^t ba n’hao rhe. Dăn an brah ba way gu\ tâm jay hên, an rnăk hên phe ba bêng đăm bêng jay, nău rêh hơm răm ăp to\ng. Dăn brah ba, brah bri nar aơ s^t ta aơ ran sa đah rnăk hên”.

            Lôch nê lah nău mbơh sơm:

            Ơ hơ, gâp tăm ba lo\, gâp peh ba mir.

            Kon ba nse, tơm ba kao. Ba tâm lo\, ba ta mir.

            Ba luh mbôn, ba luh kao. Ba rhơn đah trôk, ba rlôr đah neh.

            Rnôk gâp srih tăm ntu\k yôk sop, ba lơi rlă ju\r roh

            Aơ ân uănh ăp nchăp ba rtuăl jâk găr. Ba bah Ka Măng ta [on Lạch, ba bah K’Klac ta Tơm Bồ, ta Păng Dung geh ba bah K’Pít, K’Pô, ta Phi Tô geh ba bah K’Klac, K’Klơr, ta M’nơr geh ba bah K’Ke.

            Lôch nău răch brah n’hanh nău mbơh sơm bah bu ranh, bu klô ndăm tu\r ch^ng goh gong rhơn nđơr. Hôm ăp bu druh jôn rbăn tâm ntêng lêng ti múa xoang wa\r tơm njuh prêh. Tâm lăp nsum tâm ban đah săk gu\r, êr, nđôch, n’glang nt^t an săk bah neh trôk bah soan rêh dâk hao. Ndrănh yăng n’hanh ăp ndơ sa bah ăp rnăk ndjôt luh, le\ ma [on lan ndrel ngêt sa, ndrel njroh mprơ, tu\r ch^ng, goh gong, [ư ăp nău pâl rlưn way ơm an tât du\t măng ngo. Rnôk u\nh le\ rngơt, ndrănh le\ sât, ăp nu^h manh rlu n’hanh nău way tơm “Rhơn ns^t ba n’hao rhe” bah nu^h K’ho Sre uănh kơt ho\ du\t bah. Ăp nar bah kơi nê, kônh wa mbra ntoch jong nău ngêt sa ta ăp rnăk wâl.

            A[aơ, nău kan tuch tăm bah nu^h [on lan mô hôm nsing âk tâm trôk nar. Nu^h [on lan ho\ g^t do\ng khoa học kỹ thuật tâm nău kan tuch tăm n’hanh mât njrăng mir ba, nău geh đăp mpăn lơn, yơn nău way [ư ns^t ba n’hao rhe mô way [ư mbro kơt ntơm nơh. Wa K’Thế, Groi giám đốc Jay văn hoá nkuâl Lâm Hà an g^t: Nău way [ư ns^t ba n’hao rhe a[aơ mô dơn lah du lễ hội huêng brah đo\ng ôh, ma lah ntu\k [on lan rgum, pâl rlưn, njroh mprơ n’hanh ngêt sa lôch ăp nar pah kan o\ r’ah, lah trong gay ntơm rdâk tay ăp nău ue\h văn hoá way ơm đo\ng:

            A[aơ dơi geh nău mât uănh bah Đảng n’hanh Ngih dak le\ [ư nău way ns^t ba n’hao rhe ta du đêt ntu\k bah n’gor Lâm Đồng nt^t kơt du năm du tơ\ [ư ta nkuâl Lâm Hà, gay rdâk tay nău way ôp brah ns^t ba n’hao rhe bah [on lan K’ho Sre, nu^h Mạ. N’hanh nkuâl nha mât dơi nău way ơm đo\ng nê lah nău ue\h gay mât ndray văn hoá bah ăp rnoi nu^h t^ng nkual”.

            Đah nkô| mât ndray văn hoá, nkre đah [on lan, Nău way [ư rhơn ns^t ba n’hao rhe bah nu^h K’ho le\ dơi rdâk [ư tay tâm rnôk Lễ hội cà phê tâl 6 n’hanh Liên hoan văn hoá ch^ng gong Tây Nguyên năm 2017 mhe [ư ta n’gor Dak Lak, nkoch mbơh nău ue\h êng tât năch dăch ngai, nkre ôp kuăl ăp nu^h ndrel nsum ti mât r[ay săk tơm Văn hoá Tây Nguyên./.

Nu^h nchih rblang: Điểu Thân