Theo ông Châu Văn Huynh, trưởng phòng nghiên cứu sưu tầm, Trung tâm Nghiên cứu Văn hoá Chăm, tỉnh Ninh Thuận thì trò chơi dân gian của người Chăm là sản phẩm xuất phát từ lao động sản xuất, có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học và được lưu truyền bằng miệng, truyền tay, được trình diễn, thi đấu…

Những trò chơi của trẻ nhỏ người Chăm khá đơn giản. Chỉ cần vài viên sỏi, cây que, cây gậy, trái cây, bông cỏ, tổ kiến là có thể  các em đã có những trò chơi vui vui vẻ.

Trò chơi diều bắt gà con.  Ảnh: VP

Trò chơi dân gian của người Chăm có thể chơi ở mọi lúc mọi nơi. Nếu như trò chơi diều hâu bắt gà con, cướp cờ,  thả bò rèn luyện phản xạ nhanh nhẹn, tinh thần đoàn kết, thì kéo co giúp rèn luyện thể lực hay trò  “giấu vật” luyện sự mẫn cảm của bộ não, chơi ô ăn quan, chuyền lại trau dồi về kỹ năng tính toán, sự khéo léo của đôi tay…

Ngoài ra, có rất nhiều trò chơi gắn với dấu vết văn hóa như: trò bỏ vật chắp tay lạy, hay trò cướp tù binh… Thậm chí có trò chơi còn gắn với những nghi thức ma thuật cổ xưa như trò say roi hay trò đạp lửa.

Một trong những trò chơi mang tính tâm linh của người Chăm là trò thả diều. Trò này gắn với câu chuyện tổ tiên của dòng họ. Thả diều, do gió mạnh, diều bị đứt dây kéo theo tổ tiên của dòng họ đó đi. Để tưởng nhớ tổ tiên thì dòng họ đó cứ đến ngày hội, ngày lễ, phải có con diều, một phần để tưởng nhớ đến tổ tiên, một phần cầu chúc cho sự an lành sẽ đến với cả dòng tộc. 

Trò chọi trái giàng xay được các em nhỏ người Chăm thích thú. Ảnh: VP

Một trò chơi khác là đấu vật. Trò chơi này chỉ được người Chăm thực hiện mỗi khi có lễ hội chung của cả cộng đồng. Lễ xong là đến phần hội vật, các thanh niên khoe tài, khoe sức khỏe trước những cô gái. Những trò chơi này hoàn toàn thực hiện trong phần nghi lễ, không được chơi khi chưa được chủ lễ cho phép, thậm chí không được chơi ở bất kỳ đâu ngoài không gian lễ hội.

Ngoài trò chơi mang tính lễ nghi thì có những trò chơi lại theo tập quán hoặc bắt chước theo ngành nghề của từng địa phương như nghề làm gốm ở làng Bàu Trúc hoặc nghề dệt thổ cẩm ở làng Mỹ Nghiệp. Trò chơi dân gian đã góp phần hình thành nên ý chí kiên cường, sự dẻo dai và ý thức vươn lên giành chiến thắng của mỗi con người, mỗi cộng đồng và tạo nên bản sắc riêng của người Chăm. 

Việt Phú/VOV4