VOV4.M’nông: {ư brah srih ba lah nău [ư bôk năp an du bông srih tăm ba lo\ bah nu\ih K’ho Sre ta nkuăl Di Linh, n’gor Lâm Đồng, dơi [ư ta lo\ bah ăp rnăk wâl. Bah năp đaơ, nu\ih K’Sre way [ư du yan tâm yan mih. T^ng năm yan mih ơm kônh wa mbra brô neh n’hanh njôt srih lo\l ơm. Năm mih mbrơi ri kônh wa mbra srih mbrơi. Yơn đah nu\ih K’ho Sre, [ư brah srih ba, lah ngoay tâm âk nău [ư an du bông srih tăm ba lo\, đah nău u\ch hơm răm, ngăch dăng, dăn brah huêng ba kơl an.

     Nu^h K’ho lah nsum, nu^h K’ho Sre lah êng m^n lah le\ rngôch si gle, pih rêp, trôk, nar, mih glaih, tu\k ngom, yôk yang, bri dak,….Mô dơn nê le\ ma ndơ do\ng tâm rnăk ch^ng, yăng, ndoh, glah…geh huêng da dê. Aơ lah nău way ơm, mô  dơn geh nu^h K’ho ma geh le\ rngôch ta ăp rnoi nu^h êng [a [a\ ta dor yôk Trường Sơn- Tây Nguyên, nsing tâm nău m^n “ăp ntil ndơ geh huêng”, jêng lah mô geh du ntil ndơ kalơ neh ntu lah mô geh huêng.

            {ư ôp brah srih tăm ba lo\ ho\ dơi [ư bah ntơm kăl e, ntơm bah nar ma nu^h K’ho g^t [ư lo\ ri ho\ geh nău way [ư ôp brah dja hôm. Nău “sre” jêng lah lo\. {ư ôp brah srih tăm ba dja nu^h K’ho Sre gay dăn an brah yang kơl ba hon jêng nđ^r ue\h tâm ban, mpo\ng ba srih tăm ta lo\ mô geh đe kraih sa, răch sa. Bu ranh [on K’Brẹp, 68 năm deh, gu\ ta {on Kròt Sớt, xã Bảo Thuận, nkuâl Di Linh, n’gor Lâm Đồng, nkoch:

            “Kăl e, ntơm bah rơh u che he ho\ geh [ư nău way ôp brah dja hôm, [ư ôp brah mpo\ng an ba hon tâm ban, hon jêng dăn brah yang kơl an. Brah yang lah huêng khlay gu\ prêh bah lơ mât njrăng ăp ntil ndơ, tâm nê geh kon nu^h. Yor kơt nê|, kon nu^h ân [ư ôp brah gay dăn brah yang kơl an, [ư ba ns^t geh âk ba, u\ch ro\ng ăp ntil du\t ue\h lăng an rnăk wâl n’hanh [on lan…

            Gay t^ng [ư ăp nău way ôp brah srih tăm ba, nu^h K’ho ân rdâk njuh. Tơm njuh geh du n’gâng prêh so\ng, n’hanh geh 4 mbah jong tôi nt^t an 4 ryôk ba jong kơt tiăng djăr dăm. Ndơ [ư lăch ôp brah lah du mblâm djăr n’hanh ndrănh yăng. Lah rnăk geh ri gu\ch su\r. Ndrănh yăng ri ân pơk săp n’hanh djăr ân dơi lăch mham ta tơm njuh ho\ lôch rdâk. Lôch lăch mham djăr, mham djăr dơi h^ng ta tơm njuh n’hanh nu^h tơm bra ôp brah. Djăr ôp brah mbra dơi gu\ch sa poăch ta lo\ srih tăm ba, hôm khu\ng klơm djăr dơi gâm s^n [ư ndơ ôp brah pla ta tơm njuh, bah dâng ndơ ôp brah lăk lha prit nse hôm rêh. Wa K’ Brỏh, 76 năm deh, bu ranh [on ta Tổ dân phố Kơ Ming, thị trấn Di Linh, nkuâl Di Linh, n’gor Lâm Đồng, nu^h tơm [ư ôp brah ta rnôk [ư ôp brah srih tăm ba kơt nău răch bah kơi aơ:

            “Phu\ch brah! Nar aơ gâp srih tăm ba ta brah lo\, têh jê|, na neh ue\h jêng, dăn an lơi d^ng nkhu\t mih têh, dak bu\k, dak băm, găr ntil geh khuch ôm…

            Nu^h K’ho kăl e m^n lah, rnôk srih tăm, ân [ư nău way ôp brah srih tăm. Ta ntu\k rdâk tơm njuh d^l, rnăk geh lo\ srih tăm mbra tăm tơm trău kiăt so\k bah tâm bri, tơm trău kiăt mbra [ư kiăt tơm ba srih, rnôk đe sa mbra geh kiăt, đe mô hôm sa ba ntil đo\ng ôh. Rnôk s^m sa ba ntil, s^m geh kiăt mô hôm sa tay đo\ng. geh ăp ntu\k, bu choh hăch tơm trău kiăt n’hanh tâm pot nsum đah ntil ba ho\ luh neng ta lha nko\ ta lo\ srih tăm, so\k ndrănh rsuh kalơ ntil ba ho\ tâm pot đah trău kiăt ndơm, gay mô an đe, s^m kraih lơh sa ba ntil, mpo\ng an ba hon tâm ban, ue\h jêng.

            Nu^h srih tăm ba ta rnôk [ư ôp brah srih tăm bah nu^h K’ho Sre ân lah bu klô, mom ndăm têh dăng. Hôm bu ur ri mô dơi srih tăm ba yor t^ng nău m^n bah nu^h K’ho, bu ur deh kon jêng săk jăn mô dơi kloh ue\h, lah an bu ur srih tăm ba mbra [ư brah yang ji nuih, mô kơl an âk ba, ba srih tăm geh đe kraih, s^m răch lơh dak. Lo\ srih tăm uănh tâm lo\ âk mô lah đêt ma rnăk srih tăm êng mô lah jă oh nô kơl srih tăm gay nău srih tăm ba ơm lôch. Bu ranh [on K’Brẹp nkoch:

            “Nar srih tăm ba rnăk mbra [ư ôp brah srih tăm ba, lah rnăk geh lo\ sre hvi ri jă oh nô băl mpôl kơl hăn srih tăm. Rnăk geh lo\ srih tăm mbra nchrăp piăng trău, ndơ ngêt ta kơh lo\ mô lah ta chuanh nkưp [ư ta lo\ bah rnăk wâl rnôk ba ho\ lôch srih tăm.

            Ntơm nơh, lôch [ư ôp brah srih tăm, nu^h K’ho way tâm jă ngêt sa ta lo\ srih tăm d^l. Hôm jêh aơ nơh lôch bu srih tăm, lôch [ư ôp brah srih tăm ba, bu mơ jă s^t ngêt sa ta jay. {ư ôp brah srih tăm ba đah nău u\ch ro\ng dăn brah yang kơl an ba hon tâm ban ue\h jêng. Đe kraih mô lơh sa, s^m răch mô sa ba ntil, mih dak bu\k mô khuch tât lo\ sre ho\ lôch srih tăm. Mpo\ng ba hon r^ng, hon ue\h jêng, săk play lay mbôn, ju\r geh âk, rnăk wâl hơm răm. Mpo\ng brah ba kơl an nu^h [ư mir ba hơm răm ăp to\ng, rnăk wâl ngăch dăng.

            A[aơ, nău way [ư ôp brah srih tăm ba bah nu^h K’ho Sre mô hôm geh kônh wa [ư âk kơt kăl e. Tă bah kônh wa g^t t^ng trong rêh mhe. Bol ma kơt nê|, nău way [ư ôp brah srih tăm ba bah nu^h K’ho Sre lah du nău ue\h văn hoá tâm rơh tât nar khay tuch tăm bah nu^h K’ho Sre./.

Nu^h nchih rblang: Điểu Thân