Tiô tơdroăng tối tơbleăng a hneăng hôp mê, a kong pơlê Dak Nông, hdroâng kuăn ngo bu châ 34%. Tơdroăng rêh kâ ối, pêi cheăg dêi kuăn pơlê ki hên cho pêi chiâk pêi deăng, pêi lo kế tơmeăm ôh tá ‘nhó hên, tơkôm tơngah to kong prâi tê. Tung pơla mâu hâi hiăng luâ, mâu tơdroăng cheăng tiah hmâ dêi hdroâng kuăn ngo akố hiăng châ vêh pơtối rak vế la xuân tá hâi teăm châ ai tơdroăng pêi lo liăn tơniăn.

Hneăng hôp vâi kơdrâi mơdró kâ hluăn ing kơtiê

Veăng tung roh hôp mê, nâ H’Bình, Ngế pơkuâ khu te\n hmôu dêi cheăm Dak Nia, pơlê kong krâm Gia Nghĩa tối ăm ‘nâi, ki pá má môi dêi Khu pêi cheăng tơru\m dế nôkố mê cho tá hâi ai kơchơ ki vâ rôe tơniăn mâu hmôu, jiâ, rơmoăng, ếo pơtâk khu ngin kố hiăng te\n, klêi mê, vâi nâ o xuân tá hâi teăm ‘nâi tơdroăng ki vâ tơbleăng mơhno tê dêi tơmeăm tung Internet:

‘’Rêm khế tâng vâ riân ngăn rêm ngế nâ o bu te\n châ 5 plâ, tê a kơchơ 1 plâ xuân châ 1 rơtuh 700 rơpâu. Chôu phut kố, ki pói rơhêng vâ mê cho kho\m châ tê kế tơmeăm ăm i tơniăn ăm vâi nâ o ai cheăng pêi. Kơ’nâi la ngiâ ah, xuân rơhêng vâ tí tăng hriâm ‘na túa tê dêi kế tơmeăm a Internet. Cheăng te\n hmôu, jiâ, rơmoăng cho tơdroăng cheăng ki vâi krâ, jâ pôa hiăng hnê ‘măn ăm sap ing nah, nôkố, kuăn cháu xuân vâ hriâm [ối, xuân cho vâ tê ăm khu tơmối ôm hyô, ai nho\ng o ki lăm pôu ngăn, mê ngin xuân rơhêng vâ châ tê dêi kế tơmeăm ki hiăng te\n mơjiâng mê’’.

Hneăng hôp hiăng tối tơbleăng tơdroăng Tơkêa bro: ‘’Veăng kum vâi kơdrâi hdroâng kuăn ngo mơnhông pêi cheăng kâ kơnôm ing tơdroăng xúa kơmăi kơmok ki hơ’leh nếo 4.0 tung lâp kong pơlê’’; tơpui tơno ‘na Troăng hơlâ ki vâ xúa kơmăi ko\ng nge# thong tin tung ki kơnía git dêi pêi chiâk pêi deăng [ă kế tơmeăm dêi hdroâng kuăn ngo iâ mơngế; tơdjêp [ă tơdroăng cheăng kih thuât: ‘’Mâu troăng hơlâ ki mơjiâng 4.0 rơtế [ă hdroâng kuăn ngo iâ mơngế thăm mơdêk ki achê [ă mâu kơchơ, pêi pro ki rơkê ple\ng tung kơdroh kơtiê’’. La ngiâ kố ah, Tơdroăng tơkêa bro kô kum [ă to\ng veăng tơ’lêi ăm 450 ngế vâi kơdrâi hdroâng kuăn ngo iâ mơngế a Dak Nông kô chiâng vâ po rơdâ tung mơnhông pêi cheăng kâ, tê mơdró. Tiô pôa Ngô Trường Thi, Kăn {ơrô Xing xoăng hnoăng cheăng dêi tơnêi têa ‘na kơdroh kơtiê, cheăng tung Khu xiâm ngăn ‘na cheăng pêi, mô đo#i rong [ă pơlê pơla tối, tơdjêp pơla mâu khu ki pêi chiâk pêi deăng [ă mơngế rôe xúa [ă mâu tơdroăng cheăng kơmăi kơmok chal nếo cho tơdroăng cheăng ki xiâm vâ mơdêk tơdroăng pêi cheăng kâ ăm hdroâng kuăn ngo:

‘’Tung roh pêi cheăng kâ tê mơdró mê rêm ngế krê kô ôh tá kâi chiâng pêi pro, xua mâu kế tơmeăm ki vâ khoh pêi mơjiâng châ tê a kơchơ mê athế tơniăn tu\m ‘na kế tơmeăm, ki dâi le\m. Tâng ôh tá ai tơru\m cheăng pơla mâu khu pơlê pơla mê ôh tá la lâi kâi chiâng pêi pro. Ôh tá xê to mâu tơdroăng ki pin kum ăm khu ki mê pro ti lâi vâ khoh mơjiâng kế tơmeăm dêi tơná, ai xiâm kối, châ chêh tối inâi, châ khu kăn pơkuâ ngăn vâ mơjiâng kế kâ ki krúa le\m, lơ mâu siêu th^ kế kâ krúa le\m mê athế kum ăm vâi châ veăng tơru\m pêi pro mâu tơdroăng ki chêh tối tung đie#n tưh, mê cho tơdroăng ki ngin pói rơhêng vâ’’.

Jâ Tôn Thị Ngọc Hạnh, Kăn pho\ Hnê ngăn Vi [an kong pơlê Dak Nông tối tiah kố, tơdjêp pơla khu tơru\m cheăng, veăng kum ăm vâi kơdrâi hdroâng kuăn ngo pơtối mơnhông pêi cheăng kâ xúa ko\ng nge# dêi hneăng ki hơ’leh cheăng kơmăi kơmok 4.0 a kong pơlê Dak Nông cho troăng prôk ki thâ, re\ng, tơdrêng, la xuân trâm hên xahpá. Kong pơlê xuân tơku\m tâi tâng khu pơkuâ cheăng kal kí rơtế pêi pro tơdroăng tơkêa bro kố:

‘’Ngin ai tơmiât tiah kố, mê cho tơdroăng ki pơloăng mơnúa kân dêi kong pơlê, xua mê cho tơdroăng ki kơdo mơ-eăm dêi tâi tâng rêm khu râ, kơvâ cheăng vâ ai châ hnê tối i nhên mâu hvêa chêng prôk ki krá kâk tiô kơ rêm tơdroăng ki môi tiah hriâm rêm kơ’noăng chư, vâ ing mê, mơjiâng tơdroăng ki châ pêi pro, châ tơdjêp [ă Internet, ngin kô hriăn ple\ng, mâu troăng hơlâ ki veăng kum pro ti lâi vâ ga achê, tơ’lêi hlê má môi, tơtro má môi ăm vâi kơdrâi hdroâng kuăn ngo iâ mơngế a lâp kong pơlê Dak Nông’’.

Kơnôm ai tơdroăng veăng kum dêi Khu UNDP, klêi kơ’nâi Bắc Kạn, Dak Nông cho kong pơlê má 2 châ rah xo vâ pêi pro tiô tơdroăng Tơkêa bro kố. Tơdroăng tơkêa bro kô thăm mơdêk hnoăng cheăng, tơdjêp [ă mâu khu râ vâi kơdrâi hdroâng kuăn ngo iâ mơngế tơru\m [ă mâu khu mơdró kâ, mâu ngế ki ‘no liăn, mâu ngế ki pêi pro tiô troăng hơlâ [ă mâu ngế ki kum ‘na tê kế tơmeăm, vâ rơtế prôk [ă mơnhông. {ă hnoăng cheăng xiâm dêi tơdroăng tơkêa bro kố, mê châ ngăn cho roh ki tơ’lêi hlâu vâ vâi kơdrâi hdroâng kuăn ngo chiâng vâ po rơdâ mơnhông pêi chiâk pêi deăng, tê mơdró kâ [ă pói tơngah kô ai mâu troăng prôk ki chôu vế tung kơdroh kơtiê dêi hên kơvâ cheăng, pơtối mơdêk pêi cheăng kâ.

Hoàng Qui chêh

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng