Hmâ pêi sap ing 6 chôu kơxo hâi môi [ă hâi 4 rêm măng t^ng, on veăng nâ H’Rin Ayun, a [uôn Sah A, cheăm Ea Tul, tơring }ư\ Mgar, kong pơlê Dak Lak vê rơxế tu tuh kơtâu drô troăng kơpong tíu xiâm cheăm vâ tôm xok. A mâu hâi ki ‘nâ, xok gá hên lơ trâm kong prâi ôh tá tơniăn, kong mêi hên hâi mê tơdroăng cheăng kố ối pro ton troh hâi kơ’nâi.

Nâ H’Rin ăm ‘nâi, to lâi khế vêh ngi kố, drêng hiăng ple\ng tơdroăng go#m xok, kuăn pơlê tung kơpong hiăng rơkê tâ tung tơdroăng ki tơku\m ‘măn xok, kum ăm tơdroăng kơpuih văng chiâng tơ’lêi hlâu tâ. Hên rơpo\ng ‘nâi, hlo nhên ki pơxúa dêi tơdroăng ki go#m xok mê kơxo# rơpo\ng chêh inâi go#m xok a mâu hngêi rơpo\ng rế hía rế hên.

‘’Rôh apoăng trâm hên xơpá, pin hmếo pơ lăm mơhnhôk chêh inâi, klêi mê lăm go#m xok. Ai mâu rơpo\ng ki ‘nâ ôh tá hlê ple\ng [ă tơpui tối tiah kố tiah tá la á xuân ối mơ-eăm tối tơbleăng ‘na ki ‘mêi dêi xok hvât hmâng vâ [ă kong prâi, tơnêi tíu. Á tối tơbleăng ăm vâi ‘nâi mê rế hía vâi xuân hiăng hlê ple\ng. Nôkố á hiăng hlê. Xo ah hmôi, ngin kô pơtối mơhnhôk mâu rơpo\ng ki tá hâi veăng vâ ăm tơnêi tơníu, troăng prôk krúa le\m tâ, ôh tá ai xếo tơdroăng ki hvât xok hmâng vâ’’.

Khu pơkuâ cheăm Ea Tul hiăng bruô rơxế tu tuh pơcháu ăm Khu pơkuâ ngăn vâi kơdrâi cheăm rak ngăn vâ go#m xok

Châ mơjiâng sap ing apoăng khế 2 hơnăm kố, khu go#m xok cheăm Ea Tul xua Khu ngăn vâi kơdrâi cheăm pơkuâ ngăn. Khu ngăn vâi kơdrâi hiăng lăm séa ngăn [ă rah xo rơpo\ng nâ H’Rin cho ngế ki ai tơdroăng rêh ối xơpá ‘na cheăng kâ, tá hâi ai tơdroăng cheăng pêi tơniăn. Tiah mê, on veăng nâ H’Rin kô pơkuâ tơdroăng ki go#m xo xok. Kơxo# liăn kơnôm ing mâu rơpo\ng nâp rêm khế kô châ xo môi iâ vâ mơhá ăm rơpo\ng nâ H’Rin, kum nâ ai tơ’nôm liăn.

Sap ing khu cheăng go#m xok pêi dêi hnoăng, kuăn pơlê akố hiăng hlê ple\ng rak vế krúa le\m hngêi trăng, troăng prôk

Drêng nếo mơijâng khu, lâp cheăm bu ai 60 rơpo\ng chêh inâi go#m xok a hngêi, la troh nôkố hiăng tâk troh vâ chê 300 rơpo\ng. Kơnôm tiah mê, mâu troăng prôk tung kơpong tơdế cheăm hiăng krúa le\m tâ, ôh tá ai tơdroăng ki hên xok hvât hmâng vâ, chhá kilía hvât a 2 pâ troăng. Nâ Tống Thị Lan Hương, kuăn pơlê a [uôn Sah A, cheăm Ea Tul, tơring }ư\ Mgar tối ăm ‘nâi:

‘’Hdrối nah, drêng tá hâi go#m xok mê hlo vâi hvât hmâng vâ a troăng prôk tá krúa le\m ôh ‘nâng. Tung hngêi ki ‘nâ mâu xok ‘măn hvất pá kơdâm hngêi [ă hlo ôh tá krúa. Nôkố, hiăng go#m xo môi măng t^ng 2 hdroh, mê hlo troăng prôk gá krúa le\m khât’’.

Mâu troăng tung cheăm Ea Tul rế hía rế krúa le\m tâ

Cheăm Ea Tul, tơring }ư\ Mgar, kong pơlê Dak Lak ai [ăng tơnêi vâ chê 6 rơpâu ha, pơ’leăng mâ mơngế lối 10 rơpâu ngế, tung mê hdroâng kuăn ngo Rơđế lối 98%. Cho cheăm ki xiâm ‘na mơjiâng thôn pơlê nếo a mơ’nui hơnăm 2016, la ai mâu tơdroăng pêi xuân tá hâi châ tiô pơcháu, tung mê ai tơdroăng pơkâ kơxo# 17 ‘na kong prâi tơnêi tíu.

Jâ H’Vôn Niê, kăn hnê ngăn vâi kơdrâi cheăm Ea Tul ăm ‘nâi, hlo tơdroăng ki ai khât kố cheăm tá hâi ai tíu ki hvât xok tơku\m, klêi mê, kuăn pơlê tá hâi pêi pro tro tung tơdroăng ki go#m xok [ă prâu tah xok tro túa pơkâ, sap ing hơnăm 2017, Khu ngăn vâi kơdrâi cheăm hiăng pơkâ mơ’no [ă kăn pơkuâ cheăm pâ thế bruô ăm môi toăng rơxế tu tuh ăm Khu rak ngăn go#m xok a mâu thôn, pơlê tơku\m po hôp hmâu ngế tung khu, tối tơbleăng, hnê mơhnhôk nâ o chêh inâi go#m xok a hngêi.

‘’Drêng nếo mơjiâng tôh go#m xok mê vâi veăng bu iâ tê xua hlo gá pá. Vâi tơmiât vâi chôu, la tung rơnó mê hngê mê tơdroăng ki chôu xok gá pá khât. Mê nếo hlo mâu rơpo\ng ki ối a chê vâi nâl liăn xok ăm khu ki lăm go#m mê hlo tơ’lêi, rêm khế bu nâp dâng môi chât lo lâi rơpâu xo, mê pin ôh tá êa lăm hvât xok, la vâi ki mê hnối veăng tung khu ki kố. Mê á hlo tung pơla pin mơjiâng khu lăm go#m xok mê rế hía mâu vâi nâ o rế hlê tâ, hên ngế chêh inâi veăng hên tâ [ă hlo tâ tá tơnêi tíu krúa le\m tâ tâng vâ pơchông [ă hdrối nah’’.

Jâ Trần Thị Phong, kăn pho\ hnê ngăn Khu vâi kơdrâi kong pơlê Dak Lak ăm ‘nâi, vâ veăng rơtế [ă kong pơlê pêi pro tơdroăng pơkâ kơxo# 17 ‘na kong prâi, tơnêi tíu tung mơjiâng thôn pơlê nếo, rêm râ hiăng chêh inâi rak vế hên túa pơkâ môi tiah, troăng reăng, troăng vâi kơdrâi rak ngăn xêh ngiât – krúa – le\m. Tung mê, khu vâi kơdrâi go#m xo xok cho túa pơkâ ki nếo châ tối tơbleăng la hiăng ai hên khu chêh inâi pêi pro.

‘’Mâu tíu ki ai túa pơkâ mê ngin hlo ai tơdroăng ki hơ’lêh khât, mâu nâ o hlê ple\ng tâ tung tơdroăng ôh tá ‘măn xok drêng tá hâi khu  ki lăm xo xok troh lơ ôh tá hvât xok hmâng vâ. Mê ngin mơnhên tối khât, kơnôm ing túa pơkâ kố ki rơkê ple\ng dêi pơlê pơla tối tơdjuôm xuân châ pêi pro khât [ă xuân ai mâu ngế ki ‘nâ xuân ối tối tơbleăng, pơtih ai mâu rơpo\ng ki tá hvât xok hmâng vâ a troăng mê xua mâu ngế kuăn pơlê tung pơlê pơla xuân hiăng hnê dêi rơpó cho pôi tá hvât hmâng vâ môi tiah mê’’.

Troh nôkố, kong pơlê Dak Lak hiăng ai lối 40 tôh vâi kơdrâi go#m văng xok châ mơjiâng a mâu thôn, cheăm [ă tơdroăng cheăng pêi pro hlo tơ-[rê khât. Ing mê, ôh ti xê to ai cheăng pêi, mơdêk pêi lo liăn ăm mâu vâi kơdrâi mê ối kum mơdêk pro hơ’lêh tơdroăng ki rơkê ple\ng dêi pơlê pơla tung rak vế mơgrúa le\m kong prâi, tơnêi tíu krúa le\m. Tơdrêng a mê, túa pơkâ kố xuân cho môi tung mâu tơdroăng ki xiâm vâ pêi pro châ tơ-[rê tung rôh mơhnhôk mơjiâng rơpo\ng hngêi ‘’5 ôh 3 krúa’’, kum ăm tơdroăng ki pêi kêi đeăng mơjiâng thôn pơlê nếo a kong pơlê Dak Lak.

            H’Xíu H’Mok chêh

Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng