Cheăm Hòa Xuân, pơlê kong kơdrâm {uôn Ma Thuột, kong pơlê Dak Lak ai 5 thôn, 3 pơlê [a\ 1 kơpong kuăn pơlê rêh ối [a\ 1.756 rơpo\ng, tung mê vâi krâ hdroâng kuăn ngo a kố ai 715 rơpo\ng, lâp cheăm ai 8 ngế tro tâ pơreăng HIV, tung mê 7 ngế cho hdroâng kuăn ngo. Xiâm kối chiâng tâ hên xua kuăn pơlê ôh tá ‘nâi hbrâ mơdât  HIV/AIDS môi tiah xúa tơchuâm xa-ranh pâk, koi dêi pó ôh tá tơniăn le\m. Pak^ng mê, tơdroăng pơrah [a\ mơngế tro tâ pơreăng HIV ối hên hiăng pro mâu ngế ki kố kơmêi, kơxiâp, ôh tá khên vâ pơlât.

Drêng ai tơdroăng kố, khế 10/2013, cheăm Hòa Xuân hiăng châ Vi [an ngăn ‘na hdroâng kuăn ngo, Kơ koan xiâm hbrâ mơdât HIV/AIDS – Khu xiâm pơkuâ ngăn pơkeăng [a\ khăm pơlât [a\ Khu pơkuâ ngăn pơkeăng [a\ khăm pơlât kong pơlê Dak Lak rah túa pêi ‘’Pơtâng tơbleăng tung Rơ’jíu, um tivi vâ ‘nâi hbrâ mơdât HIV/AIDS kơnôm ing pơlê pơla tung vâi krâ hdroâng kuăn ngo [a\ kơpong kong ngo kơpong Tây Nguyên’’.

Pơkâ xiâm dêi túa kố cho vâ kum pơlê pơla hdroâng kuăn ngo tung kơpong ‘nâi ple\ng, ‘nâi túa hbrâ mơdât HIV, kơdroh ki pơrah [a\ mâu ngế ki tro tâ pơreăng HIV/AIDS [a\ thăm veăng dêi pơlê pơla tung hbrâ mơdât HIV/AIDS. Pôa Trần Quang Long, Kăn pho\ hnê ngăn Vi [an cheăm Hòa Xuân, tối ăm ‘nâi:

‘’Xua túa mơjiâng tung hneăng mơ’nui hơnăm mê ngin tơku\m mơnhông, pêi kêi đeăng, mơjiâng Khu hnê mơhno, tơbleăng ăm Đảng ủy, Vi [an cheăm pơkâ kơxo# 48 thăm pơkuâ dêi Đảng [a\ tơdroăng hbrâ mơdât pơreăng HIV/AIDS.

Mơjiâng Khu hnê mơhno mê cho Kăn pơkuâ cho Pho\ hnê ngăn Vi [an cheăm, Pho\ pơkuâ cho Kăn pơkuâ hngêi pơkeăng chea\m, ngế ki tơbleăng ‘na tơdroăng cheăng kố. Mâu khu kăn pơkuâ mê ngin tơpôu tâi tâng hnoăng cheăng ăm mâu kăn [o# ối tung khu cheăng, rêm kơvâ cheăng dêi cheăm vâ pêi pro túa kố’’.

Vâ pêi pro tiô túa tro tơdroăng, Vi [an pơkuâ ngăn hdroâng kuăn ngo [a\ Khu kăn pơkuâ cheăm Hòa Xuân hiăng mơnhên pơtâng tơbleăng, mơdêk ki hlê ple\ng ăm kuăn pơlê cho tơdroăng cheăng ki xiâm. Cheăm hiăng po rơdâ hnê mơhno ăm mâu kơvâ cheăng, khu râ, mâu krâ pơlê, kăn pơkuâ pơlê, [ok, yoa phu mâu ngế ki châ kuăn pơlê loi tơngah tung pơlê pơla; tơku\m po mâu roh tơbleăng tối, tơpui tơno ‘na tơdroăng kố a Hngêi mơhno mơjiâng túa le\m tro pơlê pơla.

Cheăm xuân tơku\m po ăm 3 pơlê k^ tơkêa ‘’Ôh tá ăm ai mơngế tro tâ pơreăng HIV/AIDS  ki nếo [a\ ôh tá ăm ai mơngế pro xôi’’ [a\ mâu khu kăn pơkuâ hnê mơhno hbrâ mơdât pơreăng HIV/AIDS dêi cheăm k^ tơkêa rơpo\ng ‘’Ôh tá ăm ai mơngế tâ pơreăng HIV/AIDS ki nếo [a\ ôh tá ăm ai mơngế pro xôi’’ . Nâ H’Nhin Alio#, Kăn pơkuâ vâi kơdrâi }ư Dluê, cheăm Hòa Xuân tối:

‘’{a\ tơdroăng hbrâ mơdât pơreăng HIV/AIDS, rêm roh hôp thôn, pơlê, hôp khu pơkuâ vâi kơdrâi, hôp tôh mung liăn nếo pơrá pơtâng tối, xua mê tung pơlê nôkố ôh tá ai kơbố pâk chik ma tu\i, xuân ôh tá ai kơbố tro tâ pơrea\ng HIV. Drêng lăm pơtâng tối, mê á tối ‘na túa hbrâ mơdât tâ tú, tâng hiăng tâ mê thế hbrâ môi tiah lâi, ôh tá pơrah [a\ mâu ngế tro tâ pơreăng HIV’’.

{a\ hên túa pơtâng tối, tơdroăng pơtâng hên [a\ mâu ngế ki pơtâng tối cho mơngế hdroâng kuăn ngo tung pơlê, hlê ple\ng tơdroăng rêh ối, khôi túa dêi kuăn pơlê, túa hbrâ mơdât pơreăng  HIV/AIDS a cheăm Hòa Xuân hiăng châ tơ-[rê. Cheăm hiăng mơhnhôk châ tâi tâng khu, kơvâ cheăng, mâu râ veăng pêi pro; 90% kơxo# kăn [o#, khu mơngế pêi cheăng xiâm châ hnê mơhno mơdêk hlê ple\ng ‘na hbrâ mơdât HIV/AIDS [a\ ki ê hía. Ki rơhêng vâ tối, ing mâu túa, vâi krâ a mâu thôn pơlê dêi cheăm Hòa Xuân hiăng ‘nâi ‘na HIV/AIDS [a\ ki rơhêng vâ tối cho tơdroăng tơpui [a\ vâi, ôh tá pơrah [a\ mơngế ki tá mơhúa tro tâ pơreăng HIV/AIDS môi tiah hdrối nah xếo. Nâ H’Sứ {ya\, mơngế kuăn pơlê {uôn }ư Dluê, cheăm Hòa Xuân tối ăm ‘nâi:

‘’Kơnôm châ pơtâng tối xua mê á [a\ rơpo\ng hiăng ‘nâi mâu túa hbrâ mơdât HIV; drêng nhôm tro tâ pơrea\ng mê á xuân ‘nâi troh mâu tíu khăm pơlât vâ châ hnê mơhno, khăm [a\ pơlât’’.

Maluâ hâi khế mơnúa pêi pro ’Pơtâng tơbleăng tung Rơ’jíu, um tivi vâ ‘nâi hbrâ mơdât HIV/AIDS kơnôm ing pơlê pơla tung vâi krâ hdroâng kuăn ngo [a\ kơpong kong ngo kơpong Tây Nguyên’’ hiăng mơgêi, laga [a\ mâu tơdroăng châ tơ-[rê ki túa kố, Vi [an cheăm Hòa Xuân tơkêa kô pơtối pêi tơdroăng kố tung mâu tơdroăng tơchuâm dêi pơlê pơla vâ pêi pro tro tiô tơdroăng pêi cheăng hbrâ mơdât HIV/AIDS, kum kuăn pơlê rêh ối le\m tro, hơniâp le\m./.

Gương prêi A Sa Ly tơplôu [ă tơbleăng