VOV4.Sêdang - A hneăng hôp tơku\m nếo po achê pơla kố, tơdroăng tơkêa bro ‘’Mơdêk ‘mâi mơnhông cheăng kâ [ă ki hmâ pêi dêi vâi kơdrâi hdroâng kuăn ngo tro tơdjâk pơreăng Covid-19’’ a kong pơlê Dak Nông hiăng pơkâ mâu tơdroăng pêi pro vâ kơdroh xah pá, tơvâ tơvân, mâu tíu ki pá dêi khu mơdró a kong pơlê tro tơdjâk ó xua pơreăng Covid-19 [ă ‘mâi mơnhông hrá, ing mê tăng troăng vâ kum vâi nâ o kuăn ngo pêi cheăng tro troăng hơlâ ki nếo tung mơnhông cheăng kâ, klêi kơ’nâi ai pơreăng tâ tú.

Cheăm Dak Nia, pơlê kong kơdrâm Gia Nghĩa, kong pơlê Dak Nông, vâi ô eăng hên ‘na teăn hmôu, teăn buông. Mâu tơmeăm teăn mê le\m ‘nâng ing kơpeăng ko\ng dêi mâu nâ o mơngế M’nông ôh á xê to pơtối rak vế khôi túa, vêa vong tiô hmâ ton nah mê ối tăng tơ’nôm kơxo# liăn. Nâ H’Bình, Tôh trương tôh pêi cheăng tơru\m teăn hmôu cheăm Dak Nia tối: Tôh pêi cheăng tơru\m  ai 8 ngế nâ o, xuân to mâu ngế M’nông, hiăng hmâ teăn lối 10 hơnăm.

Pak^ng rak vế ki vêa vong ton nah dêi kuăn ngo, mâu ngế tung khu ối hriăn ple\ng teăn rơneăm mâu pro mâu um, tơmeăm teăn mê thế le\m môi tiah tơmeăm chal nếo nôkố mê vâ ai hên ngế vâ rôe. Xua mê, rế hên tíu ôm hyô tăng rôe tơmeăm teăn pro tơmeăm ki vâ rôe ‘măn tơbâ vâ ăm dêi rơpó, kơxo# liăn vâi nâ o ki teăn xuân châ to hên. 

Nâ H’Bình tối nhên tiah kố, ing ai pơreăng Covid-19 tâ tú, tôh pêi cheăng tơru\m trâm hên xahpá, tơmeăm teăn ôh tá châ tê.

‘’Hdrối nah hâi ai pơreăng Covid mê châ tê a mâu kong pơlê Lâm Đồng, Đà Nẵng drêng hiăng ai Covid ôh tá châ tê xua mê tơmeăm xuân u ối ‘măn lôi. Tíu tê ôh tá tơniăn’’.

Pơreăng Covid-19 hiăng tơdjâk troh tâi tâng tơdroăng cheăng kâ rêh ối. Mâu tôh khu pêi cheăng tơru\m cheăm, liăn iâ, tơmeăm pêi ôh tá châ tê pro tơdroăng cheăng kâ rêh ối thăm xahpá tâ. Jâ Nguyễn Thị Toản, ngế pơkuâ khu pêi cheăng tơru\m pêi chiâk deăng, pêt loăng nhâ pro pơkeăng, Tíu mơdró Thịnh Phát a thôn 1B, cheăm Quảng Sơn, tơring Dak Glong, kong pơlê Dak Nông ăm ‘nâi: Khu pêi cheăng tơru\m cheăm ai hên kơvâ cheăng, tơru\m [ă hên mâu rơpo\ng kuăn pơlê tung mơdêk pêt loăng pro pơkeăng, pêt kơphế, pêt tiu, plâi bơr [ă pêt mâu loăng plâi kâ lơ mâu kơchâi kâ hlá lơ kơchâi pôm.

Tơmeăm pêi lo ôh tá châ tê mê chiâng ai tơdroăng mơhá liăn hnoăng ăm vâi pêi, liăn khế ăm mâu ngế ki pêi pá vâ châ ai liăn ăm tu\m.

‘’Drêng ai pơreăng Covid-19 ngin nếo pêt kơchâi plâi pôm mê hlối tro rôh ki kêi xo há, khu pêi cheăng tơru\m lu\p lối chât ha, malối cho kơchâi plâi pôm rơpê bông, thăm nếo lôi ti mê. Tơná khu pêi cheăng tơru\m mơnúa pêi ngăn tiô tơdroăng xo ‘nâi păn ăm kuăn pơlê la hiu lôi xua kơchâi rơpê mê 60 hâi tâng ôh tá châ tê thế lôi xua hiăng krâ, [ă kông gá hiăng prong. Pơkeăng nhâ loăng mê mâu ngế tung khu xuân hâi châ tê. Xuân tô tuăn hên ‘nâng, tô tuăn kơ mâu ngê ki veăng tiô tơná’’.

