Tiô tơdroăng pơlông djâ dêi khu ‘mêi Fulro, Tin Lành Đêga ki ối a kong têa ê, hơnăm 2015, Ksor Vin rơtế [ă 4 ngế rơtăm ki ê a pơlê Yam, pơlê kân Ia Kha, tơring Ia Grai hiăng kơtâu hdâ ngi kong têa Kul vâ tơkôm mơngế ki ê troh tơdah vâ prôk ke\n kong têa Mih. La troh a tơnêi kong vâi, ngoh nếo ‘nâi dêi tơná tro hêak pơloi. Môi hơnăm kơ’nâi ing mê, tâi tâng khu vâi ôh tá ai cheăng pêi, ôh tá châ liăn, rêh ối bú pơtân, hmôu pơ ối to tung hơpăm ăm mâu ki xahpá, hliăng tiâ ối, pá puât.

Mâu khế hơnăm hơngế dêi on veăng,  khíu pâ dêi kơdrâi kuăn ‘ne\ng, xua ôh tá ai mơngế rak ngăn, Ksor Vin [ă mâu vâi pú hiăng prếo vêh a pơlê, pơxiâm pêi cheăng sap ing apoăng nếo vâ vêh rêh kâ ối tiô hmâ.

Ksor Vin (ếo prăng) hơ‘muăn tối ‘na tơdroăng tung mâu hâi hyông troăng, tro tiô Tin Lành Đêga, kơtâu ngi kong têa ê

Ing môi ngế ki re\ng loi khu ‘mêi hêak pơloi nah, nôkố Ksor Vin cho ngế ki hnê tối ăm kuăn pơlê Yam ‘nâi ple\ng nhên tơdroăng ki khu ‘mêi Đêga heâk pơloi a pơlê cheăm:

‘’Hdrối nah ai ngế ki ối peăng kong têa Mih pơlông djâ prôk. La drêng á troh a kong têa Kul ôh tá ai ngế ki lâi lăm tơdah xo á. Tu\m tơdroăng mê cho heâk tê, ôh tá ai tơdroăng ki lâi tro môi tiah vâi hiăng tối, pin hiăng tơngah xêh khât. Tâng á ‘nâi tiah mê, á ôh tá hêng prôk, ôh tá lôi dêi kơdrâi kuăn, nôu pâ ôh. Á ối a hngêi pêi cheăng che\m mơ’rêh dêi on veăng rơpo\ng hngêi tê. Drêng á prếo, mâu kăn pơlê cheăm xuân troh a hngêi hơlêm, tối thế mơhnhôk á mơ-eăm pêi cheăng, pôi tá tơche\ng tơmiât troh tơdroăng ki ê, xua kố cho pơlê pơla, tơnêi têa tơná pin’’.

Pơlê Yam ai 190 rơpo\ng mơngế Jarai. Hơnăm 2004, akố hdrối nah ai lối tơdế mâu rơpo\ng kuăn pơlê tiô khôp Tin Lành Đêga [ă chiâng tíu xiâm ôh tá tơniăn. Pôa Rơmah Thê, Kăn hnê ngăn Chi bộ pơlê Yam ăm ‘nâi, kơtăn kố hên hơnăm ai mâu ngế, mâu tiô khôp Tin Lành Đêga đi đo tơku\m dêi rơpó, hnê mâu tơdroăng ki ôh tá tro, pơlông djâ kuăn pơlê hjăm dría, hôu hêng kơ  kăn [o# pơlê cheăm, pro chiâng ai tơdroăng ôh tá tơniăn tung pơlê.

Ôh tá xê to môi tiah mê, mâu ki ‘mêi ối tơpui pơto ‘na tơdroăng ki kro mơdro\ng a kong têa Mih, pơlông djâ hên mâu vâi rơtăm tung pơlê kơtâu ngi  kong têa ê hmâng vâ. 

Môi tiah, a hơnăm 2015, tung pơlê ai 8 ngế rơtăm kơtâu hmâng vâ ngi  kong têa Kul. Hên rơpo\ng lôi dêi kơdrum deăng, ôh tá tơmâng pêi cheăng kâ, mơnhông cheăng kâ. Pơlê Jarai ối tung dế tơring Ia Grai, la ai vâ chê 90% rơpo\ng kuăn pơlê kơtiê [ă rơpo\ng vâ chê kơtiê.

