Môi tung 2 ngế pro tơdroăng pơkâ bro cho o Trần Hoàng Quân, kot mâ, hơnăm 1999. Quân ăm ‘nâi, hdrối nah, rêm hơnăm nôu pâ o pơrá ‘no lối chât rơtuh liăn vâ roê phon rơvât, la ôh tá iâ roh tro roê phon ki ôh tá xê khât, ôh tá dâi le\m, tro lu\p tung pêi cheăng kâ. Hlo nhên [ă ai tơdroăng s^ng khéa, tơbrêi tơbrêh pêi cheăng kâ dêi rơpo\ng, o tơmiât, kuăn pơlê hôm chiâng pro 1 túa phon vi sinh sap ing hdrê hlá ki chiâng xêh, ga rơpâ liăn, rế rak tơniăn trếo kơhiâm ăm hdrê loăng pêt tung kơdrum há lơ ôh? Tơdroăng tơmiât pro phon vi sinh sap ing reăng mâ hâi kong dêi Quân pro cô Nguyễn Thị Diệu Hạnh, cô hnê sinh hok, hngêi trung râ má pái Trường Chinh, tơring }ư\ Sê ngăn hlo tơviâh khât:

‘’Drêng pơla mâu vâi o êng túa vâ pro [ă á, á tối, mê bu nếo cho túa tơmiât vâ pro tê. Rơhêng vâ túa tơmiât pro kố châ mơjiâng pro khât lơ ôh, êh o athế tí tăng mâu hlá mơ-éa vâ mơhno tối túa tơmiât dêi tơná gá tro. Vêh a hngêi, mâu vâi o hiăng tăng hên hlá mơ-éa ki tơ-ê dêi pó ‘na reăng mâ hâi kong. Klêi kơ’nâi pro mơnúa ngăn, á xuân tối [ă mâu vâi o ‘na ki kơchuâ chêh mâu tơdroăng ki mơnúa ngăn tiô troăng ki môi tiah lâi, mơdâ kơchâi hơpê, pro tiah lâi, á bu tối iâ tê. U ối cho mâu vâi o tơmiât pro xêh’’.

2 ngế hok tro Quân prế Hiền xuân ối rơtế [ă cô hriăn mơjiâng phon pro ing nhâ reăng mâ hâi kong

Djâ dêi pó rơtế hriâm tung lâm cho Bùi Thị Hiền veăng bro, Quân prếi Hiền pơxiâm tăng [ă tơplôu hlá mơéa. Klêi mê ăm hlo, tâi tâng xiâm loăng reăng môi tiah hlá, kông, reăng, rêi pơrá ai trếo kơhiâm hên, [ă châ a kơlo ki hên drêng hbrâ vâ lo reăng. Tơdroăng ki tơviah tâ, plâ hơnăm, a xiâm reăng ôh tá hlo ai hdrong kâ ‘nhiê. Xua mê, pák^ng tơdroăng ki loi tơngah ‘na mơdiê pro phon, mâu vâi o ối tơmiât tơ’nôm pro pơkeăng xôh kơdê oâ hdrong sap ing loăng reăng mâ hâi kong.

Mơnúa ngăn rôh apoăng dêi péa ngế pú hơnăm ối nếo hiăng châ tơ-[rê, klêi kơ’nâi hơ’lâk xiâm loăng reăng mâ hâi kong ki hiăng ko ku ku\n [ă kế tơmeăm Trichoderma, châ xo phon vi sinh ai trếo kơhiâm hên khât. Xúa rôh ki apoăng cho a kơchâi hơpê, hơpê ngo#ng ăm hlo, kơchâi kố drêh ngiât le\m khât, tung pơla xông kân iâ hâi tâ tâng vâ pơchông [ă rơvât phon ki ê, oâ hdrong iâ kâ ’nhiê. Laga, tơdroăng ki mơhno tối ki pơxúa tung lâp lu gá a [ăng klâng dêi kuăn pơlê a kong pơlê ôh tá tơ’lêi hlâu klâi. O Trần Hoàng Quân tối:

‘’Drêng á tối tơbleăng túa bro troh kuăn pơlê vâ kuăn pơlê xúa, vâi tá hâi loi tơngah, xua á ối tơx^n, vâi ôh tá rơhêng tro tơdjâk troh tơdroăng ki tê mơdró vâi. Kơnôm troh nôu pâ [ă mâu nho\ng o tung rơpo\ng, mê á tơpui tối châ to rơpo\ng loi tơngah bu nếo xúa tung tơdroăng pơkâ ki iâ, séa ngăn klêi kơnâi xúa gá môi tiah lâi, vâi nếo xúa tung [ăng klâng kân rơdâ’’.