Mơdêk tơdroăng ‘mâi mơnhông [ă hlối hmâ dêi vâi kơdrâi kuăn ngo ki tro tơdjâk xua Covid-19 cho tơdroăng ki kal [ă mâu tôh pêi cheăng tơru\m a Dak Nông nôkố. Sap khế 9/2020, Tơdroăng mơnhông mơdêk Khu lâp kong têa UNDP hiăng kum ăm kong pơlê Dak Nông, 1,4 rơtal liăn pêi tơdroăng tơkêa bro kum vâi kơdrâi hdroâng kuăn ngo tơkâ luâ xahpá xua pơreăng tâ tú.

Jâ Nguyễn Thị Thanh Vân, Ngế pho\ pơkuâ Ko\ng ti veăng kơjo kum mơnhông ăm ngiât le\m (Green HTV), cho tíu pêi cheăng hnê tối ăm UNDP, ăm ‘nâi:

‘’Tiô a mâu vâi nâ o hdroâng kuăn ngo nôkố tơvâ hên tơdroăng pêi chiâk deăng, tá tơdroăng tê tơmeăm [ă hlối tơdjêp [ă tíu tê mơdró. ‘Na tơdroăng tơdjêp tê mơdró mê mâu khu pêi cheăng tơru\m, mâu khu a Dak Nông tơru\m cheăng [ă dêi rơpó. Ngin púi vâ tơdroăng tơkêa bro kô châ pêi nếo, kô ai mâu ngế hnê rơtế veăng mơhno pêi a kong pơlê cho mâu ngế ki ple\ng hên mâu khu pêi cheăng tơru\m, kô mơdêk veăng kum mâu khu pêi cheăng tơru\m khên tơnôu mơ-eăm tâ ‘na tơdroăng cheăng khât dêi khu tơná. 

Ing mê mơjiâng môi pơkâ tê mơdró mơnhông mơdêk ai hbrâ ví [ă tơdroăng ki rơ-iô xua kong prâi pro ôh tá tơniăn’’.

Nâ Lê Thị Ly Na, kăn [o# cheăng ‘na hnê tối xăm kơtiê, cheăng a Khu xiâm ngăn cheăng pêi mô đo#i tro rong kong pơlê Dak Nông ăm ‘nâi: Tơdroăng mơjiâng tôh khu pêi cheăng hiăng [ă dế veăng pêi pro tro tơdroăng xăm kơtiê. La sap ing ai pơreăng Covid-19 tâ tú, tu\m tơdroăng pơkâ xuân tơdjâk tâi.

Xua mê, ki mơ-eăm ing mâu tôh tơru\m cheăng tung tơnêi têa [ă kong têa ê hiăng veăng kum kuăn pơlê ‘mâi mơnhông pêi chiâk.

‘’Khu xiâm hiăng rah xo 700 ngế cho mâu rơpo\ng ki xahpá má môi, tung mê ai mâu kơdrâi cho kuăn ngo vâ kum ăm vâi châ mung liăn, hlối tơru\m [ăng mâu ki rơkê hnê mơhno rơtế veăng pêi [ă hnê ‘na kih thuât ăm vâi krâ nho\ng o vâ ‘mâi mơnhông hlối vâ hmâ tơdroăng cheăng, xuân môi tiah tơdroăng vâ cheăng kâ klêi hiăng kât mơdât pơreăng. Ing mê, vâ vâi krâ nho\ng o ai túa vâ châ mung liăn xuân môi tiah chiâng vâ hbrâ ví ăm tơná xuân môi tiah khu mơdró dêi tơná tung pơla ai pơreăng tâ tú.

Tiô tối hdrối troh lơ 20/11/2020 kô pê klêi tơdroăng to\ng kum. Kong pơlê kô rah xo péa tơring kơtiê cho tơring Tuy Đức [ă Dak Glong tung mê rah xo 37 thôn pơlê tung kong pơlê 10 to cheăm  mơjiâng mâu tôh pêi cheăng chêh inâi rah xo tro mơngế’’.

Hoàng Qui chêh

Gương tơplôu [ă tơbleăng