Vâi hdrêng cho khu ki tơ’lêi tro tâ tú mâu tơdroăng châi ki tiah hmâ hlo. Xua ivá vâi ôh tá kâi trâng vâ tơplâ mơdât [ă pơreăng, malối vâi hdrêng pá xôp 3 hơnăm.
Kơ-o kơ-ôk xua tro hngiú: Drêng vâi ‘ne\ng hâ môh, kơchêi lơ lo têa môh hên pôi tá tô tuăn. Kố xuân cho tơdroăng ki hmâ trâm hlo, hâi ‘nâi nhên vâ tối cho ki xiâm tro mơ-êi troăng krôk lơ tung tru\m môh. Mơhé hlo tiah mê thế djâ vâi lăm khăm tâng hlo vâi ‘ne\ng tơngê, ‘nâ hía gá cho tơdroăng châi ki rơ-iô a troăng krôk, malối [ă vâi hdrêng pá kơdâm 3 khế.
Vâi hdrêng sap 3 troh 6 khế hmâ tro tơngê hmân kơpêng 40 đo# C, thế hbrâ tơnáu tâng hlo vâi tơngê hmếo pơ kơdrâ ah chiâng rơ-iô, thế djâ vâi ‘ne\ng lăm khăm tơdrêng a hngêi pơkeăng vâ teăm pơlât. Vâi ‘ne\ng kơpêng 6 khế tơngê oh tá râ kô chiâng pơlât a hngêi, ăm kâ ôu hên kế ai têa, ôu mâu têa ki tiê ing plâi kâ, [ă ăm vâi ‘ne\ng âu têa tôu nôu môi tiah hmâ. Pak^ng mê, kô chiâng xúa kơmăi xôh ki ăm tơdro (ki xúa tung tơdroăng khăm pơlât) vâi ‘ne\ng tơ’lêi hiâm, têa kơhêa lơ xúa mâu tơmeăm ki hrik tah têa kơhêa ki hê-hê tung môh. Tâng hlo vâi ‘ne\ng pá kâi hiâm, tơdroăng châi ôh tá kâi kơdroh, tá kâi prêi, tơngê râ tô kơpêng 39 đo# C thế djâ lăm khăm a [ok thái pơkeăng.
Êi tue#n: Khu vâi ‘ne\ng 2 hơnăm hmâ hlo êi tuăn, malối cho êi rơtốu tung tuăn. Vâi ‘ne\ng ki tro mơ-êi rơtốu tung tuăn, tâi tâng tơdjâk troh tơngê kơ-o, kơ-ôk xua tro hngiú. Mơ-êi tuăn a vâi ‘ne\ng cho xua ing kơlăng tuăn (ki tơdjêp a tơdế pơla péa pâ pá ro\ng lui krôk, tíu kố gá pêi cheăng vâ ‘no tah têa ki hê-hê) ki kreăng hâ, têa kơhêa ối toăng pro tâk troh a kơlăng tuăn, vâi ‘ne\ng tâ châi ‘lo ‘lok, klêk tue#n. Kơlăng tuăn mê xuân tro êi rơtốu xua têa tôu lo troh a tuăn drêng vâi ‘ne\ng koi âu têa tôu [ă kơ‘lo. Tâng vâi ‘ne\ng krôu hên hnối tơngê, lơ vâi ‘ne\ng krôu xua châi tuăn, châi ko, mơ-êi rơno\ng thế djâ vâi lăm khăm tơdrêng a [ok thái pơkeăng. Xuân chiâng kơ’nhâm kên tô pêa a tuăn lơ pêa a ko ăm vâi ‘ne\ng. Vâi krâ nho\ng o thế tơtro\ng pôi tá hmếo pơ rôe xêh pơkeăng khăng sinh ăm vâi ‘ne\ng ô, xua gá kô pro thăm rế oh tá xâu kơ pơkeăng, ah chiâng pro pá tâ tung pơlât.
Tơdroăng châi pơtok nong: {ă vâi ‘ne\ng ki mo le\m châ tơdroăng lo hêa, châi klêa êak lo têa cho tơdroăng ki hmâ trâm hlo. La tâng hnối châi klêa [ă tơngê mơni vâi ‘ne\ng châi pơtok nong. Kố cho tơdroăng ki mơ-êi pơtok nong [ă châi tung troăng klêa. Drêng lăm khăm thế tối nhên ăm [ok thái pơkeăng ‘nâi nhên mâu tơdroăng ki xiâm. Hmâ hlo tơdroăng châi bú kal pơlât a hngêi péa pái hâi ah gá kô prêi, la thế tơtro\ng, tâng oh ta ai têa tung châ a vâi ‘ne\ng kô khúa rơkong, khăng mâ, iâ lo nu\m, iâ lo têa mâ [ă hên tơdroăng ki ê. Thế re\ng ăm vâi ‘ne\ng ôu têa tơdrêng, pâk ‘mot têa. Tâng vâi ‘ne\ng tơngê hmân, hêa lo mơheăm, thế re\ng djâ vâi khăm pơlât tơdrêng. Ôu tơ’nôm têa. Pôi tá hmếo pơ rôe xêh pơkeăng châi klêa ki vâi tê a mâu tíu tê pơkeăng, mâlối cho khu vâi ‘ne\ng pá xôp péa khế.
Êi xôu: Drêng vâi ‘ne\ng tơngê hmân, kéa péa ngiât, châi drô kơxêng môh, hiâm [ă kơchêi hên tâ tiah hmâ, mơni vâi ‘ne\ng kô tro êi xôu. Tơdroăng châi mê pơxiâm ai tung pơla tro hngiú lơ châi ‘mêi tung troăng krôk. Thế ăm vâi ‘ne\ng pơtê [ă ôu têa hên. Xuân chiâng xúa kơmăi xôh hyôh tơdro kum vâi ‘ne\ng kâi hiâm. Pôi tá ăm ôu pơkeăng kơdroh kơ-o tâng ôh tá ai [ok thái pơkeăng ăm ôu, xua kơ-o cho ki pro ăm chiâng phuâng le\m tung rơtá nuih oh tá xik tung xôu.
Êi troang nu\m: Drêng châ ‘nâi vâi ‘ne\ng tơngê hmân [ă châi drô klêa pá xôp, lăm nu\m hnối châi. Xua mê, drêng vâi ‘ne\ng nu\m vâi hmâ krôu châi, têa nu\m xú kh^ng ó, ‘nâ hía hnối nu\m lo mơheăm. Thế djâ vâi ‘ne\ng lăm khăm tơdrêng hlối. Xuân chiâng xo kên klup a kung kếo têa tô pêa a drô klêa vâi ‘ne\ng ăm gá tơtô. Pôi tá ăm vâi hum tung hdoăng ki mơhum têa tô hơ-ol ai kơblôh kơ[o\ng xú le\m, xua gá kô pro vâi thăm rế châi. Thế ăm vâi ‘ne\ng ôu têa i hên.
Êi tât troăng krôk: Tâng vâi ‘ne\ng hmâ kơ-o hên a kơmăng, kơ-o ó mơni vâi hiăng êi ki tât drăng krôk [ă tung dế krôk. Tơdroăng kố gá mơ-êi xúa virus [ă hmâ pro êi hên pơla hơ’lêh rơnó.
Êi tơxui xôu: Drêng tro tơngê kơ-o kơ-ôk xua hngiú tung péa pái hâi, vâi ‘ne\ng hmâ pá kâi hiâm, tơhee\n krôk thăm nếo châi rơbe\n lâp tung châ.
Êi drăng tơxui xôu: Drêng kơ-o kơ-ôk xua kong hngiú tung péa pái hâi, hmâ hlo vâi ‘ne\ng pá kâi hiâm, tơhe\n krôk thăm nếo châi lâp tung châ. Khu ngăn pơkeăng tối dêi cho êi toxui xôu. Ki xiâm cho êi drô troăng veăn ki pro vâ hiâm ki tơx^n má môi dêi xôu. Tơdroăng châi kố gá châi ó a pơla kong prâi hơ’lêh rơnó, hmâ hlo hên a vâi ‘ne\ng pá kơdâm 6 khế ki tro.
Ki xiâm pro chiâng tơhe\n ko\ng chêng rơkong: Ki xiâm cho ing pơreăng tơngê [ă lo tum hbrí hbríu a kơpeăng ko\ng, kơpeăng chêng [ă tung dế rơkong. Pơreăng kố xua virus pro. Thế klâ ăm ối phá ngế ‘ne\ng ki lo tơhe\n [ă djâ gá re\ng lăm khăm pơlât. Thế ngăn đi đo vâ ‘nâi mơni ‘nâ hía kô pro êi tung ngôa [ă mâu tơdroăng châi ki tơdjâk troh ngôa. Troh nôkố, pơreăng tơhe\n ko\ng chêng rơkong xuân hâi ai pơkeăng ki xêt vâ pơlât prêi. Xua mê vâ hbrâ mơdât virus tâ tú thế kơhnâ hum, mơgrúa dêi châ krúa le\m krúa, kơpuih văng hngêi trăng plông hngêi. Mâu tơmeăm xúa dêi vâi ‘ne\ng môi tiah kơ’lo ô têa tôu ro, mơngeăn, kơdiah, kế xah hêi thế xếo krúa le\m, kơ’nhâm tung têa ki râm pơkeăng kơdê pơreăng, kơ’nhâm tung têa tô lơ têng a tô vâ kơdê pơreăng. Xếo ko\ng đi đo ăm vâi ‘ne\ng, [ă pôi tá ăm vâi ‘ne\ng kâ, lơ păm mâu tơmeăm xah hêi ki rơ-iô pro tơ’lêi tro êi.
Xua ivá pá kâi vâ tơplâ mơdât pơreăng, vâi ‘ne\ng kô tơ’lêi tro mâu tơdroăng châi ki tiah hmâ, [ă drêng tro pơreăng kố, kô chiâng châi tơdroăng ki ê. Xua mê tâng hlo vâi ‘ne\ng tơngê hmân, hnối krôu hên lơ tối dêi tơná châi a môi tíu ki lâi ‘lo, pin thế re\ng djâ ngế ‘ne\ng mê troh a hngêi pơkeăng vâ khăm pơlât vâ re\ng châ ‘nâi nhên pơreăng vâ teăm pơlât prêi.
Gương tơplôu [ă tơbleăng
Viết bình luận