Anh Hồ Văn Dóa, trú tại bản A Dơi Đớ, xã A Dơi, có bố mẹ ở Việt Nam. Sau khi phân định biên giới, bố mẹ anh sang Lào định cư, đến khi về lại quê cũ thì gia đình không có hộ khẩu thường trú, không có giấy tờ chứng minh là người mang quốc tịch Việt Nam. Đến nay, khi đã lập gia đình riêng, anh Dóa vẫn không có hộ khẩu thường trú, không có tên trong giấy khai sinh của con.

Theo anh Hồ Văn Dóa, thiếu giấy tờ tùy thân khiến gia đình anh gặp nhiều trở ngại trong cuộc sống: "Khó khăn nhất trong gia đình là mình không có tên trong số hộ khẩu. Tên của mình không có nên khai sinh của con chỉ có đứng tên vợ thôi. Mình không có thẻ bảo hiểm, những lúc đau ốm cần cái thẻ bảo hiểm nhưng mà không có".

Con cái đã lớn, nhiều cặp vợ chồng mới được làm giấy đăng kí kết hôn

Tại bản A Dơi Đớ, rất nhiều trường hợp lâm vào tình cảnh không giấy tờ tùy thân. Đa số người dân ở đây đều mong được nhập quốc tịch Việt Nam. Theo thống kê, A Dơi Đớ có 81 cặp vợ chồng kết hôn có yếu tố nước ngoài, 34 hộ với 173 nhân khẩu là người di cư tự do.

Một buổi hướng dẫn thủ tục cho người dân

Bà Ly Kiều Vân, Bí thư Huyện ủy Đakrông, cho biết, hiện nay, việc xử lý tình trạng kết hôn không giá thú và di cư tự do tại các khu vực biên giới đang gặp nhiều khó khăn: "Chúng tôi cho rà soát để tổng hợp các hộ hiện nay đang di cư, số hộ đã kết hôn ngoài giá thú đang sinh sống trên địa bàn huyện Đakrông. Nắm bắt thêm tâm tư nguyện vọng xem họ có nhu cầu, nguyện vọng như thế nào. Việc thực hiện hỗ trợ các chính sách của chính phủ Việt Nam đối với các đối tượng này cũng rất khó để thực hiện".

Hiện nay, tại 2 huyện miền núi Hướng Hoá và Đakrông còn 314 trường hợp kết hôn không giá thú,108 hộ với 520 nhân khẩu di cư tự do. Ông Hoàng Kỳ, Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Quảng Trị, cho biết, tình trạng kết hôn không giá thú, di cư tự do xảy ra phổ biến ở xã A Dơi, huyện Hướng Hoá và ở xã A Vao, huyện Đakrông, gây khó khăn trong công tác quản lý hộ tịch, hộ khẩu của địa phương.

"Sở Tư pháp đang làm các trình tự thủ tục, cố gắng để cho họ kết hôn trên cơ sở các thỏa thuận mà hai Chính phủ Việt Nam và Lào đã kí kết. Căn cứ vào pháp luật Việt Nam thì chúng tôi đã khai sinh cho một số trẻ có thời gian định cư theo quy định của pháp luật. Hiện nay, một số còn lại di cư sau năm 2000 thì chúng tôi đang cố gắng thống kê để có cơ sở báo cáo với Bộ Tư pháp trình Chính phủ giải quyết vấn đề về quốc tịch dọc biên giới của 18 xã thuộc hai huyện Hướng Hóa, Đakrông" - ông Kỳ nói.

CTV Thanh Hiếu