VOV4.M’nông: Srih tăm ba lo\ geh nău du\t khlay tâm nău rêh bah nsum mpôl n’hanh ăp rnăk wâl Xơ Đăng ta xă Mường Hoong (nkuăl Đăk Glei, n’gor Kon Tum). Geh du\t âk nău [ư brah geh tât bôk rêh bah ba, tâm ne\ huêng ba s^t tâm jay lah ngoay tâm âk nău [ư brah khlay hôm e dơi nu\ih [on lan ntu\k aơ mât r[ay.

            Ta Mường Hoong, ăp năm, nu^h [on lan dơn [ư du tơ\ tăm dơm, yơn dah nê dơm to\ng phe gay ăp rnăk sa wa\r năm đo\ng. Ba dơi tăm ta ăp blah lo\ ntung gung ntoch jong bah jâng dak me hao tât n’gul wah yôk. Tât khay kăch rek, ăp blah lo\ ntung gung ba du\m êr mbor jong uănh du\t ue\h.

            Nu^h [on lan ta aơ m^n lah ăp năm khay ju\r geh ba tă bah ăp brah yang pă an; rlơ\ tay, khay ba mô ju\r geh tă bah brah yang lơh rmal. Yor kơt nê|, ăp năm, nu^h [on lan way [ư âk tơ\ ôp brah yang geh tât du bông hao jêng ba, ntơm bah rnôk tuch tăm, tât rnôk kăch rek, ns^t ba tâm dro\ng jay. Tâm nê, ns^t ba n’hao rhe dơi uănh lah ngoăy tâm ăp nău way [ư brah khlay.

            T^ng wa A Ban- Groi Bí thư Đảng uỷ xã Mường Hoong, ôp brah ns^t ba dro\ng jay way nkre đah rhơn [ư ns^t ba n’hao rhe, geh tâm krêp dêh nsum. {ư nău way sa ba mhe [ư tâm rnôk ăp blah lo\ ntung gung du\m êr, nu^h [on lan nchrăp kăch rek ba mhe. Rhơn sa ba mhe lah rnôk gay nu^h [on lan mpơl nău ro\ng nkah g^t brah yang, trôk nar le\ an mbo ba ju\r geh; nkre, mpơl nău tâm ro\ng, nău uănh khlay đah găr ba; mpo\ng an ba dôl du\m ta lo\ mir hôm rsuel play, mô geh s^m bri, đe kraih lơh sa, [on lan wa\r năm  geh to\ng ba sa mô geh ji ngot.

            Rnôk [ư nău way rhơn sa ba mhe, tâm ăp blah lo\ bu sơch du đêt ryôk play du\t têh, du\t ue\h, du\m tâm ban gay nk^ch s^t. nău dja dơi [ư ndê du\t na nê|. Ăp ryôk ba seh găr, rsuel play dơi nk^ch bah t^ng blah lo\. Jay geh âk blah lo\ ri ân sơch to\ng rnoh ba ta le\ rngôch ăp blah nê.

            Ăp ryôk ba dơi nk^ch s^t mbra tâm pă [ư 2 gâl. Du gâl ndjôt prăp tâm dro\ng ba (dơi kuăl lah ba wer) gay do\ng tâm rnôk [ư brah ns^t ba tuh tâm dro\ng; du n’gul hôm [a [a\, nu^h [on lan ndjôt gâm gay ôp brah. Lôch lễ hội dja, khân păng mbra ntơm hăn kăch rek ba.

            Rnôk ăp rnăk tâm [on kăch rek lôch [hiău, ba ho\ ih rănh tuh bêng ăp dro\ng jay, bu ranh [on mbra sơch du nar gay [ư ns^t ba n’hao rhe. Ăp rnăk ta Mường Hoong way geh du\t đêt du dro\ng ba, âk jay geh 2, 3 dro\ng ba. Dro\ng ba lah drăp ndơ bah rnăk wâl, lah soan rhal le\ ma năm kan o\ r’ah jêng ăp nu^h du\t uănh khlay êng mât njrăng.

            Ba ơm mô dơi an tâm dro\ng ma ndjôt an tâm jay an êng ntơm bah rnôk rtuh kuaih dro\ng nchrăp kăch rek ba mhe. Yor t^ng nău m^n bah nu^h Xơ Đăng ta Mường Hoong, ba mhe kăch rek n’hanh ba ơm mô dơi an nsum; [ư kơt nê| brah ba mbra nuih ăl, lơh rmal, năm bah kơi tay mbra geh roh. Rnăk i hôm ba ơm ri ân sa le\ mơ dơi sa tât ba mhe.

            Bu ranh [on A Toả ([on Tu Hoong) an g^t: Tâm nău way ns^t ba n’hao rhe, ăp rnăk mbra so\k ăp ryôk ba gay chu\t prăp tâm dro\ng ba, n’gon piăng [ư ôp brah. Tâm ăp rnăk, nu^h du\t têh mbra [ư pla ndơ ôp brah. Ndơ pla an ta ntu\k du\t huêng khlay tâm jay, nău way lah dăch kêng năk u\nh. Nu^h tơm bra răch brah, mbơh đah brah yang mpeh nău dơi geh lo\ kan, lah ue\h brah yang. Ndơ [ư ôp brah mô kâp geh âk ntil, rnăk i geh ndơ ri gu\ch su\r, lah mô geh ri djăt ma geh du mblâm djăr, du yăng ndrănh n’hanh mô dơi lah mô geh piăng n’gon bah ăp găr ba wer”.

            Tât nar bah kơi tay, [on lan mbra rgum ta jay rot gay [ư ns^t ba n’hao rhe bah lam [on. Ăp rnăk mbra rgop yăng ndrănh, ndrel prung m[êt, [ư su\r, djăr ma bah năp nê nu^h le\ rgop prăk rvăt gay [ư ôp brah neh, brah ba, brah trôk. Khân păng [ư rhơn ngêt sa, njroh mprơ khuh n’gôr. Aơ lah rnôk [on lan mpơl ăp nău tâm ro\ng bah he đah yôk bri, đah lo\ sre, mir ba le\ njêng luh drăp ndơ gay geh nău rêh hơm răm…Tâm rnôk dja, nu^h [on lan mbra tâm nkoch bri lô ka tâm nău rêh ăp nar, mô tưp ăp nău tâm nuih tâm rkeh bah năp nê.

            Lôch rnôk rgum ngêt sa, ăp rnăk tâm jă tay tât t^ng rnăk pâl rlưn, ngêt sa, lôch jay dja tât jay êng [a [a\. ăp nu^h nhu\l hơm n’hanh chuêl ăp nar pah kan o\ r’ah.

            Aơ lah rnôk gay ăp nu^h bu ranh nkoch an kon său u che yău ye, nău way [ư brah lah yang, ăp nău nkoch nău way kăl e, ăp nău tă ơm g^t pah kan tuch tăm, nchron pănh…Lễ hội dja lah ăp bu ur bu klô tâm mâp, mpơl nău tâm ro\ng nsum…

            Lôch rnôk [ư nău way ns^t ba n’hao rhe, le\ ma [on ân gu\ tay ta jay hôm du măng tay đo\ng, mô geh nu^h an luh bah [on. Khân păng m^n lah mhe ngêt sa rhơn m[ak pâl rlưn hăn ngai mbra mâp nău mô lap, geh brah yang rmal. Wa A Ban, Groi Bí thư Đảng uỷ xã Mường Hoong, rblang: “Nê lah nău m^n kăl e, hôm t^ng nău he g^t a[aơ ri tă bah ăp nu^h le\ ngêt sa nhu\l hơm, bôk rngok mô ho\ aih, săk jăn lêt rgănh, lah hăn ngai dơh mâp nău tât rmoh rmanh. Kăl e nơh ri mâp u duh u yău mô dơi plơng lơh tay, geh rnôk hôm jreh nuih, tâm lơh đah nu^h bah dih đo\ng”.

            Ns^t ba n’hao rhe ntơm du khay tuch tăm le\ du\t jêh n’hanh nu^h [on lan mbra lăp tâm khay rlu rlău, pâl rlưn, [ư ăp nău way bah [on, bah rnoi deh. Khay pâl rlưn dja bah [on lan Xơ Đăng ta Mường Hoong mbra dơi nthoi tay an tât rnôk nu^h [on lan [ư nău way mbăk mbor dak gay lăp tâm khay srih tăm mhe./.

Nu^h nchih rblang: Điểu Thân