Hbrâ mơdât plôm kuăn ngé mâ a mâu ngế hơnăm hiăng krâ
Thứ tư, 00:00, 27/06/2018
VOV4.Sêdang - Plôm kuăn ngé mâ cho tơdroăng châi ki hmâ hlo [ă cho ki xiâm pro chiâng plôm hên a mâu hơnăm hiăng krâ nôkố. La môi pâ xua ing ôh tá ‘nâi mâu tơdroăng, môi pâ xua tuăn tơmiât xâu lơ mơ’nêa kơ mâu kuăn ‘ne\ng hiăng pro ăm ivá péa pâ mâ dêi mâu ki hiăng krâ chiâng tơdjâk. Re\ng ‘nâi dêi tơná kô tro plôm kuăn ngé mâ [ă teăm pâ pơlât tơdrêng cho ki xiâm kum mâu ngế hơnăm hiăng krâ pơtối rak vế ki tơ-[rê dêi ivá tung rêh ối.

Kuăn ngé mâ cho môi kế ki chiâng xêh hnăng tơngoi ối tung dế mâ (vâi ối tối cho kế truâ mâ ki prăng). {ă tơdroăng gá vâ mơ’no, kuăn ngé mâ vâ ăm ki eăng trâ dêi mâ hâi châ mot [ă tơku\m a võng mạc kum ăm mâ ngăn châ hlo hleăng le\m mâu tu\m tơmeăm.

Kuăn ngé mâ thế hnăng tơngoi mê gá nếo ăm hlo hleăng le\m drêng mâ ngăn. Hmâ hlo rế krâ lơ tro mâu tơdroăng châi tơdjâk troh mâ, kuăn ngé mâ kô mơ’nok, ăm pin ‘nâi nhên drêng mâ ngăn ôh tá hlo hleăng, ai drêng hlo drêng ôh, ngăn môi tiah hlo klôa, rế ngăn ton rế mơ’nok. Tâng ôh tá re\ng châ ‘nâi [ă ôh tá re\ng pơlât prêi kô pro chiâng plo\ng mâ. Maluâ, cho tơdroăng ki hmâ hlo la hên ngế hơnăm hiăng krâ, malối [ă mâu ngế rêh ối a mâu kơpong hơngế hơngo, ôh tá ‘nâi tơdroăng plôm kuăn ngé mâ, xuân pro chiâng ai tơdroăng ki pá puât ing mâ pro.

 

 

Lối tơdế hơnăm kố, jâ Lộc Thị Pịa, 67 hơnăm, ối a cheăm C|ư K[ang, tơring Ea Súp, kong pơlê Dak Lak ‘nâi mâ dêi tơná rế pá xáu hlo. La tơmiât ngah dêi ki ôh tá xáu hlo mê cho tơdroăng châi dêi hơnăm hiăng krâ mê jâ Pịa ôh tá hlo, bu tơmâng vâ ‘nâi ple\ng.

Tung môi hdroh lăm khăm vâ ‘nâi môi tơdroăng châi mâu pơreăng ‘na mâ tung kuăn pơlê, jâ nếo ‘nâi dêi tơná hiăng plôm kuăn ngế mâ. Tơdroăng châi kố kô pro ăm mâ jâ rế pá xáu hlo, troh drêng lâi ah ‘lo kô chiâng plo\ng mâ tâng ôh teăm re\ng pâ pơlât. Jâ Lộc Thị Pịa tối:

‘’Mâ á rế pá xáu hlo hiăng 6 khế kố. Á ôh tá ‘nâi dêi tơná hiăng plôm kuăn ngé, hlo la ôh tá hleăng le\m’’.

‘Na pôa Vũ Đức Hảo, 77 hơnăm ối a bêng Thắng Lợi, pơlê kong kơdrâm {uôn Ma Thuột, kong pơlê Dak Lak xuân tro plôm kuăn ngé mâ xua ing tơdroăng châi nu\m nheăn. La mơhúa pôa Hảo hiăng re\ng pôu [ok thái pơkeăng khăm pơlât tơdrêng. Pôa Vũ Đức Hảo tối:

‘’A tro nu\m nheăn dế pơlât a hngêi pơkeăng kân kong pơlê. Kơtăn kố 2 khế, á hlo dêi mâ ngăn rế pá xáu hlo. A nếo tối ăm [ok thái pơkeăng pơlât khoa nội klêi mê [ok thái pơkeăng ăm ph^u pôu a kơvâ pơlât mâ vâ khăm’’.  

{ok thái pơkeăng chuyên khoa 2 Nguyễn Thanh Hải, Kăn ngăn ‘na Mâ, Hngêi trung Đăi hok Tây Nguyên ăm ‘nâi, mâu ngế tro plôm kuăn ngé mâ ai 3 khu, mê cho khu: Plôm kuăn ngé mâ sap ối tơx^n, plôm kuăn ngé mâ a mâu hơnăm hiăng krâ [ă plôm kuăn ngé mâ a mâu hơnăm ối nếo.

Tung mê, plôm mâ hmâ hlo hên a mâu hơnăm hiăng krâ, ki xiâm cho xua ing kuăn ngé mâ rế pá dâi tiô khế hơnăm [ă xua hnăm hiăng krâ.

Tối ki xiâm kối dêi tơdroăng plôm kuăn ngé mâ a mâu hơnăm hiăng krâ, [ok thái pơkeăng Nguyễn Thanh Hải tối ăm ‘nâi:

‘’A mâu ngế hơnăm hiăng krâ, ki xiâm dêi tơdroăng châi ‘na mâ rế pá xáu hlo xua ton khế, ton hơnăm la ôh tá pro ăm pin tâ châi mâ, lơ châi mâ khêi. Mê cho tơdroăng ki kal má môi. Pak^ng mê ôi tơ’nôm mâu tơdroăng môi tiah kơnhéa mâ, ngăn môi chiâng péa, vâi tối dêi song thị. Ôi môi tơdroăng ăm pin ‘nâi hdrối dêi tơdroăng châi kố, mê mâ ngăn ôh tá xáu hlo hơngế, vâi thế truâ mâ nhe\ng krâ vâ ngăn a chê, nôkố vâi ôh tá truâ mâ nhe\ng xếo xuân chiâng vâ ngăn achê’’.

Nôkố, túa pêi pro ki kal má môi cho pơlât plôm kuăn ngé mâ cho pâ pơlât tá mâ ki vâi pro. La kuăn ngé mâ ki vâi pro mê thế cho ki le\m, klêi pâ pơlât tâ mâ ki nếo, tâng ôh tá ai tơdroăng châi ki ê ‘na mâ, mê mâ dêi ngế ki pâ pơlât mê âi kô châ tơniăn le\m plâ rơxông gá ối rêh.

Tối ‘na túa hbrâ ví plôm kuăn ngé mâ, [ok thái pơkeăng Thanh Hải tối ăm ‘nâi, châ khât gá, pá vâ hbrâ mơdât tơdroăng châi ki kố a mâu hơnăm hiăng krâ xua kố cho tơdroăng châi ki tơdjâk troh hơnăm hiăng krâ. Maluâ tiah mê, tâng re\ng châ ‘nâi [ă kơdroh ki lơ kơnhéa mâ. {ok thái pơkeăng Nguyễn Thanh Hải hnê tối:

‘’Kố cho tơdroăng châi xua hơ’lêh dêi hơnăm hiăng krâ. Laga, xuân chiâng vâ hbrâ mơdât [ă tơdroăng lăm khăm tiô rơnó. Lo a kong tô thế truâ mâ nhe\ng vâ mơdât ki eăng trâ mâ hâi, xua tơnêi têa pin ối tung kơpong tô mê kơxo# mơngế plôm kuăn ngé mâ xua tơdjâk ing eăng trâ mâ hâi kô hên tâ mâu kơpong ki ê’’.

Mâu ngế hơnăm hiăng krâ, malối mâu ngế ối a kơpong hơngế hơngo, vâi tối mâ rế ôh tá xáu hlo cho tơdroăng ki hmâ hlo dêi mâu hơnăm hiăng krâ mê vâi ôh tá vâ lăm pơlât. Hên ngế troh a hngêi pơkeăng khăm drêng mâ hiăng châi râ, ivá dêi kuăn ngá tung mâ hiăng tro rong ó hiăng pro chiâng plôm mâ.

Xua mê, mâu [ok thái pơkeăng hnê tối ăm mâu ngế tung rơpo\ng hngêi, malối hnê ăm mâu kuăn ‘ne\ng hlo ki kal rak vế dêi mâ.

           

Gương tơplôu [ă tơbleăng

 

 

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC