Khu vực xã Chiềng San, huyện Mường La, tỉnh Sơn La, hàng ngày, từ 3-5 giờ sáng và 4-5 giờ chiều thường xảy ra hoạt động đánh bắt cá bằng xung điện.  Mùa đông, trời rét và tối nhanh. Các lực lượng chức năng thường xuyên tuần tra trên hồ, nhưng khi vừa thấy ca nô của lực lượng chức năng, các đối tượng đã nhanh chóng cầm theo bộ vợt đánh bắt cá bằng xung điện chạy thoát lên bờ.

Theo ông Hoàng Văn Tởn, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Sơn La, chỉ với bình ắc quy 12V, qua máy kích điện đã tăng lên 30.000 VA, với cường độ dòng điện này thì không những các sinh vật không thể sống nổi, mà còn gây nguy hiểm đến cả người dùng. Thực tế, đã có trường hợp tử vong do dùng máy xung điện đánh bắt thủy sản.

Bà Lường Thị Hương, ở bản Pá Chiến, xã Chiềng San, biện bạch: "Cũng biết có tác hại nhưng tôi chỉ đi bắt tôm bắt tép nhỏ thôi. Có cái bình kia để đi thắp sáng ban đêm thôi. Trên dọc sông này ôi dồi ôi nhiều người làm thế lắm, bao nhiêu ngừơi cũng có".

Đối tượng đánh bắt cá bằng xung điện cầm tang vật bỏ chạy lên bờ. Ảnh: baosonla.org.vn

Ngược lên phía thượng lưu đập thủy điện Sơn La, tới xã Liệp Tè, huyện Thuận Châu, tình trạng người dân đánh bắt cá bằng vó đèn rất phổ biến. Kích thước của những chiếc vó đèn này rất lớn, trung bình mỗi chiếc có lưới rộng khoảng 400 m2. Đêm, người ta hạ vó xuống, bên trên treo một bóng điện, các loại cá nhỏ sẽ bị ánh sáng dẫn dụ, bơi tập trung dưới bóng điện. Mỗi lần kéo một chiếc vó đèn có thể bắt được hơn một tạ cá. Người dân dùng các loại lưới có mắt bé, vì vậy, cả những con cá rất nhỏ cũng bị bắt lên.

Trung tá Tòng Văn Ơn, Đội quản lý hành chính và trật tự xã hội, Công an huyện Mường La, cho biết: "Chúng tôi cũng tuyên truyền về từng bản, từng xã, giao cho công an xã và công an bản về tuyên truyền từng hộ nhưng vẫn tái diễn, Thứ hai, lực lượng mỏng, vây bắt cũng khó, họ chạy, có người còn bỏ cả thuyền, mời lên thì không lên, rất là khó làm việc".

Hàng năm, tỉnh Sơn La đều tổ chức thả cá xuống lòng hồ thủy điện để tái tạo nguồn lợi thủy sản. Song, nguồn lợi này sẽ không thể bù đắp trước tình trạng người dân đang sử dụng những hình thức khai thác có tính chất tận thu, hủy diệt như dùng mìn, xung điện, đăng chắn, lưới vét để khai thác thủy sản.

Năm 2017, Đoàn kiểm tra liên ngành của tỉnh đã phối hợp với các huyện tổ chức kiểm tra khu vực lòng hồ thủy điện Sơn La và Hòa Bình. Qua kiểm tra ngẫu nhiên 27 vó đèn, thì tất cả 27 vó đèn đều vi phạm kích thước mắt lưới; thu giữ gần 40 bộ kích điện, phạt hàng chục triệu đồng.

Tuy nhiên, việc xử lý vi phạm như hiện nay chưa đủ sức răn đe, hầu hết các trường hợp vi phạm chỉ bị tịch thu tang vật, nhắc nhở hoặc làm cam kết không tái phạm. Trong khi, nhận thức của người dân còn hạn chế, đa số người vi phạm là người nghèo; sự phối hợp của các cấp, các ngành, các tổ chức chính trị - xã hội, các địa phương chưa được thường xuyên.

Nếu không ngăn chặn kịp thời các hành vi khai thác thủy sản theo kiểu tận diệt như hiện nay sẽ ảnh hưởng rất lớn đến môi trường, phá vỡ các chuỗi thức ăn, cạn kiệt nguồn lợi thủy sản.

Hồng Việt/VOV-Tây Bắc