Tơngê lo mơheăm cho pơreăng tơngê ki tâ tú, kô chiâng pơreăng ki tâ tú lâp lu xua virus Dengue pro. Pơreăng tâ tú xua tritrôu pâk a mơngế ki châi tamo hrik mơheăm ki ‘mê klêi mê pâk a mơngế ki ê tâ tú ing tíu ki tritrôu pâk. A Việt Nam, pơreăng kô tâ tú hên, a 4 kơpong, peăng kơnho\ng tơdế tơnêi têa, peăng hdroh tơnêi têa [ă kơpong Tây Nguyên, tá a pơlê kong kơdrâm [ă mâu kơpong thôn pơlê. Pơreăng kố ai plâ hơnăm la hmâ hlo hên ngế tro tâ tú hên a rơnó mêi, malối a mâu khế 7, 8, 9 [ă khế 10.

Pơreăng kố hâi ai pơkeăng ki pơlât prêi khât [ă hâi ai pơkeăng vaccine pâk mơdât. Hmâ hlo tâ tú hên troh lâp lu [ă hên ngế tro tơngê pro tơdroăng cheăng pơlât trâm hen xahpá, ‘nâ hía pro hlâ mơngế mâ lối [ă vâi ‘ne\ng, pro lu\p kân ăm pơlê pơla ‘na cheăng kâ.

Ki ăm ‘nâi drêng hiăng tâ pơreăng:

Ki tơngê hâi teăm râ: Kơdrâ tơngê hmân 39-40 đo# C, tơngê ton 2 troh 7 hâi, ôh tá kâi kơdroh tô tung châ.

Châi ko ó a kơpong kl^ng, tung dế mâ. ‘Nâ hlối pro lo khêi, lo hbrí hbríu.

Tâng hiăng tơngê râ:

Kô tâ môi tiah mâu tơdroăng nếo tối kơpêng mê âi klêi mê hlối pro ai môi tiah tối a kơ’nâi kố:

Kô pro chiâng tơngê lo mơheăm: hlo lo tum khêi hên a kéa môi tiah tíu tritrôu pâk, lo mơheăm môh, lo mơheăm a chêng hne\ng, hlo pâm ngiât a tíu ki pâk, hêng hêa hlối lo hêa, lo hêa ai mơheăm, lăm tidế prăng (xua lo mơheăm tung pơtok).

Châi klêa, hêng hêa, chêng ko\ng hngiú, châ rơlâi rơlo, ối hmôu pơ mơdrốu môi tiah xâu (pôu pr^ng ko xua lo mơheăm tung pơtok pro chiâng pá ai mơheăm, kơtêi plâi nuih kơtâu chôa), tâng ôh tá teăm châ pơlât tơdrêng kô hlâ.

Drêng nhôm tro tơngê lo mơheăm, thế re\ng djâ ngế ki mê lăm khăm pơlât a hngêi pơkeăng cheăm vâ teăm pơlât tơdrêng.

Túa hbrâ mơdât pơreăng tơngê lo mơheăm:

Túa hbrâ mơdât ki tro má môi cho kơdê tritrôu, kiâ ngu nge\ng, [ă hbrâ ví pôi tá ăm tritrôu châ pâk.

-Tah tíu ki tritrôu kơtâ, kơdê kiâ ngu nge\ng, ôa lêp [ă tơdroăng:

-Klâp xi kơlâp kế hdoăng têa vâ pôi tá ăm tritrôu châ kơtâ.

-Kơ’nêi ká tung mâu kế hdoăng têa ki kân têa kloh, vó, kơthung [ă hên ki ê, kơdê mâu tritrôu, kiâ ngu nge\ng.

+Kơthau xếo mâu tơmeăm dâ têa ki kân ki ku\n, mâu vó, kơthung [ăng hên ki ê rêm măng t^ng.

+Tôm, go#m mâu tuih xok ki ‘măn tung hngêi [ă tâ tá hngêi môi tiah kơthung, kơxô, kơthau, kơ’lo, mâu kung kếo, mâu vó ki hiăng tơhneăng, mâu klo\ng, kơtôu plâi ‘lâu, kơtôu chêng rơxế ki hiăng ton, mâu klo\ng, hlá thế tah mơgrúa pơtâi, ăm i krúa le\m tâ tá hngêi trăng plông hngêi.

