VOV4.Sêdang - Ƀă tơdroăng pơ’lêh hyôh kong prâi rế ó tâ, tơdroăng ‘’ Tơkôm têa mêi” vâ pêi chiâk cho tơdroăng ki pá. Xua mê, tơdroăng ‘no liăn mơjiâng rơchôa a Tây Nguyên, ngế kum kuăn pơlê, malối cho kuăn ngo mơnhông pêi chiâk cho tơdroăng ki kal khât păng ‘nâng,  ƀă châ Chin phuh  tơmâng khât. Tơdroăng hâi kố ngin ai tối ‘na ki mơ-eăm ‘no liăn mơjiâng pro rơchôa a Tây Nguyên.

Ing kơxô̆ liăn dêi Tơnêi têa, hneăng hơnăm 2015 – 2020, kong pơlê Gia Lai châ mơ’no liăn 8 tơmeăm rơchôa, hno têa, ƀă tâi tâng kơxô̆ liăn vâ chê 2.000 rơtal liăn, gum tung tơdroăng tôh ăm lối 12 rơpâu ha loăng plâi tŭm túa ƀă xing xoăng têa ôu hum rôh ăm rơpâu rơpŏng kuăn pơlê tung kơpong pêi pro tơdroăng tơkêa bro. Tung kơxô̆ 8 rơchôa, hno têa châ mơ’no liăn mơjiâng pro, mâu rơchôa hno têa ai kơlo mơ’no liăn cheăng hên môi tiah: Rơchôa têa Tầu Dầu dêi tơring Đăk Pơ vâ chê 200 rơtal liăn; Rơchôa têa Plei Thơ Ga ối tung tơring Čư̆ Sê 229 rơtal liăn, Rơchôa têa Ia Rtô ối tung pơlê kong krâm Ayun Pa 200 rơtal liăn; Rơchôa têa Plei Keo ối tung tơring Čư̆ Pưh 120 rơtal liăn.

Cho môi kong pơlê pêi chiâk deăng, têa tôh kơnôm hên to kong mêi, xua mê, tơdroăng mơ’no liăn mơjiâng pro mâu rơchôa têa ƀă kong pơlê Gia Lai ai pơxúa ‘nâng tung tơdroăng tơleăng pá puât ‘na têa vâ hum, rôh, jíu, tôh tơmeăm khoăng dêi kuăn pơlê, gum kal khât tung tơdroăng pêi pro mâu pơkâ mơnhông mơdêk cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla tung kong pơlê. Xua mê, drêng 8 rơchôa, hno têa châ mơjiâng pro tung hneăng hơnăm 2015 – 2020 châ pêi kêi đeăng, ăm xúa mơjiâng tơ’nôm mâu roh vâ tơdroăng pêi chiâk deăng Gia Lai pơtối mơnhông mơdêk, rak hnoăng kal khât tung tơniăn cheăng kâ ƀă tơdroăng rêh ối kuăn pơlê tung mâu kơpong tơdroăng tơkêa bro.

A kong pơlê Dak Lak, mâu rơchôa, hno têa châ tơmâng mơ’no liăn cheăng, ki rơhêng vâ tối cho mâu rơchôa, hno têa gum tung pêi chiâk deăng dêi mơngế hdroâng kuăn ngo. Rơpŏng jâ Ma Thị Sinh, ối a thôn 9, cheăm Čư̆ San, tơring MDrăk, kong pơlê Dak Lak cho môi tung mâu rơpŏng apoăng a kơpong long, rơchôa têa Krông Pač thượng troh a kơpong xĕn ối kơxô̆ 1, cheăm Čư Ea Lang, tơring Ea Kar.

‘’To lâi ngế tăm a cheăm mê tơmâng hên ‘nâng, tŏng kum rơpŏng á mơdâng hngêi, lâm kuâ, xui tơmeăm klêng tê. Cheăm tơmâng tiah mê cho hiăng hôm. Hngêi á châ 5 sao klâng, 5 sao chiâk deăng, mơni la ngiâ á kô lăm pêi dêi chiâk deăng’’.

