Bà con ở bản Lọng Ôn, xã Mường Và, huyện Sốp Cộp, tự hào về nghệ nhân dân gian Mòng thị Ơi - người có giọng ca mượt mà, say đắm và có nhiều sáng tác hay về người Khơ Mú.

Vốn sinh ra ở huyện Sông Mã, nhưng từ nhỏ bà đã cùng gia đình chuyển về sinh sống tại xã Mường Và - nơi quần tụ bao đời nay của cộng đồng dân tộc Khơ Mú. Nằm nôi, bà đã được tắm mình trong những làn điệu dân ca Khơ Mú gần gũi mà thân thương, bay bổng qua lời hát ru của ông bà, cha mẹ. Lời ca khi rộn ràng như niềm vui được mùa, lúc thủ thỉ kể về tình yêu đôi lứa.

Dân tộc Khơ-mú có những câu ví, câu tơm tha thiết. Ảnh: baomoi.com

Với giọng ca mượt mà, truyền cảm, những năm sau đó, bà luôn có mặt trong các buổi liên hoan văn nghệ do xã, bản tổ chức. Ca hát với bà như cơm ăn, nước uống, là niềm vui trong cuộc sống.

Bà Ơi bảo: “Tôi nhìn cảnh vật, thiên nhiên, nghĩ ra bài hát rồi hát cho con cháu nghe”.

Bà Mòng Thị Ơi đã sáng tác hàng trăm bài dân ca Khơ Mú, sưu tầm hàng trăm bài dân ca Khơ Mú cổ, truyền dạy cho con cháu. Với ca từ gần gũi, dễ nhớ, dễ hiểu, những bài hát do bà sáng tác đã trở thành thân quen với người dân Khơ Mú. Năm 2015, bà Mòng thị Ơi được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú dân gian.

Ở tuổi lục tuần, nghệ nhân Mòng thị Ơi vẫn miệt mài đóng góp vào việc bảo tồn, gìn giữ và phát huy nét văn hóa của dân tộc Khơ Mú bằng việc làm sống lại những làn điệu dân ca thấm đẫm hồn dân tộc trên chính mảnh đất quê hương.

Hồng Việt/VOV-Tây Bắc