-Hbrâ mơdât tritrôu pâk:

+ Xâp hmân xo\n, ếo ko\ng xo\n.

+Kơmăng lơ kơhâi thế hnhâng mitơkel drêng koi pơtê.

+Dâi kơ-bin xôh pơkeăng kơdê tritrôu, nhang ki xú têk troh tritrôu, pik kem mơdât tritrôu, kế ki peăng hrik pâm kơdê tritrôu [ă hên tơdroăng ki ê.

+Tâm pơkeăng ăm ri-đô, mitơkel ki hnhâng rêm hâi a xoăng koi.

+Ăm mơngế ki tơngê lo mơheăm koi kơmung, pôi tá ăm tri trôu pâk vâ pôi tâ tú troh mơngế ki ê. Kơhnâ tơru\m [ă mâu kăn [ă kơvâ ngăn pơkeăng tung mâu rôh xôh pơkeăng kơdê tritrôu, hbrâ mơdât pơreăng tâ tú.

Pơlât tơngê lo mơheăm:

Nôkố, pơreăng tơngê lo mơheăm hâi teăm ai pơkeăng vaccine pâk mơdât [ă pơkeăng ki pơlât prêi.

Drêng nhôm tơngê lo mơheăm, ngế ki tơngê thế lăm a hngêi pơkeăng a chê vâ khăm vâ ‘nâi mâu tơdroăng pêi pro tro tiô [ok thái pơkeăng hnê pơlât a hngêi la hâi kal lăm pơlât a hngêi pơkeăng.

Tâng hâi teăm tơngê râ kô chiâng pơlât ngăn a hngêi [ă tơdroăng pêi pro môi tiah kố:

-Ăm ngế ki tơngê koi pơtê.

-Ăm ôu têa hên, ăm ôu têa Oresol, tâng ai plâi ăm ôu têa plâi kâ rế ‘ló.

-Ăm kâ rơhé, sup, ôu têa tôu ro.

-Ăm ôu pơkeăng kơdroh tơngê (ôu pơkeăng Paracetamol tâng ôh ‘măn pơkeăng kơdroh tô a tru\m krí, pôi tá ôu pơkeăng Aspirin vâ kơdroh tơngê), thế xo kên kơ’nhâm têa pêa a kl^ng ăm rơngiâp.  

Thế rak ngăn đi đo, tâng hlo tơviah lo mơheăm a khế ‘nâ hía lo hlo rế tơngê râ tâ (hlo ngế ki tơngê koi puk pak ôh tá tơdro, lơ rơlâi rơlo, chêng ko\ng hngiú, châi klêa, hêa hên) thế re\ng djâ ngế ki mê lăm pơlât a hngêi pơkeăng vâ teăm khăm, pơlât tơdrêng.

Vâ hbrâ mơdât tơngê lo mơheăm ngôa [ă mơdât lo mơheăm tung pơtok, drêng nhôm ngế ki mê tơngê tiah mê, thế re\ng djâ ngế ki tơngê troh pơlât a hngêi pơkeăng.

Hmâ hlo, ngế tơngê sap ing 2 troh 7 hâi, ki rơ-iô hmâ hlo a hâi ki tơngê má pái, má pu\n: Ngế ki tơngê mê rơlâi rơlo ó, iâ lăm nu\m, tung châ rơlâi, kơtêi kơtâu chôa, tâng râ ó thế tiê ngăn troăng veăn, oh tá tâ kơtâu kơtêi, kô rơ-iô.

Ngế ki tơngê lo mơheăm kal thế pơlât khât [ă hlối pâk ‘mot mơheăm, tâng ôh tá teăm pâk mơheăm kô chiâng rế ó tâ, chiâng kơdrâ, kơtêi kơtâu chu, lo mơheăm tung pơtok nong, lo mơheăm tung ngoâ [ă hên ki ê kô tơ’lêi pro hlâ mơngế.

Gương tơplôu [ă tơbleăng