VOV4.Sêdang - Tung 3 khế hdrối kố nah, a kong pơlê Dak Lak hiăng ai 250 ngế vâi hdrêng tâ pơreăng thê̆n kŏng chêng rơkong, tâk 2 hdroh tơdế tâng vâ pơchông ƀă khế kố hơnăm 2020. Ki rơhêng vâ tối, hiăng ai 1 ngế hlâ xua pơreăng kố ƀă hên ngế dế rế râ. Hlo ôh tá tơniăn ing pơreăng thê̆n kŏng chêng rơkong, kơvâ ngăn pơkeăng ƀă khăm pơlât kong pơlê Dak Lak dế tối tơbleăng mâu troăng hơlâ vâ hbrâ mơdât ki tâ tú dêi pơreăng.

Dế pơlât ngăn dêi kuăn kơdrâi ki nếo 15 khế lo thĕn kŏng chêng rơkong a khoa Nhi Tổng hợp, Hngêi pơkeăng kân kơpong Tây Nguyên, ngoh Nguyễn Văn Trang ối a tơring Krông Pač, kong pơlê Dak Lak ăm ‘nâi: Dâng 1 măng tĭng hdrối nah, kuăn ngoh tơngê, mê rơpŏng hngêi djâ muăn lăm khăm a veăng khăm pơlât krê. Akố, ƀok thái pơkeăng khăm tối gá tro pơreăng ki pro thĕn kŏng chêng rơkong ƀă tối ăm dêi rơpŏng hngêi djâ muăn rĕng mot a hngêi pơkeăng vâ teăm pơlât.

Kơ’nâi 4 hâi pơlât a Khoa Nhi Tổng hợp, Hngêi pơkeăng kân kơpong Tây Nguyên, troh nôkố ivá muăn hiăng chía tâ iâ:

“Klêi mot pơlât a hngêi pơkeăng kơpong, ƀok thái pơkeăng khăm tối o tro pơreăng ki thĕn kŏng chêng rơkong ki hiăng râ. Mê o tơngê hên, ngin thế ăm ôu pơkeăng ki pơlât tơdrêng. Châ o rơlâi rơlo, gá krôu puk pâk, ôh tá vâ kâ ôu ki klâi. Nôkố ivá o hiăng chía tâ iâ. Ngin  tơbrêi ‘nâng ƀă  hlối tô tuăn ha’’. 

Ƀok thái pơkeăng khăm ăm ngế ki lo thĕn kŏng chêng rơkong

Xuân tô tuăn môi tiah ngoh Trang, Ngoh Đỗ Trần Diệu ối a pơlê kân Ƀuôn Hồ, kong pơlê Dak Lak ăm ‘nâi: Drêng châ ‘nâi muăn tơngê, châi rơkong ƀă hlo lo pơtong a kơpeăng kŏng, chêng, nôu pâ lăm rôe pơkeăng ăm dêi kuăn ôu la ôh tá hlo kodroh mê chiâng djâ lăm khăm a veăng khăm krê. Drêng ‘nâi dêi kuăn hiăng tro pơreăng thĕn kŏng chêng rơkong, mê nếo djâ ga lăm khăm a hngêi pơkeăng kân kơpong Tây Nguyên vâ pơlât ƀă hlối pêi pro tơdroăng vâ mơdât pơreăng:

“Klêi ôu pơkeăng 3 hâi ga xuân ôh tá kâi prêi lĕm, mê má hiăng djâ ga mot pơlât a hngêi pơkeăng kơpong Tây Nguyên. Tung hngêi ối 1 ngế ga nếo lối 1 khế. Klêi ‘nâi pơreăng ki mê rơ-iô ƀă tơ’lêi tâ tú mê má djâ ga lăm khăm hiăng ăm ga ối krê ƀă pêi pro tơdroăng tah pơreăng tung rơpŏng hngêi’’.

Tiê̆n sih, ƀok thái pơkeăng Trần Thị Thúy Minh, Ngế pơkuâ Khoa Nhi Tổng hợp hngêi pơkeăng kân kơpong Tây Nguyên, sap apoăng hơnăm troh nôkố, hngêi pơkeăng hiăng tơdah pơlât ăm lối 130 ngế vâi o ki tro pơreăng thĕn kŏng chêng rơkong ƀă mâu hâi hdrối mê hía nah hlo ai hên vâi ‘nĕng tro thĕn kŏng chêng rơkong ki râ ó.

Ƀok thái pơkeăng Minh ăm ‘nâi: pơreăng thĕn kŏng chêng rơkong hmâ tro a vâi ‘nĕng pá xôp 5 hơnăm, malối a vâi ‘nĕng ki pá xôp 3 hơnăm. Pơreăng kố tơ’lêi tâ tú. Vâi ‘nĕng hmâ tâ virus ki pro chiâng thĕn kŏng chêng rơkong drêng tro hơtĕng têa môh, têa hế, lơ têa ki tro pơtong pơchêh ing rơkong ƀă ing drâm dêi ngế ki hiăng tâ pơreăng lơ ing mâu tơmeăm ki ai krêa virus mê, môi tiah tơmeăm xah hêi, kơbăng, kŏng tro pêi tut a péa hngêi ƀă hên ing ki ê.

Drêng hiăng tâ pơreăng, ăm hlo apoăng vâi ‘nĕng tơlêa rơkong, châi krôk, lo tum khêi drô kéa, lo pơtong têa a kơpeăng kŏng, a kơpeăng chêng lơ a kơtêi. Ƀă mâu ngế ki lo thĕn ôh tá râ, peá pái hâi ah gá prêi lĕm xêh. Laga, ai mâu ki ‘nâ gá ó, tâng ôh tá pơlât teăm tơdrêng kô tơdjâk troh ngôa ƀă kô pro chiâng ai tơdroăng châi ki ê môi tiah kô pro êi tung ngôa xua virus, êi ngôa.

“Pơreăng thĕn kŏng chêng rơkong ga tâ tú rĕng ƀă hâi ki tâ tú rế ó hmâ hlo tung pơla 48 chôu sap ing vâi ‘nĕng pơxiâm tro thĕn. Drêng hiăng tâ tú rĕng gá pro rế ó, pin bú ai péa pái chôu tê vâ pơlât tơdroăng mê, xua mê, tơdroăng ki pin châ hlo ‘nâi teăm tơdrêng cho kal păng ‘nâng. Xua mê drêng hlo rế ó thế rĕng mot pơlât a hngêi pơkeăng hlối”.

Tiô ƀok thái pơkeăng Lê Phúc, Ngế phŏ pơkuâ Tíu xiâm séa ngăn ƀă mơdât  pơreăng kong pơlê Dak Lak: Tung 3 khế apoăng hơnăm 2021 lâp tung kong pơlê hiăng ai 250 ngế tâ pơreăng thĕn kŏng chêng rơkong, tâk luâ 2,5 hdroh tâng vâ pơchông ƀă hơnăm 2020. Ki tơxâng vâ tối, Dak Lak hiăng ai 1 ngế ‘nĕng hlâ xua thĕn kŏng chêng rơkong a bêng Ea Tam, pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột.

Hlo pơreăng thĕn kŏng chêng rơkong rơ-iô, Tíu xiâm séa ngăn ƀă mơdât  pơreăng hiăng tí tăng ‘nâi plĕng ăm Khu xiâm ngăn pơkeăng pơlât kong pơlê tơrŭm ƀă Khu ngăn hnê hriâm ƀă hnê mơjiâng tuăn ngôa rơkê hnê mơhno ăm mâu hngêi trung hnê hlối pêi pro tro tơdroăng hbrâ mơdât pơreăng tung hngêi trung.

Pakĭng mê, Tíu xiâm xuân hiăng tơrŭm ƀă mâu kơvâ cheăng ki tơdjâk troh séa ngăn tơdroăng hbrâ mơdât pơreăng thĕn kŏng chêng rơkong a mâu hngêi trung, ing mê, ‘mâi hơ’leh, tối pơchân ăm mâu hngêi trung thế đi đo pêi pro tơdroăng hbrâ mơdât pơreăng.

“Tơdroăng ki kal ‘na hbrâ mơdât pơreăng thĕn kŏng chêng rơkong mê pin thế đi đo kâ tô ôu chên. Má péa nếo, thế đi đo xếo kŏng ƀă têa krúa, xếo kŏng ƀă kơƀŏng, xếo tro tơdroăng, Má 3 nếo, kơpuih văng krúa mơgrúa krúa lĕm hngêi trăng hyôh kong prâi, xếo xut mâu tơmeăm xah dêi dêi vâi ‘nĕng. Pakĭng mê, drêng vâi ‘nĕng tro thĕn kŏng chêng rơkong thế ngăn nhên vâ ‘nâi vâi ti lâi ối hôm kơdrâ, kơtêi hôm kơtâu rĕng, tâng hlo vâi kơdrâ, kơtêi kơtâu rĕng thế djâ lăm pơlât  a hngêi pơkeăng vâ teăm châ khăm ƀă hnê pơlât ki tơniăn”.

Tơdrêng ƀă tơdroăng mơ-eăm dêi kơvâ ngăn pơkeăng vâ châ ‘nâi ƀă pơlât pơreăng thĕn kŏng chêng rơkong, kuăn pơlê rơtế mơdêk hlê plĕng, tung mê ki apoăng thế đi đo rêh ối krúa lĕm, kơpuih văng, xut đi đo hngêi trăng, kâ ôu krúa vâ mơdât pơreăng châ tơ-ƀrê.

Nam Trang chêh

Gương tơplôu ƀă tơbleăng