Pôa Trần Văn Thanh – Kăn hnê ngăn Viƀan cheăm Čư Êlang, tơring Ea Kar tối ăm ‘nâi: mâu rơpŏng xĕn troh kơpong xĕn ối, cheăm rak tơniăn rêm rơpŏng 1 sao tơnêi ối, 5 sao klâng ƀă 5 sao tơnêi pêi chiâk deăng, tiô tro troăng dêi kong pơlê pơkâ. Tơdroăng pêi tơ’lêi hlâu ăm vâi krâ drêng rơchôa hno têa Ea Rớt, môi iâ tung tơdroăng tơkêa bro Rơchôa hno têa Krông Pač thượng ối achê kơpong xĕn ối, xing xoăng têa tôh tơniăn.

“Cheăm mơnhên kố cho hnoăng cheăng kal kí ki kal. Môi tiah pơkâ apoăng mê tơring xuân hiăng hbrâ mơngế, vâ ti lâi drêng vâi krâ peăng tá troh mê tơniăn tơdroăng rêh ối, ‘na gak kring tơniăn, kơ’nâi mê cho tơdroăng pêi kâ’’.

Ô vâi krâ nhŏng o ƀă pú hmâ! Tây Nguyên châ mơnhên cho kơpong ai hên tơmeăm tung mơnhông mơdêk mâu tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng ki kơnâ liăn, ai hên tơmeăm tung pêi kâ, loăng plâi kâ ki kơnâ liăn dêi tơnêi têa. Xua mê, môi tung mâu tơdroăng tơmâng tŏng kum kân dêi Chin phuh ƀă Tây Nguyên tung hên hơnăm hiăng hluâ cho mơ’no liăn mơjiâng mâu rơchôa, hno têa, pro tơ’lêi hlâu ăm kơpong tơnêi kố mơnhông mơdêk. Hên rơtal liăn ing liăn ngân Tơnêi têa ƀă liăn ngân dêi kong pơlê hiăng châ xing xoăng vâ mơjiâng mâu rơchôa, hno têa kân kŭn kum tung tơdroăng mơnhông mơdêk krá tơniăn dêi Tây Nguyên, kum ăm vâi krâ mâu hdroâng kuăn ngo mơnhông mơdêk. Ƀă tung la ngiâ, rơchôa hno têa kum ăm Tây Nguyên mơnhông mơdêk xuân châ tơmâng tŏng kum.

Tiô pơkâ tâi tâng, tâi tâng kơxô̆ liăn mơ’no mơjiâng pro mâu rơchôa hno têa kơpong Tây Nguyên hneăng hơnăm 2030, tơmiât pêi troh hơnăm 2050, cho dâng 103 rơpâu rơtal liăn. Kơxô̆ liăn pêi pro châ tơdâng ing kơxô̆ liăn tơnêi têa rêm hơnăm, kơxô̆ liăn pơlê pơla, ƀă tơdroăng veăng kum dêi kuăn pơlê kơpong châ pơxúa ƀă hía hé.

‘Na rơchôa hno têa, kơpong kô châ tơkŭm rơnêu, mơjiâng pro mâu rơchôa hno têa ki xiâm, rơchôa hno têa ki tơ’nhê ƀă hía hé; mơjiâng ƀă kêi đeăng mâu rơchôa, hno têa kân, kơpong ki vâ pêi hên tơdroăng. Tơdrêng amê, hriăn plĕng rơchôa hno têa xo têa, cho têa ing mâu rơchôa hno têa ing long têa hngêi kơmăi on tơhrik a kơpong têa kroăng kơpong Tây Nguyên xing xoăng têa ăm pêi chiâk deăng xúa kơmăi kơmok rơxông nếo, kơpong pêt loăng plâi tơkŭm; tơdjêp tung xing xoăng têa pơla mâu rơchôa hno têa; mơjiâng pro klôh têa, long têa kŭn kơdoăng têa a tơnêi rơnâk; xúa tôh rơkê, kơdĭng; mơ’no têa tiô pơkâ.

Kơpong têa kroăng Sê San ƀă kơpong ki achê mê ai 408 rơchôa hno têa châ mơjiâng nếo, rơnêu, mơjiâng nếo; Kơpong têa kroăng Pa ƀă kơpong achê mê ai 345 rơchôa hno têa nếo mơjiâng, rơnêu; Kơpong têa kroăng Đồng Nai ƀă kơpong achê mê ai 646 rơchôa hno têa; Kơpong têa kroăng Srêpok ƀă kơpong achê mê ai 707 rơchôa hno têa ƀă hía hé.

VOV4 chêh

A Sa Ly tơplôu ƀă tơbleăng