Đặc danh “thị xã hẹp trong một tầm tiếng gọi” đã được rất nhiều du khách biết đến, từ đó kích thích nhu cầu đi du lịch, tham quan, ngắm cảnh trên lòng hồ thủy điện ngày càng cao. Ngoài việc đẩy mạnh phát triển kinh tế từ đánh bắt, nuôi trồng thủy sản, người dân Mường Lay chủ động đầu tư phương tiện chở khách, phục vụ du lịch.

Ông Lù Văn Túng, một chủ thuyền du lịch sống tại phường Sông Đà, cho biết: "Tôi thấy tiềm năng về du lịch rất là tốt, cho nên tôi đã đầu tư thuyền để phục vụ khách du lịch đi Nậm Nhùn, bia Lê Lợi. Xa hơn thì đi cả Sơn La. Nhu cầu của khách rất là nhiều nhưng hiện tại mình chưa có điều kiện để khai thác dịch vụ này. Tôi là người đầu tiên ở thị xã Mường Lay đầu tư con thuyền nhưng 1 cái của tôi là chưa đủ vì nhu cầu của khách rất lớn. Bởi vì đi theo dòng sông Đà có hồ thủy điện Sơn La này rất nhiều cảnh đẹp".

Ngoài lợi thế du lịch từ lòng hồ thủy điện, nơi đây vẫn còn lưu giữ những giá trị truyền thống của cộng đồng người Thái trắng. Đặc biệt là nghệ thuật xòe Thái và Lễ hội Kim Pang Then - 2 di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.

Ông Vàng Văn Thức, nghệ nhân hát Then ở thị xã Mường Lay, cho biết: các nghệ nhân đang nỗ lực tìm tòi các nét văn hóa đã bị thất truyền, phục dựng để góp phần giúp địa phương phát triển du lịch.

Thị xã Mường Lay xác định phát triển du lịch trên lòng hồ thủy điện sẽ trở thành mũi nhọn phát triển kinh tế của địa phương. Tiềm năng du lịch trên lòng hồ gồm: tham quan các thủy điện; tham quan mô hình nuôi trồng, đánh bắt thủy sản; các bản Thái với những nét văn hóa truyền thống, các điểm di tích lịch sử…

Đầu năm 2015, thị xã Mường Lay đã phục dựng thành công Lễ hội Đua thuyền đuôi én. Từ đó đến nay, cứ vào ngày đầu tiên của năm mới, địa phương lại tưng bừng mở hội đua thuyền, thu hút các đội thi từ Sơn La, Lai Châu và cả nước bạn Lào. Vào các ngày diễn ra lễ hội, hàng nghìn lượt du khách đến Mường Lay, dần tạo thành một điểm hẹn quen thuộc trong dịp đầu năm mới. 

Thị xã Mường Lay được coi là trung tâm văn hóa của đồng bào dân tộc Thái, với chứng tích là khu dinh thự của ông "vua Thái” Đèo Văn Long nằm bên bờ sông Đà, di tích Pú Vạp nằm trên đỉnh núi. Những giá trị lịch sử riêng có, cùng với việc hình thành những dãy phố nhà sàn nằm bên lòng hồ thủy điện yên bình và thơ mộng, đã biến Mường Lay thành một trong những thị xã đẹp của khu vực Tây Bắc.

Thị xã Mường Lay nằm ở vị trí rất đặc biệt, nơi tụ thủy của 3 dòng chảy: Sông Đà, sông Nậm Na và suối Nậm Lay. Đây là địa phương được đánh giá có tiềm năng du lịch bằng đường thủy và phát triển kinh tế từ sông nước của tỉnh Điện Biên.

Từ khi Thủy điện Sơn La chính thức đi vào hoạt động, tích nước vào cuối năm 2012, đã tạo rất nhiều điều kiện cho thị xã Mường Lay phát triển kinh tế

Đời sống người dân được nâng lên, những dãy phố nhà sàn san sát ven sông tạo khung cảnh đẹp

Được sự động viên của chính quyền địa phương, hiện nay các nghệ nhân đang nỗ lực phục dựng, phát huy những giá trị văn hóa để góp phần giúp địa phương phát triển du lịch

Đầu năm 2015, thị xã Mường Lay đã phục dựng thành công hội Đua thuyền đuôi én

Từ đó đến nay, cứ vào ngày đầu tiên của năm mới, thị xã Mường Lay lại tưng bừng mở hội đua thuyền, thu hút các đội thi từ Sơn La, Lai Châu và cả nước bạn Lào.

Vũ Lợi/VOV-Tây Bắc