Gần 10 năm nay, ngoài canh tác các loại cây trồng mới năng suất cao, gia đình bà Kăn Bên, ở thôn A Sói, xã A Túc, huyện Hướng Hóa, luôn dành riêng 1-2 mẫu đất làm lúa rẫy. Bà Kăn Bên cho biết giống lúa này năng suất không cao nhưng rất dễ trồng và là cây lương thực lâu đời của mọi nhà:

"Tuy đất sản xuất không còn nhiều, nhưng đây là giống lúa ngày xưa của ông cha để lại. Cho nên dù không có đất nhưng hàng năm vẫn phải trồng, vì đây là giống lúa quý để làm quà, để cúng nhân dịp lễ tết của dân tộc mình".

Người Pa-kô lên rẫy. Ảnh: baomoi.com

Lúa rẫy là giống chịu hạn, trước đây người dân thường gieo trồng ở những khu vực sườn núi, thời gian sinh trưởng khoảng 8 tháng. Lúa sau khi thu hoạch dùng để nấu rượu, nấu xôi cúng tạ ơn cho các vị thần. Hiện nay, với diện tích gần 500ha, giống lúa rẫy này đang được ưa thích trên thị trường, trở thành đặc sản.

Ông Hồ Quốc Trung, Phó trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Hướng Hóa, cho biết: "Lúa rẫy thời gian diện tích giảm do hạn chế đốt nương làm rẫy. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn tích cực bảo tồn nguồn gen, cũng như lai tạo giống và tăng năng suất; tuyên truyền đồng bào giữ gìn giống lúa này".

Trải qua bao đời gìn giữ, giống lúa rẫy của người Pa Kô – Vân Kiều ở huyện Hướng Hóa có nhiều ưu điểm vượt trội mà các loại lúa cao sản khó sánh được. 

CTV Hoàng Hùng