Vâ kum kuăn pơlê hlo nhên tơdroăng ki khu ‘mêi Tin Lành Đêga  pơlông djâ, pôa Rơmah Thê rơtế [ă mâu ko\ng an pơlê kân [ă mâu khu hnê ngăn tung cheăm, tơring hiăng troh lăm pôu tơrêm rơpo\ng vâ hnê tối nhên, mơhnhôk, kum kuăn pơlê ‘nâi hlê tơdroăng ki khu ‘mêi pơlông djâ pro cho tơdroăng ôh tá tro túa tơlá pơlê, luât tơnêi têa:

‘’Mâu kơvâ cheăng, khu râ dêi pơlê hnê tối pôi tá tơmâng loi khu ‘mêi pơlông djâ, vâi bú hêak pơloi pin tê. Troh a kong têa Mih ôh tá xê tơdroăng ki hlâu. Mâu ngế ai liăn mê nếo châ troh. Á ối a hngêi pêi cheăng kâ, pêi kơphế, pêt báu klâng, tăng liăn che\m mơ’rêh dêi rơpo\ng hngêi’’.

Tơdroăng mơ-eăm tơplâ [ă hbrâ kơchăng [ă khu ‘mêi Fulro hriăn pro tơdroăng ôh tá tro [ă Tin Lành Đêga, mê mâu hơnăm hiăng luâ, Vi [an pơlê kân Ia Kha hiăng mơjiâng Khu hnê mơhno, djâ troăng cheăng ăm kuăn pơlê. Ing mê, tung mâu hneăng hôp dêi pơlê, Khu hnê tối ăm mâu ngế ki hyông troăng, tro khu ‘mêi pơlông djâ kơtâu hmâng vâ ngi kong têa vâi chiâng mâu tơdroăng hnê tối ki cho păng ‘nâng, ăm ‘nâi nhên ki ‘mêi dêi khu Fulro, Tin Lành Đêga [ă tơdroăng rêh ối pá puât a tơnêi kong vâi, pơlê vâi. 

Ing mê, kum kuăn pơlê hlê ple\ng tơdroăng ki ‘ló tro, ‘nâi hbrâ rơnáu  xêh tâng lơ ai khu ‘mêi pơlông djâ pro tơdroăng ôh tá tro. Nôkố, rêm ngế kăn [o#, ko\ng chưk cheăm bêng châ pơcháu hnoăng rak ngăn, tí tăng séa ngăn ing 1-3 ngế ki tiô khôp Tin Lành Đêga. Mâu ngế tung khu hnê mơhno đi đo lăm pôu, tăng ‘nâi ple\ng tơdroăng vâi púi vâ, vâ veăng kum mâu rơpo\ng mê mơnhông cheăng kâ.

Hơnăm 2017, Khu hnê mơhno hiăng kum 66/85 ngế ki lôi khôp Tin Lành Đêga, djâ 21 ngế tung khu djâ ko pro tơdroăng ‘nhiu ‘nháu, ăm vâi mơhriâm vâ vêh rêh ối môi tiah hdrối nah. Pôa Cao Minh Quyết, Kăn Ko\ng an pơlê kân Ia Kha, tơring Ia Grai tối ăm ‘nâi:

‘’Hơnăm 2017, ngin tí tăng ‘nâi ple\ng ăm Vi [an pơlê kân po 2 lâm hnê hriâm tơchoâm ăm 21 ngế. Hơnăm kố, ngin hôp mơgêi 6 khế apoăng hơnăm  tơdroăng cheăng rak ngăn mâu ngế ki kố. Tung mê, ai 7 ngế hlo hiăng tơ-[rê. Hơnăm kố ngin djâ 3 troh 4 ngế  lo ing inâi rak ngăn hnê mơhno’’.

{ă tơdroăng pơtối rak ki rơdêi dế tơdroăng kal kí, pơlê kân Ia Kha dế mơ-eăm plâ tah lôi ki hliăng tăng pơloăng pro ‘nhiu ‘nháu, troh tơdroăng kho\m mơ-eăm tah lôi tâi tâng mâu ngế tiô khôp Tin Lành Đêga a pơlê cheăm.

Nguyễn Thảo chêh

Gương tơplôu [ă tơbleăng