VOV4.M’nông: {on Kon Jơ Ri (xă Đăk Rơ Wa, nkual [on têh Kon Tum ntoh lư đah nău kan way ơm n’gon ndrănh yăng kah n’hanh cheh tanh ueh. Lah kơt ndơ cheh tanh ta [on [ư an âk nu\ih u\ch yor t^ng rse brai nâp, cheh ndrang ueh; rơ ndơ ndrănh yăng [ư nđơr âk năch u\ch yor dơi n’gôn ndrănh đah ndrui kô| [ư bah ntô si kô| ta bri jêng [ô du\t kah.

            Tât khâl bu ranh [on A Đăng joi g^t nău ot ndrong, mpôl hên ho\ geh bu ranh [on jă ngêt ndrănh yăng bah rnăk păng. Yăng ndrănh mhe pơk, n’hôl [ô n’hum kah nju\ng rnhu\t. păng nkoch lah: ăp năm way kơt nê da dê đo\ng, djăt ma mir ba ju\r geh ri rnăk păng nchrăp n’gon âk ndrănh yăng kơt nê| gay jă năch khlay tât khâl ndrel ngêt.

            Rhoăt tong ndrănh kalơ ndrơng u\nh ju\r jut kloh lôch nê chu\t tâm ndrănh yăng, che A Đăng nkre jă năch tiăm nkre nkoch: “Ndrănh kah kranh ngăn yơn ngêt nklân du [lât ta ko saơ nju\ng rnhôt du\t [ô kah”. Ngăn đo\ng rnôk mhe ngêt lăp, ndrănh hăng hao tho\k tât muh nê du\t dơh [ư an ăp nu^h mô lăng u\ch ngêt ndrănh kơt gâp saơ rmok ndal, yơn tâm du [lât dơm rnôk t^ng ntruh ndrănh ju\r tât ko rngân tay dak nju\ng du\t [ô kah mha êng.

            T^ng nău che Đăng nkoch, gay [ư jêng [ô kah ndrănh yăng dja ân geh nău blău kah ti n’gon êng. Nkre tiăm ndrănh yăng, che A Đăng nkre nkoch bri: Đah nu^h Bahnar ta [on Kon Jơ Ri dja, ntơm bah kăl I kăl e tât a[aơ, djăt ma ăp tơ\ nchrăp khay ba mhe, [on lan lăp tâm bri hăn joi ntô nkhop tơm Hyam (geh [ô hăng) s^t [ư ndrui ndrănh yăng. Ntô tơm lôch plôk s^t bah bri mbra dơi [ư mon jêng ndrui ih kro do\ng gay n’gon ndrănh yăng. Mbrơi mbrơi, n’gon ndrănh yăng ma ndrui bah bri ho\ jêng way bên dơi âk rnăk mât [ư. Ndơ geh [ư luh dơi kônh wa do\ng tâm rnăk wâl, nsum mpôl [on lan, lơn lah ăp rnôk [on geh lễ hội ri kônh wa ndjôt n’gor ndrănh yăng gay wơt năch, [on lan; geh rnôk ndjôt tâm rgâl ndơ an [on êng [a [a\.

            Ta [on Kon Jơ Ri a[aơ, wa Y Mai dơi g^t tât lah nu^h ơm g^t [ư ndrui ndrănh yăng ma ntô tơm Hyam n’hanh lah nu^h n’gon ndrănh yăng du\t kah. Tâm kêng du\t năm, nchrăp an [ư ns^t ba n’hao rhe, wa Y Mai way tâm jă oh yuh bu ur tâm [on hăn lăp bri joi plôk ntô tơm Hyam lôch nê rgum ta jay rot juh rnih [ư mon ndrui ndrănh yăng, gay ntêm an [ư ăp yăng ndrănh kah nchrăp an nar Tết.

            Wa Y Mai an g^t, [ư mon ndrui way ơm bah nu^h Bahnar ndrăp du\t ăp to\ng ntil ndơ [ư kơt: phe k^r; ntô, lha tơm Hyam n’hanh du đêt tơm riềng, mbrăch.

            Ndjôt ta ti bar pe gâl tơm Hyam têh d^ng glăn ti hôm nđăp ma lha ư\r jê|, wa Y Mai rblang tay: Tơm Hyam tâm bri way geh 2 ntil, ntil an luh rtăk n’glang n’hanh ntil an luh rtăk êr. Yơn lah, dơn geh ntil tơm Hyam an luh rtăk êr mơ dơi [ư ndrui, hôm ntil tơm luh rtăk n’glang geh [ô srat, mô dơi [ư ndrui ôh.

            Tơm Hyam lôch sreh bah bri s^t, plôk le\ ntô juh hăch lôch nê păt so\k dak. Phe k^r ntil ba me ntrăm dak, juh rnih, ra nse, lôch nê tê| juh nsum n’hanh mbrăch n’hanh riềng. Gâl kan n’gle\ du\t lah ndjôt tâm pot nsum đah tơm dak Hyam, rnih phe, mbrăch, riềng lôch nê mon jêng ndrui.

            Nău du\t mha êng lah ndrui dơi mon tê| jê| êng êng, nt^t an ăp nu^h tâm rnăk: Lor bôk năp lah ndrui che, ndrui u lôch nê ndrui me, ndrui bap, ndrui kon, ndrui său…ăp ntil ndrui lôch mon an n’gân kalơ dông (geh sui lâk kranh [ư bah an krêp) n’hanh an dăp t^ng rêng bah ndrui che, ndrui u ta n’gul, lôch nê mơ tât ndrui kon său wa\r nê.

            Lôch rnôk dăp ndrui kalơ dông so\k play mbrăch hôm rêh chu\t bah lơ ăp bôk ndrui gay an ue\h măt uănh n’hanh so\k du đêt buh ndrui ơm sui bah lơ ndrui mhe. Lôch [ư ăp nău nê, so\k du đêt lha tơm Hyam njâm bah lơ dông đâng ndrui, lor rnôk ndjôt hăn ih. Wa Y Mai rblang: “Nu^h Bahnar ta aơ m^n lah [ư kơt nê| gay mô geh chiak kla lăp lơh n’hanh ndrui ngăch lêk jêng lơn”.

Ăp dông ndrui mbra ndjôt ih jo\ nklăp 20 nar lah mbra dơi ndjôt n’gon ndrănh hôm. Gay njrăng bah rmiăt chuh, kônh wa tâl ndrui tâm d^ng ngâr, nkar, mô lah tâm nông. Ăp tơ\ rnôk [ư n’gon ndrănh yăng mbra so\k ăp ntil ndrui dja juh hăch lôch nê tâm pot đah ăp ndơ n’gon ndrănh….

            Wa Mai an g^t, kăl e nơh, tâm rnôk [ư mon ndrui ân wer du\t âk ntil, yơn a[aơ, kônh wa lor rnôk mon ndrui djăt lơi d^ng pah tâm ndơ sa, ndơ ngêt geh [ô srat r’iu dơm, lah mô ndrănh mbra khuch djơh.

            Ntơm bah [on Kon Klor, xã Đăk Rơ Wa, tât râng ndrel ăp kon se nti [ư n’gon ndrănh, yuh Y Kem rhơn: “Ndrănh yăng bah [on lan Bahnar [on Kon Jơ Ri kah ngăn. Ntơm nơh, ta [on he, du đêt bu ranh g^t [ư ndrui way ơm đo\ng yơng a[aơ ri mô hôm g^t đo\ng ôh. Yor kơt nê|, gâp u\ch ro\ng hăn tât ta aơ kơt nti nău ơm g^t kan s^t trêng nti tay an bu ur tâm [on gay ndrel mât nău kan way ơm”.

            Ăp [on lan rnoi mpôl đê| ta Tây Nguyên hôm geh ăp yăng ndrănh [ô kah way ơm êng êng, nt^t êng an ăp rnoi nu^h. Ndrănh yăng ta [on Kon Jơ Ri an du nău kah du\t mha êng nơm geh ntil ndrui [ư bah ntô tơm Hyam. Bol ma nău rêh âk nău rgâl, nu^h Bahnar ta Kon Jơ Ri lơn ma g^t mât ndray êng n’hanh [ư ue\h tay nău kan way ơm, lơn lah ndrănh yăng./.

Nu^h nchih rblang: Điểu Thân