VOV4.M’nông: Mhe aơ, dơi geh nău kơl bah n’gâng kan [on lan, ngih pah kan dơi kan, rnoi Mạ ta [on B’Năm Prăng Răh, xă Đak Plao (nkuăl Dak Glong, n’gor Dak Nông) le\ [ư brah bri gay lah ueh brah yang le\ nking n’gang, mât njrăng, kơl an boh ba tơm tăm ueh jêng săk geh n’hanh dăn an [on lan nar lơ ndro\ng geh.

{ư nău way ôp brah bri lah ngoăy tâm ăp lễ hội têh bah rnoi Mạ. Năm aơ, kônh wa dơi ngih dak ntop kơl le\ rngôch prăk [ư brah. Ăp ntil [ư t^ng di nău way ơm kơt: Nău way mbah dăn, nău way rdâk tơm njuh, nău way tuch rmul…Ntu\k [ư ôp brah ta nklang bri l^ng huêng khlay bah dâng jâng leng C’roah bah [on B’Năm Prăng Răh. Bol ma trong lăp tâm ntu\k [ư ôp brah du\t jêr jo\t, ân hăn ma ndeh cày yơn bah ơm ôi, kônh wa tâm [on n’hanh ăp nkual kiău ma geh măt ăp to\ng gay râng [ư ôp brah đo\ng.

Nău way [ư ôp brah bri lah ngoăy tâm ăp lễ hội têh, dơi [ư 3 năm du tơ\ mô lah 5 năm du tơ\ lôch rnôk kăch rek. Bah năp nar [ư lễ, mom ndăm têh dăng tâm [on lăp tâm bri sơch tơm ngâr du\t so\ng ue\h gay [ư kôih tơm njuh; ăp tơm ngâr nâp kranh [ư n’gâng kât be. Bu ur ri rvê n’gon trău, nchrăp ndơ [ư ôp brah. Bu ranh [on ri sơch ntu\k [ư na nê|, lôch nê dăn huêng bri n’hanh ăp brah yang êng [a [a\ an [ư lan [ư ôp brah.

Druh ndăm tâm [on le\ rngeh du măng rsol gay nchrăp ăp ndơ do\ng nar ôi tay. Tơm năch ndrel tu\r ch^ng goh gong, uh mbuăt, n’hôm…bah meng mbu\ch u\nh n’hâng, kônh wa tâm nkoch ăp nău nđơn wa\r nkual bri huêng.

Tâm ôi tay, nar [ư ôp brah tơm, ăp nău way bah [ư ôp brah bri [ư ntơr ue\h huêng khlay ngăn. Ndơ [ư ôp brah lah: 1 mblâm be, 1 bôk su\r, 2 mblâm djăr, 1 mblâm kik, 1 ngan dak, 1 ngan ndrănh, du ngan m[êt, 7 yăng ndrănh, 1 dông đâng kông koh n’hanh nhong kach. Le\ rngôch dơi pla ta tơm njuh da dê. Tât rnôk [ư răch brah, bu ranh [on K’Krang lăch mham djăr h^ng ta n’gâng njuh n’hanh mpli đah ngan ndrănh gay ôp brah dak, brah bri.

Nău răch kơt bah kơi aơ: “Ơ brah bri, brah dak, dak me, dak Glong, brah dak lêng dak dơng! Nar aơ, nar ue\h khay lăng, [on mpôl hên [ư lih jan. aơ lah piăng m[êt, aơ lah be dăm, djăr dăm…jă ăp brah yang s^t râng kơl an [on lan mpôl hên way hơm răm, đăp mpăn, kon său ngăch lăng. Dăn an kon druh, kon ndăm n’hâm soan dăng d^ng rmih, d^ng rveh, oh kon jăp gơih nti blău, u che me bơ\ rêh jong rhiăng năm, tui ka rơ\ jêng, kik djăr bêng nong, ndrôk rpu bêng n’gar…”. Kêng du\t, bu ranh [on kuăl jă ăp nu^h ngêt ndrănh yăng, sa poăn ôp brah, nkăp kông an săk soan ngăch dăng n’hanh [ư nău way tuch rmul, tăm bri…

Nău way [ư ôp brah bri dơi [ư du trong ntơr ue\h, ăp to\ng nău way ơm. Ta ăp gâl [ư nău way ơm, ndrel đah tu\r ch^ng goh gong, mbuăt, n’hôm…, nu^h râng le\ d^ng nu^h g^t mpât mprơ Mạ geh nkô| hôr mpeh yôk bri, mpư rnê nău khlay bah bri đah nău rêh nsum lam [on lan đo\ng. Yor ntơm bah kăl e nơh, nău rêh bah [on lan le\ nkre đah yôk bri ntơm bah rơh aơ tât rơh êng [a [a\. nău nkoch nđơn n’hanh mpât mprơ mbra kơl kon său saơ dơi nău khlay, nău ue\h, nău geh bah bri, ntơm bah nê nsum ti mât njrăng, hun hao bri nar lơn ma nđ^r ue\h.

Bu ranh [on K’Siêng ta [on B’Năm Prăng Răh rhơn nđơr: “Kônh wa du\t rhơn rnôk dơi n’gâng kan ăp gưl nta trong dơh, ntop kơl gay [ư nău way ôp brah bri du trong geh nkô| khlay. Lôch nê, kônh wa, [on lan, lơn ma krêp dêh, êt lhăt nău tâm rnglăp, tâm kơl nsum tâm nău rêh”.

Wa H’Jang tât bah [on Phi Mur, xã Quảng Khê, nkuâl Dak Glong, nkoch: “Jo\ ngăn hôm nu^h Mạ mơ geh rnôk [ư ôp brah bri. Rlău ma mpơl nuih n’hâm uănh khlay đah ăp brah yang, aơ hôm lah rnôk gay kônh wa mbra tâm mâp, tâm ôp nău tă ơm g^t wa\ng sa, nt^m nti kon său nsum ti mât njrăng bri”.

Nău way [ư ôp brah bri bah nu^h Mạ lah nău ue\h blău gu\ rêh, ôp brah lah yang ho\ ơm bah jo\, geh nkô| hôr du\t jru hvi đah nău rêh nuih n’hâm, lah rjăp nău tâm rnglăp krêp dêh bah [on lan đah bri dak. Nău [ư ôp brah bri rgop kơl [on lan Mạ n’hao nău g^t êng mât njrăng, mpư n’hao ue\h tay văn hoá way ơm bah rnoi nu^h he tâm ban kơt geh rnôk tâm njôm wăr, gu\ rêh văn hoá way ơm, mât ue\h nuih n’hâm tâm rnglăp, krêp dêh nsum mpôl lam [on lan./.

            Nu^h nchih rblang: Điểu Thân