Mâu hâi ki kố, a mâu thôn Bình Hòa 2, Bình Hòa 4A, cheăm Bình Thuận, pơlê kong krâm {uôn Hồ, kong pơlê Dak Lak dế pro mâu troăng prôk. Rơtế [ă kuăn pơlê a pơlê kong krâm kố, 35 ngế droh rơtăm ki pleăng dêi hnoăng cheăng tung rơnó pơtê hriâm dêi khu pơkuâ ngăn Đoân dế pro lối 1km troăng [ê tông [ă môi plông peăng [â long. Tơdroăng ki pêi cheăng hlo sôk ro khât, ôh tá vâ kho drêng ai kong mê lơ kong tô, ôh tá pro pá ăm tơdroăng ki mơjiâng pro kế tơmeăm.

Ngoh Lê Văn Dương, sinh viên khoa Sư phạm Vật Lý K42, hngêi trung Kao đăng Sư phăm Dak Lak, ngế ki pleăng hnoăng cheăng tung rơnó pơtê hriâm a cheăm Bình Thuận, pơlê kong krâm {uôn Hồ, kong pơlê Dak Lak tối, kố cho tơdroăng cheăng pêi ối tung hnoăng xing xoăng cheăng [ă cheăm vâ mơ-eăm ‘na mơjiâng thôn pơlê nếo a mơ’nui hơnăm kố:

‘’Hnoăng cheăng xiâm ngin cho mơjiâng pro troăng thôn pơlê nếo mê troh nôkố xuân hiăng vâ chê klêi. Á loi tơngah [ă ivá tơx^n dêi ngin kô veăng rơtế [ă kuăn pơlê pêi klêi hnoăng cheăng tung tơdroăng pơkâ mơjiâng thôn pơlê nếo’’.

Droh rơtăm pleăng dêi hnoăng cheăng rơtế [ă kuăn pơlê pro troăng prôk

Kuăn pơlê tung cheăm sôk ro drêng mâu troăng prôk hiăng châ pro [ă [ê tông, kum tơdroăng ki prôk lăm, pơto chơ kế tơmeăm rế hía rế tơ’lêi hlâu tâ.

Jâ Nguyễn Thị Hương, a thôn Bình Hòa 4A, cheăm Bình Thuận, pơlê kong krâm {uôn Hồ, kong pơlê Dak Lak sôk ro ăm ‘nâi, hdrối nah kơpong kố pơrá cho troăng tơnêi. Mot tung rơnó mêi, troăng kố gá ‘mêi ‘mâk khât, trâp krêa troh a tơdế chêang rơxế pro tơdroăng ki prôk lăm pơto chơ kế tơmeăm trâm hên xơpá. Troăng ki nếo kô kum lối hr^ng rơpo\ng kuăn pơlê châ hluăn ing tơdroăng ki troăng ‘mêi ‘mâk, hliâk kơtong, prôk lăm tơ’lêi hlâu tâ.

‘’Nah tá hâi ai troăng le\m, prôk lăm gá pá puih, a kố pro troăng thôn pơlê mê pin prôk lăm pơto chơ kế tơmeăm gá hiăng tơ’lêi hlâu. Nôkố châ tơnêi têa to\ng kum ăm xơmong, kuăn pơlê pro, tối tơdjuôm hlo sôk ro khât. Hdrối nah, tơmiât nhên cho tơná kuăn pơlê tê pro, mê ôh ti xê, nôkố ai tá sinh viên troh veăng kum kuăn pơlê, tá sinh viên [ă mô đo#i xuân kum ăm kuăn pơlê. Hlo vâi troh veăng xuân kơhnâ khât mê á ôh tá klâi ôh, a kơxê ai iâ kế tơmeăm ôu kâ pro ăm vâi o xah hêi ro’’.

Pôa Trịnh Minh Thủy, kăn pơkuâ ngăn Đảng ủy cheăm Bình Thuận ăm ‘nâi, cheăm dế mơ-eăm pêi tiô pơkâ ‘na mơjiâng thôn pơlê nếo a mơ’nui hơnăm kố ah. Laga, cheăm xuân u ối 5 tơdroăng pơkâ ki tá hâi pêi klêi, tung mê, ai tá tơdroăng pơkâ ‘na mơjiâng pro troăng prôk châ ngăn cho tơdroăng pơkâ ki xơpá, [ă 12 km troăng tá hâi ai tôh [ê tông.

Cheăm hiăng tối tơbleăng mơhnhôk kuăn pơlê tiô túa pơkâ ‘’Tơnêi têa [ă kuăn pơlê rơtế pêi’’. Tiah mê, mâu rơpo\ng kuăn pơlê ki ai hngêi, ai tơnêi drô 2 pâ troăng kô veăng kum rêm rơpo\ng ai 5 rơtuh vâ pro troăng. Kuăn pơlê xuân veăng pleăng tơnêi, kum hâi pêi  cheăng vâ pêi klêi troăng prôk ki kố. Malối, rơnó pơtê hriâm hơnăm kố cheăm Bình Thuận châ mơdêk tơ’nôm ivá cheăng to\ng kum pro troăng sap ing Bình đoân Bo# binh 95, Sư đoân 2, Kuân khu 5 [ă droh rơtăm ki pleăng dêi hnoăng cheăng tung rơnó pơtê hriâm dêi khu pơkuâ ngăn Đoân droh rơtăm kong pơlê:

‘’Tung pơla pêi pro mê Trung đoan xuân môi tiah Khu pơkuâ hnê ngăn Đoân pơlê kong krâm hiăng pơtroh mâu vâi pú droh rơtăm xuân môi tiah khu lêng mố đo#i troh a cheăm kố veăng pêi pro troăng. Troh nôkố khu mố đo#i tung pơla hdrối kố nah hiăng pêi lối 300 hâi [ă dế pơtối to\ng kum ăm mâu thôn ki u ối vâ pêi klêi tơdroăng pơkâ ‘na mơjiâng pro troăng. Tung tơdroăng ki droh rơtăm pleăng dêi hnoăng cheăng xuân môi tiah khu mố đo#i mê pro ai châ tơ-[rê, kơdroh tơdroăng ki hngăm tung xúa hâi pêi cheăng dêi cheăm tung pơla mơjiâng pro mâu troăng prôk’’.

Rơtế [ă cheăm Hòa Thuận, hơnăm kố, 5 to cheăm ki xiâm ‘na mơjiâng thôn pơlê nếo dêi kong pơlê Dak Lak mê cho: }ư\ Sê, tơring  Cư\ Mgar; cheăm Tân Tiến, tơring Krông Nô, }ư\ Mta, tơring Mdrak; Ea Puk, tơring Krông Năng [ă Ea Ral, tơring Ea Hleo xuân châ khu ngăn Đoân droh rơtăm pơtroh 250 ngế droh rơtăm veăng pleăng dêi hnoăng cheăng tung rôh pơtê hriâm. Tung pơla 1 khế mâu ngế ki pleăng dêi hnoăng cheăng kố kô tơku\m po mâu tơdroăng cheăng tung pơla pơtê hriâm ăm vâi hdrêng [ă veăng pôu râng ‘na tơdroăng ki mơjiâng thôn pơlê nếo tung cheăm.

Pá k^ng mê, 15 tơring, pơlê kong krâm, pơlê kong kong kơdrâm xuân hiăng tối tơbleăng tơdroăng cheăng tung rơnó pơtê hriâm [ă hên tơdroăng pêi pro, môi tiah: pêt 20 rơpâu xiâm loăng ngiât, pro ki nếo 15 km troăng [ê tông, ‘mâi rơnêu 10 km hno têa [ă mơjiâng 10 to plông peăng [â long, 10 kơpong xah hêi ăm vâi hdrêng. Pá k^ng mê, khu pơkuâ ngăn Đoân droh rơtăm Dak Lak ối tơku\m po tiâ mơnhên tơbleăng tối tơdroăng cheăng ăm 500 ngế droh rơtăm, to\ng kum 3 kơxo# liăn ki vâ pơxiâm cheăng [ă hnê hriâm, hnê tối ‘na khoa hok kih thua#t ăm 5 rơpâu ngế đoân viên, droh rơtăm.

Ngoh Phạm Trọng Phát, kăn pho\ hnê ngăn Khu tơru\m droh rơtăm Việt Nam kong pơlê Dak Lak ăm ‘nâi, hơnăm kố rêm râ Đoân kơhnâ mơdêk pơlê pơla tung hnoăng cheăng ki pro troăng [ă mâu tơdroăng pơkâ ‘’bâ, ngiât, krúa, le\m’’.

‘’Hơnăm 2018 kố, ngin kô tơku\m pro mâu troăng prôk, pá k^ng mê mâu troăng ki droh rơtăm pleăng dêi hnoăng cheăng pro kô rak tơniăn ăm mâu tơdroăng pơkâ môi tiah bâ, ngiât, krúa, le\m. Pá ro\ng tơdroăng ki pro troăng [ê tông kum kuăn pơlê prôk vêh tơ’lêi hlâu mê kô pơtối ai mâu rôh mơhnhôk tơ’nôm vâ ‘’bâ eăng troăng a thôn pơlê’, mơhnhôk pêt tơ’nôm mâu loăng ngiât vâ mơhnhôk vâi krâ nho\ng o rơtế dêi rơpó pêt, rơtế dêi rơpó rak ngăn a mâu troăng prôk ki nếo, [ă ai tơdroăng ki hơ’lêh nếo tung túa pêi xuân môi tiah châ vâi krâ nho\ng o môi tuăn kơhnâ’’.

{ă mâu tơdroăng cheăng pêi ki kơhnâ, sôk ro, tơdroăng Rơnó pơtê hriâm kong pơlê Dak Lak hơnăm kố hiăng pro ai pơxúa tơniăn le\m khât tung tuăn hiâm kuăn pơlê a cheăm. Ing mê, mơhno tối hnoăng cheăng ki hâk vâ, mơhno\ng pleăng dêi mâu hơnăm ối nếo, kơhnâ, rơtế [ă cheăm pơxiâm pro um méa pơlê pơla, ‘na tơdroăng ki mơjiâng thôn pơlê nếo.

H’Xíu H’Mok chêh

Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng