Tíu ki pế drôu xiâm dêi hdroâng kuăn ngo Thái a Tây Nguyên dêi ngoh Lương Văn Dũng, 27 hơnăm, hdroâng mơngế Thái, ối a [uôn Thái, cheăm Ea Kuêh, tơring }ư\ Mgar, kong pơlê DakLak dế nôkố hiăng châ tê dêi tơniăn, rêm hơnăm pế [ă tê châ vâ chê 1 rơpâu xiâm drôu tu\m túa, pêi châ lối 100 rơtuh liăn. Ngoh Dũng tối ăm ‘nâi, [ă hiâm mơno pói rơhêng vâ châ pơtối pế drôu xiâm tiô khôi hmâ dêi rơpo\ng hngêi, hơnăm 2015, ngoh hiăng rah xo xêh túa ki pế [ă tê mơdró drôu xiâm Thái vâ mơjiâng tơdroăng cheăng pêi ki păng ‘nâng. Ngoh hiăng mơhriâm túa pế drôu ing mâu ngế ki rơkê tung rơpo\ng hngêi [ă pơlê pơla vâ khoh châ ai drôu xiâm ki tơtro [ă drôu xiâm dêi vâi krâ nah.

Ki xiâm dêi tơdroăng pế drôu xiâm mê, cho tơxông, mơnoh tơxông, tung mê, ai pló pro [ă hlá mê ki xiâm khoh pro drôu chiâng xăng le\m [ă ôu ga phá tơ-ê tro tiô túa drôu dêi hdroâng Thái. Tuăn tơmiât pơxiâm mơjiâng tơdroăng cheăng pêi dêi ngoh Lương Văn Dũng hiăng châ khu ngăn ‘na Đoân droh rơtăm dêi pơlê cheăm a kố veăng kum há:

‘’Ki a poăng nah á khoh chiâng pế drôu xiâm, mê cho hiâm tuăn a rơhêng vâ pế [ă rak vế dêi khôi túa pế drôu xiâm hdroâng Thái. Drêng châ mâu vâi ngoh nâ ing Khu pơkuâ ngăn Đoân droh rơtăm tơring [ă mâu khu kăn pơkuâ veăng kum, ăm á châ mung kơxo# liăn 20 rơtuh liăn, hnối tơ’nôm dêi tá kơxo# liăn dêi rơpo\ng hngêi, vâ rôe mâu vó, tơmeăm ki vâ pế drôu’’.

Ngoh Lương Văn Dũng pơxiâm mơjiâng tơdroăng cheăng pêi ing pế drôu xiâm Thái Tây Nguyên

Xuân ing tơdroăng tơmiât rak vế [ă pơtối pế drôu xiâm tiô khôi hmâ, nâ H’Bích Niê Kdăm, hdroâng kuăn ngo Rơđế, ối a [uôn Wieo A, pơlê kân Krông Năng, tơring Krông Năng, kong pơlê Dak Lak hiăng tô tuăn, tí tăng ‘nâi hnối hriâm túa pế drôu ing jâ dêi tơná. Nâ H’Bích tối ăm ‘nâi, a kố kuăn pơlê ối tâ tá hmâ tăng rôe drôu xiâm, malối tung mâu hâi leh, hâi Têt, la hên ngế ôh tá ai pế [ă tê drôu xiâm.

Kơnôm ing mâu nho\ng o ki rôe pơ’leăng mak ka dêi rơpo\ng, nâ H’Bích hiăng tơmiât troh tơdroăng ki xo pơ’leăng ki kố vâ mơnúa pế ngăn drôu, chiâng drôu ki xú ngeăm phá tơ-ê xêh. Klêi mê, hiăng chiâng môi túa drôu ki nếo, ga xú le\m, xăng ngeăm. Maluâ tê châ yă tâk troh 1 rơtuh liăn 1 xiâm ki 10 lit, drôu xiâm mak ka xuân châ hên ngế troh vâ tăng rôe. Nâ H’Bích tối kô mơjiâng inâi túa drôu ki kố, malối, kho\m châ tê dêi drôu mak ka troh a mâu pơlê kong kân, tiah Hà Nội [ă pơlê kong kân Hồ Chí Minh vâ khoh châ mơ’no tê dêi hên drôu xiâm, tơdrêng amê, hnối tơbleăng mơhno dêi túa drôu hdroâng kuăn ngo tơná:

‘’Á hlo túa pế drôu tiah vâi krâ roh ton nah rế hía rế pá ai, ing mê, á khoh vâ hriâm, la ki a hdrối tâ á vâ tơrak vế. {ă túa drôu xiâm mak ka kố, pak^ng mâu tơmeăm ki hmâ pế tiah drôu ki pế [ă phái, tơxông, mê kal athế ai pơ’leăng mak ka ki hiăng hneăng pơ’leăng [ă kơ-óu têng khăng, tâ tung mê. Á dế rơhêng vâ tơbleăng mơhno dêi drôu ki kố troh a mâu hngêi kơchơ ki kân tâ vâ hên ngế châ ôu túa drôu ki le\m tơviah dêi Tây Nguyên, ‘nâi troh mâu kế tơmeăm tiô khôi vâi krâ roh nah dêi hdroâng Rơđế pin [ă ing mê, kum ăm á thăm rế hâk tơngăm dêi tâ nếoVâ kum ăm khu droh rơtăm châ tơ’lêi mơjiâng xêh cheăng pêi ki tơniăn, kong pơlê Dak Lak hiăng ai hên tơdroăng cheăng, môi tiah: Ăm mung liăn ki mơdrếo laih bu iâ; tơku\m po lăm ngăn, hriâm tâp mâu túa ki tí tăng mơjiâng xêh cheăng pêi ki rơkê; hriâm thăm i rơkê ple\ng, tơpui tơno [ă mâu kăn pơkuâ ngăn kong pơlê, khu pơkuâ ngăn khu mơdró kâ [ă khu vâi droh rơtăm rơkê tung mơjiâng xêh tơdroăng cheăng krá tơniăn.

Sap ing hơnăm 2009 nah troh nôkố, mâu râ Đoân droh rơtăm kong pơlê Dak Lak hiăng veăng kum mâu vâi rơtăm châ mung liăn vâ mơjiâng tơdroăng cheăng, tê mơdró kâ, [ă kơxo# liăn ki châ mung ing hngêi rak liăn kum ‘na pơlê pơla lối 646 rơtal liăn; ai 5 tơdroăng tơkêa bro ki châ mung liăn dêi tơnêi têa ‘na to\ng kum cheăng pêi, [ă tâi tâng kơxo# liăn mê châ 700 rơtuh liăn. Mâu khu râ Đoân tung kong pơlê xuân hiăng kum 50 ngế ki pơxiâm tăng mơjiâng xêh tơdroăng cheăng pêi, tâi tâng kơxo# liăn kum ai lối 1 rơtal liăn. {ă tơdroăng ki to\ng kum mê, ai hên vâi droh rơtăm, hiăng khên tơnôu mơjiâng xêh tơdroăng cheăng, ai hên túa cheăng ki rơkê, pro pơxúa hên ăm pêi cheăng kâ, veăng kum tăng cheăng pêi ăm hên mâu vâi droh rơtăm ki ê.

Pôa Phạm Minh Tấn, Kăn pho\ pơkuâ hnê ngăn Đảng kong pơlê Dak Lak tối ăm ‘nâi, tơdroăng ki pơxiâm mơjiâng cheăng pêi dêi khu droh rơtăm cho môi tung mâu tơdroăng cheăng ki kal châ to\ng kum ahdrối dêi kong pơlê tung tơdroăng ki vâ mơnhông mơdêk.

‘’Tung la ngiâ kố ah, rêm râ Đảng pơtối to\ng kum, hnê tối mâu râ Đoân droh rơtăm [ă khu kăn pơkuâ tơring, cheăm, kô kum pro tơ’lêi hlâu vâ khu droh rơtăm châ mơjiâng xêh cheăng pêi, pêi [ă tuăn ngôa ki hloh hlê rơkê ple\ng, rơtế prôk [ă mâu hnoăng cheăng dêi hdroâng mơngế tung veăng mơnhông pêi cheăng kâ, rêh ối dêi kong pơlê’’.

Ing hiâm mơno ki tí tăng mơjiâng xêh tơdroăng cheăng pêi kal athế tơtro [ă tơdroăng ki mâu hngêi kơchơ kal vâ, ai hên khu droh rơtăm kong pơlê Dak Lak hiăng hriăn ple\ng vâ mơ’no mâu kế tơmeăm, túa cheăng ki châ tơ-[rê tung cheăng kâ ki vâ xúa, pêi pro dêi a tơring, cheăm tơná. Malối [ă mâu vâi droh rơtăm hdroâng kuăn ngo, tuăn tơmiât vâ tăng mơjiâng xêh tơdroăng cheăng ing mơhno túa le\m tro dêi hdroâng kuăn ngo, mê khoh chiâng châ [lêi rơkê khât. {ă mâu tơdroăng ki hiăng châ chiâng pêi pro mê, ga cho vâ veăng kum rak vế, pơtối mơnhông mâu kế tơmeăm, túa cheăng tiô dêi hdroâng kuăn ngo tơná.

H’Xíu H’Mok chêh

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng