VOV4.M’nông: Kơt ăp rnoi mpôl oh nô êng ta Tây Nguyên, tâm ăp rơh geh nău khlay tâm rnăk wâl mô lah [on geh [ư lễ hội ri rlău ma ăp ndơ biăp trau way ơm, kơt [a\ng rêh, [a\ng kro, rtônh, sêt n’hanh ăp ntil biăp bri êng… nu\ih Sêdang mô dơi mô geh biăp trau gâm bah gôl ju bri. Gay geh biăp trau aơ, kônh wa an âk mông nar, n’hâm soan hăn tâm bri joi ntil tơm aơ. Lơn lah, nu\ih gâm prung an ngacưh blău ti nkret gâm ndrel đah ndơ cheh so\k bah tâm bri, jêng ndơ [ô kah êng.

            Ntơm bah kăl i kăl e, rnôk ăp tơ\ [on [ư nău way ngêt sa têh, kơt [ư ôp brah nkra mbor dak, [ư nău way ns^t ba n’hao rhe…kônh wa Xơđăng nchrăp ăp ndơ sa way ơm da dê. N’hanh ngoăy tâm ăp ndơ sa mô dơi lah mô geh nê lah trău gâm bah tơm prit ju.  Bah năp nar [ư ngoăy mô lah bar pơh, kônh wa le\ lăp tâm bri joi tơm prit ju. Wa A Hmrong, ta buôn Kon Wang, xã Ea Yiêng, nkuâl Krông Păch (Dak Lak) an g^t:

            “Mpôl hên hăn bri, hao yôk joi biăp, hăn roh âk mông mơ d^ng tât ntu\k. geh rnôk mpôl hên b^ch măng tâm bri mơ joi geh ăp ntil biăp kơt tơm prit ju, nku\r djêl, [a\ng gle…gay ma [ư gâm trău way ơm bah rnoi nu^h he”.

            Đah rnăk du\t jêr jo\t tâm [on mbra dơi [ư trău dja đô\ng, lôch rnôk joi saơ ndru tơm prit ju tâm bri, kônh wa sreh so\k bar pe tơm le\ lhung jong (mô nse mô kranh). Kônh wa mô sreh le\ ma ndru, ma dơn sơch du tơm bar tơm, gay an ndru tơm ju hao rơ\ jêng tay đo\ng. Khân păng plôk ntô kranh bah lơ tơm ju, so\k i nkot nse tâm trôm dơm. Rnôk ndjôt tơm ju s^t jay, nău kan lor bôk năp lah siăt rhên tơm ju. Lôch rnôk geh ndơ gâm, lôch nê mơ ntơm nchrăp gâm.

            u\ch geh trău nkot tơm ju kah lơn, ri kônh wa ih nhop tâm d^ng ngâr du nar bar nar. Lôch nê lôch lh^ng tâm glah dak rsang, so\k ti păt bar pe tơ\. Dak tâm trôm d^ng ngâr tuh tâm glah gâm khuh lôch nê tê| ju lăp. Mô lah [ư na nê| lơn, kônh wa juh hăch ju đah phe le\ ntrăm, lôch nê tê| poăch, nting su\r, djăr tâm glah gâm, mbra njêng luh du glah trău ch^nh kah n’hanh pêng kât. Trău dja lah sa ngêt nkre đah ndrănh yăng, dak tăng nju\ng mbra [ư an năch nkah mbro.

            Nkoch mpeh ăp trong [ư gâm trău bah tơm ju, yuh Nôu Đi, ta buôn Kon Hring, xã Ea Yiêng (Krông Păch, Dak Lak) an g^t:

            “Tơm prit ju mpôl hên way [ư gâm 3 ntil ndơ sa tơm. Bôk năp kuăl lah “kơchâi tah”, jêng lah tơm ju siăt rhên, poăch hăch lôch nê ndjôt xào đah ăp ntil poăch (mbra lah poăch djăr, poăch kraih, poăch đe, su\r).

            Trău tâm bar, so\k gol prit (kló lơleăng) gâm man ma s^n đê| đă, rnôk sa lư\p đah boh mbrăch juh t^ng kơt way ơm.

            Trău tâl pe kuăl lah “pơ-xu lơleăng” (tơm ju pot boh mbrăch) êng ndơ sa dja ri ân tâm pot đah lha [ô kah so\k bah bri. Na nê| lah poih ntô tơm gu^h, ndjôt s^t ih kro, su đah u\nh, dơn so\k buh nglang dơm, jăng lơi buh nđôch, mpli đah rnih phe le\ juh môi. Lah geh tay poăch kraih, poăch đe, poăch djăr mô lah poăch su\r ri mô geh ndơ i kah rlău. Đah tơm ju lôch siăt luh ân đâng tâm d^ng ngâr ih du nar, bar nar, lôch nê mơ ndjôt gâm ri păng [ô kah”.

            T^ng kônh wa nu^h Xơđăng, trău tơm ju lah dak si s^t ue\h dăng an n’hâm soan, kơl ngăch nđik săk n’hanh bah khêh tâm săk du\t ue\h. Trău tơm ju lah ndơ sa mô dơi lah mô geh đah nu^h Xơđăng, lơn lah, rnôk rnăk geh nău kan khlay, tâm [on geh [ư ngêt sa têh…trău dja mbra dơi sa đah âk trong [ư êng êng, bah nău dơh [ư dơn gâm êng du ntil tơm ju, tât [ư gâm âk ntil ndơ tê| [ô kah…rnăk bol ma ach o jêr jo\t mô lah geh ndro\ng [ư dơi da dê đo\ng.

            Trău tơm ju njêng nău [ô kah mha êng, mpơl nău blău ti bah ăp yuh, ăp me. Nkre, ntơm bah ndơ sa dja hôm njểng nău krêp dêh, răm m[ak tay tâm rnăk wâl n’hanh [ư gân djăng năch rnôk tât jay khâl./.

Nu^h nchih rblang: Điểu Thân