VOV4.M’nông – Lah ndơ do\ng mô dơi mô geh tâm nău rêh ăp nar, sah bah ăp rnoi mpôl đêt bah lơ Tây Nguyên lah nsum n’hanh n’gor Gia Lai lah êng rlău ma ndơ way do\ng hôm an saơ nău g^t blău bah nu^h tanh pơng.

Bah kăl i kăl e, ta [on rnoi mpôl đêt, nu^h [on lan le\ dơi nti tanh ăp ndơ do\ng pah kan. Sah lah ndơ âk ngăn dơi tanh đah ngâr, reh mô lah tơm glê rla… sah dơi [ư jêng âk ntil n’hanh do\ng tâm ăp nău u\ch êng êng, tanh vêl du\t âk ntil saơ nău ue\h bah ăp rnoi mpôl.

 Lor bôk năp an nkoch tât sah an brai n’hanh ba. Ntil sah aơ geh rdâk so\ng, prêh bah 60-95 cm, njâng sah nâp ntăm đah si prêh nklăp 20cm du\t âk gay mât dâk so\ng n’hanh dơi n’gâr. {ư ntil sah an săch reh mô lah ngâr kranh trăm dak tâm đêt nar gay an rbân. Nglêk do\ng tanh vêl ta săk sah an kôih mbir, ue\h tâm ban n’hanh hu\r nglêk đah n’har bri t^ng nglêk.

Sah n’gâr ndơ sông sa ri jêt lơn. Ntil aơ geh 2 dăp, tâm trôm dơi tanh kơt dăp bah dih yơn an kôih du\t n’hơ, jêt lơn tanh beh dih n’hanh mô geh tanh vêl; ta n’gul 2 dăp dơi nchep n’har bri đah nău u\ch mô nđ^t. 2 ăp ap mpeh srêt kơt lah ngoay, mhe uănh jêr dơi saơ. Jêh ne\, nghệ nhân săch 4 rse reh mô lah ngâr so\ng kôih an rbân, so\k rse rêh tăk bah bâh lơ ju\r bah dâng mpet tâm 4 jônh sah, bôk bah lơ jêt hôm bôk bah dâng têh, gay mât rdâng so\ng an le\ rngôch săk sah. Njâng dơi [ư đah si tơm blang mô lah tơm play rmoăn bri, jêng njâng. Ndru\p sah an [ư du\t kơt săk sah, nkre ue\h nkre nâp, dơh an nău ku\p pơk. N’glêh du\t lah rse sah, 2 rse [ư đah rse reh, dơi tanh đah ntô tơm si.

Sah Koroh bah rnoi Sêđăng n'hanh Ca Dong

Geh du ntil sah an êng bu klô lah sah kơt năr rêt, geh 2 rse kơt ba lô kuăl lah Koroh, do\ng an prăp pêh, na, hăr na n’hanh ăp ndơ do\ng êng rnôk hăn tâm bri nchron pănh. Kơt ntil aơ pop, sra 2 ding, geh 3 dăp êng êng, mpeh bah lơ 2 dăp jêt tanh nkrip 2 rse nthoi đah bâr mbung bah dăp ta n’gul do\ng gay [oi t^ng nkai. Bu\t sah tanh đah rse reh t^ng ntrong tâm so\ng ndrel gay gay mât đah ăp dăp geh rnoh hvi. Koroh way prêh 60-70 cm, têh 40-55 cm, rhvi du dăp knu\ng nklăp 10-15 cm. Ndơ [ư khlay gay tanh Koroh lah reh n’hanh tơm nam. Uănh sah Koroh he dơi nchroh nău blău ue\h kơt nău hăr ty, ăp ntrong srah reh ue\h t^ng milimet, [ư he mô dơi saơ lôch kơt ntu\k nthoi bah ăp rseh ta săk sah.

Geh du ntil sah kơt lah sah bu klô yơn jêt lơn, geh du dăp, kua\l lah sah Lep. Sah aơ prêh knu\ng 50-60 cm, têh 30-35 cm, hvi 20-25 cm do\ng an ăp ndơ hăn tâm bri mô lah an ndơ sa rnôk hăn ngai, mpeh bah dih dơi tanh srêt jêng du chor gay ku\p mât ndơ tâm trôm.

Tâm nsum mpôl; ăp rnoi mpôl đêt bah lơ Tây Nguyên hôm du ntil sah mhe gay an nu^h bên tâm rnăk wâl, ne\ lah sah Reo Răng Teh. Aơ lah ndơ an kon dak bôk, sau dak bôk tâm rnăk wâl tâm ăp rơh kơt lôch khay, [ư chuh tôr… Sah Reo Rang Teh jêt ue\h, knu\ng 40 cm, têh bâr mbung nklăp 18 cm, rse sah tep 3 cm yơn an tanh du\t jêr. Ntil sah aơ du\t n’hâm ue\h, ăp ntil bah trong tanh, trong srah t^ng rse reh an tât nău [ư rse anh kơt n’gâr le\ nău tâm ro\ng têh bah nu^h [on. Rlău ma nău [ư ndơ an, ndơ aơ hôm geh du nău mpo\ng u\ch du\t têh bah nu^h tanh, ne\ lah mpo\ng u\ch rơh bah kơi nthoi tay nău way ơm bah nsum mpôl. Du nău bên nsum bah nsum mpôl ăp rnoi mpôl đêt bah lơ Tây Nguyên lah way an ăp ndơ do\ng ta ndrơng u\nh gay mât mô lôp rmiăt chuh, yor r^ geh âk sah nâp jo\ tât rhiăng năm.

A[aơ, bôl nău kan tanh vêl du gâl roh rui yơn hôm e geh âk rnăk wâl, nsum mpôl mât ndray. Ăp năm, N’gâng kan văn hoá-Thể thao n’hanh pâl nđaih n’gor Gia Lai hôm e [ư [a [ơ ăp rơh tâm rlong văn hoá-njroh mprơ, nău kan way ơm đah ăp rnoi mpôl tâm n’gor, lơn lah rơh tâm rlong tanh sah gay mât nău ue\h blău nt^t mpơl t^ng nkual, nkre ntru\t nsôr rơh druh ndăm nthoi tay nău kan way ơm aơ bah u, che.

Nu\ih rblang: Y Sưng Phê Ja