Djâ kế tơmeăm dêi tơná veăng pro tung rôh tơ’noăng Khoa hok kih thuât kum ăm hok tro râ má pái, mâu vâi o hiăng châ kâ pri ối má 2 lâp tơnêi têa, chiâng 2 tung mâu ngế hok tro ki rơkê, tung lâp tơnêi têa hơnăm hriâm 2015-2016. La tơmeăm diâp ki kân má môi [ă mâu vâi o hok tro cho tơdroăng ki kế tơmeăm dêi tơná vâi pro hiăng châ kuăn pơlê loi tơngah xúa tung lâp lu. Thăm nếo hên ngế mơdoh dêi chôu phut xo reăng mâ hâi kong dế ối tơpo reăng, mơ-u\m vâ pro phon xúa tung mâu roh kơ’nâi. Ngoh Lê Hồng Kê, môi ngế pêt kơchâi a thôn Mỹ Thạch 2, tơring }ư\ Sê tối:

‘’Rôh ki mê nah sap ing 35 troh 37 hâi nếo châ pui lâk dêi kơchâi. Nôkố gá hiăng kơdroh hâi khế bu ối 30 hâi xo. Tâng pơchông [ă hdrối mê kơd^ng châ sap 10 troh 12 rơtuh liăn. Môi tiah hdrối, môi khế á xôh sap ing 3 troh 4 hdroh pơkeăng oâ hdrong. La nôkố xo pơkeăng dêi mâu vâi o xôh, ton ton nếo xôh môi hdroh mê ôh tá hlo oâ hdrong kâ ‘nhiê’’.

Kuăn pơlê tơring }ư\ Sê, Gialai hiăng loi khât, xúa phon nhâ reăng mâ hâi kong tung pêi chiâk deăng

Tơ-[rê dêi phon vi sinh ing reăng mâ hâi kong a kơchâi hơ’lêh khât, mê nôkố kum kơdroh kơxo# liăn ‘no hrê a kong pơlê sap ing 10 troh 20%, tơdrêng amê hnối kơdroh hâi khế xông kân dêi hdrê loăng. Xua tơdroăng pro hên rơpo\ng kuăn pơlê loi tơngah [ă pơxiâm pro mơnúa ngăn vâ teăng ăm phon êak ro tung pêt kơphế, tiu. A pơlê kân }ư\ Sê, pri ki Quân prếi Hiền châ kâ dế cho tơdroăng ki mơhnhôk kân khât vâ hên hok tro ki ê chiâng mơngế ki bâ eăng tơdroăng ki hâk vâ hriăn ngăn khoa hok sap ing mâu kế tơmeăm sinh hok kơd^ng, tơ-[rê ăm kơvâ pêi chiâk deăng kong pơlê. Cô Nguyễn Thị Huệ, kăn pho\ pơkuâ hngêi trung râ má 3 Trường Chinh, tơring }ư\ Sê tối:

‘’Ing kố, mâu vâi o hok tro ki ê xuân hlo, tơdroăng ki hâk vâ hriăn ngăn gá xuân pêi pro tiô tơdroăng ki tơxâng. Klêi mê, hên vâi o xuân ai tuăn tơmiât ki rơkê ple\ng [ă rơhêng vâ châ hriăn ngăn. Pơtối [ă tơdroăng pơkâ dêi hơnăm nah, hơnăm kố, cô Diệu Hạnh xuân hnê mơhno ăm 2 ngế o hok tro lâm 12 hriăn ngăn, khế 12 kố mê veăng tung rôh tơ’noăng râ kong pơlê. Hngêi trung loi tơngah cho tơdroăng pơkâ ki mê mơdêk sap ing tơdroăng pơkâ ki ton xuân pêi pro châ tơ-[rê môi tiah tơdroăng ki rơhêng vâ’’.

Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng