Êng: Ô [ok thái pơkeăng! Tơdroăng kơtê kơtâu têi nôkố châ pơlât môi tiah lâi [ă tơdroăng châi mê hôm châ pơlât prêi hlối há?

Bok thái pơkeăng Phan Thị Minh: Tơdroăng kơtêi kơtâu têi ai pơkeăng pơlât vâ séa ngăn kơtê hôm kơtâu têi. Pơkeăng kố kô chiâng vâ mơdât la hâi chiâng vâ pơlât prêi. {ă thế pơlât plâ rơxông, ngế ki châi thế ôu pơkeăng plâ rơxông vâ kơtê kơtâu pa xôp 140/90 mmHg. Drêng mê ngế ki kơtêi kơtâu têi kô tơniăn [ă ôh tá trâm tơdroăng châi ki tơviah klâi.  

A pơla  roh a poăng, kơtê kơtâu têi độ môi hâi kal ôu pơkeăng. La drêng hiăng troh độ 2, tơkéa vâ tối kơtêi hiăng tâk kơpêng 160 [ă kơtêi kô chu ki hên gá lối 100 drêng mê thế ôu pơkeăng. Tơdroăng ôu pơkeăng thế ôu tiô [ok thái pơkeăng hnê, ngế ki ai kơtê kơtâu têi ôh tá chiâng hmôu pơ rôe ôu xêh pơkeăng

Tơdroăng ôu pơkeăng thế tơtro\ng pro mâu tơdroăng a kơ’nâi kố: Pêi pro tiô tơdroăng hnê dêi [ok thái pơkeăng, xúa pơkeăng pơlât kơtê  kơtâu têi ôh tá chiâng ôu hên. Ngế ki tro kơtê kơtâu têi thế ôu plâ rơxông. Ôh tá chiâng lôi ôu [ă thế ôu a môi chôu ki pơkâ tung hâi. Tơdroăng kố kum ăm trếo pơkeăng tung châ kô châ tơniăn, xua mê kơtê  kô tơniăn. Ví pôi tá ai tơdroăng ki drêng re\ng ôu, ai drêng hrá ôu, drêng ‘nâ piu lôi ôh tá l^ng ôu pơkeăng. Ki khât gá ai hên ngế kơtê kơtâu têi  hiât ôu pơkeăng, ai ngế ki ‘nâ hlo dêi tơdroăng châi hiăng chía tâ iâ hmôu pơ lôi xêh, ôh tá vâ ôu xếo. Pro tiah mê kơtêi kô tâk nếo, tơ’lêi pro ai mâu tơdroăng châi ki mơheăm ôh tá châ tâk troh a ngôa.

Drêng ngế kơtê kơtâu têi ôu tu\m pơkeăng, ôu rêm hâi tro tơdroăng, mê tơdroăng ki kơtê kơtâu têi ôh tá pro pá, kô ôh tá pro châi tơdroăng ki klâi. La drêng tro tơdroăng châi kố ga môi tiah ngế ki ‘mêi ki kơneăm [ă pin, vâi hmâ tối tơdroăng châi mê cho kế ki kơdế mơngế ôh tá ăm pin ‘nâi hdrối, gá kô pro chiâng châi ki ê pro chiâng kơdrâ hlâ tơdrêng, ‘nâ pro mơheăm ôh tá tâk troh ngôa. {ă nôkố, a mâu hngêi pơkeăng, mâu ngế ki kơdrâ tro mơheăm ôh tá kâi kơtâu, lơ mơheăm pro ôh tá kơtâu troh angôa xua ing kơtê kơtâu têi.

Êng: Ki rơ-iô ó má môi ki tơdroăng châi pro kơtê kơtâu têi pro cho ki klâi ô [ok thái pơkeăng?

Bok thái pơkeăng Phan Thị Minh: Drêng tro tơdroăng châi kơtê kơtâu têi la ôh tá vâ pơlât lơ pơlât ôh tá tro, ôh tá ôu pơkeăng rêm hâi, mê kơtê kố kơdrâ tâk xêh, ‘nâ hía gá kô tâk a kơmăng dế lơ a mâu roh kong prâi hơ’lêh, ‘nâ hía drêng ôu drôu, biếr, lơ drêng ôu hât lơ drêng tung rơpo\ng hngêi ai tơdroăng tơhôu tơhêng, hơkăng tung tuăn ngôa [ă hên tơdroăng ki ê. {ă tơdroăng ki gá pro hmâ trâm hlo cho mơheăm ôh tá kơtâu troh a ngôa, ‘nâ hía mơheăm tơku\m a plâi nuih, pro re\ng hlâ [ă hên tơdroăng ki ê. {ă tơdroăng ki gá pro hmâ trâm má môi cho kơdrâ hlâ tơdrêng, xuăn tối (đột quỵ) cho mơheăm ôh tá tâk troh a ngôa, ‘nâ mơheăm tơku\m a plâi nuih, pro re\ng hlâ. Tơdroăng mơheăm ôh tá kâi tâk troh a ngoâ kô pro chiâng khăng châ, chó kơ-bre\n chêng ko\ng … chiâng tơdroăng châi ki pro pá pơlât prêi, pro chiâng pá ăm rơpo\ng hngêi [ă nho\ng o pơlê pơla. Ngế ki mê bú kal ôu 1 pu\m pơkeăng, lơ 2 pu\m pơkeăng a môi chôu ki [ok thái pơkeăng hiăng pơkâ mê rem hâi, bú pro hlâu tiah mê tê kô hiăng pro rak ăm kơtê vêh kơtâu le\m môi tiah hdrối nah.

Êng: Ô [ok thái pơkeăng! Tơdroăng châi kố hôm tơdjâk troh tâ tú ing mơheăm jâ pôa nôu pâ há?

Bok thái pơkeăng Phan Thị Minh: Tiô tí tăng ‘nâi ple\ng ing xiâm dêi tơdroăng kơtê kơtâu têi cho ai xiâm tâ tú ing jâ pôa, nôu pâ la ôh tá xê tâ tú (100%) vâ tối tâi rêm ngế. A mâu rơpo\ng ki ‘nâ, tâng jâ, pôa, nôu, pâ, ai tơdroăng kơtê kơtâu têi mê kuăn cháu thế lăm khăm ngăn đi đo dêi ivá xua gá mơni kô ai tâ tú hên tâ. La xuân ai hên mâu rơpo\ng on veăng ki ‘nâ mơhé rơxông hdrối nah ôh tá tro tơdroăng châi kơtê kơtâu têi, la kuăn ‘ne\ng kuăn cháu gá tro. Mê cho xua tơdjâk tơdroăng ing pá gong, pơtih xua ing lối piê luâ râ, lơ ôu drôu biếr hên, pơchêh troăng mơheăm veăn, lơ ai têa rơmâ hên tung mơheăm [ă ing hên tơdroăng ki ê.

Êng: Pin hôm chiâng hbrâ ví tơdroăng châ kơtêi kơtâu têi [ă tơdroăng pêi pro môi tiah lâi, ô [ok thái pơkeăng?

Bok thái pơkeăng Phan Thị Minh: Vâ hbrâ mơdât, má môi, [ă mơngế ki luâ 30 hơnăm thế khăm ngăn kơtê tiô rơnó 6 khế 1 hdrôh. Malối [ă mâu rơpo\ng hngêi, on veăng ki ai jâ pôa, nôu pâ, ngoh nâ o ai tơdroăng châi kơtê kơtâu têi thế kơhnâ lăm khăm ngăn tâ. Tung tơdroăng rêh ối, thế hbrâ rơnáu, mơdât, ví xêh tơdroăng châi kơtêi kơtâu têi [ă tơdroăng thế rêh ối le\m tro, pơtih, pôi tá kâ kế ki lối xăng po. Tiô hnê tối, rêm hâi bú kâ pá xôp 4g, tơ’mô [ă môi uâng kơphế la ôh tá pêng uâng, tơkéa vâ tối pin thế kâ xêa, [ă kơdroh kâ têa rơmâ mâu mâm chu ro … teăng a mê thế kâ têa rơmâ ki pro ing mâu plâi kơchâi. Kơdroh kâ kéa, klêa kliâm mâu kơpôu ro chu, chó. Kơdroh ôu drôu, biếr. Rêm hâi thế bú ôu pá xôp 30ml drôu. Malối, [ă mâu ngế ki ôu hât thế kơdroh [ă thế ât pôi tá ôu xếo. Xua drêng ôu hât, trếo nicotine kô pro ăm trếo cholesterol ki dế kơtâu tung mơheăm tơku\m dêi rơpó, pro chiâng tơkâ kơtó, ah chiâng tât troăng mơheăm, kô pro  mơheăm kơdrâ ôh tá kâi kơtâu troh a ngôa, pro chiâng hlâ tơdrêng. Tâng gá tât a troăng mơheăm péa pâ rơtá nuih mê kô pro mơheăm tơku\m a plâi nuih, tâng gá tât a troăng mơheăm ngôa kô pro mơheăm ôh tá kơtâu troh a ngôa.

Pak^ng mê, pin kal thế rak vế môi tơdroăng rêh ối kơhnâ pơtâp ivá. Môi hâi thế pơtâp sap ing 30-60 phut. Malối [ă mâu ngế ki pêi tơdroăng cheăng tiô chôu ăm tơnêi têa lơ châ lối piê thế rah xêh môi tơdroăng pơtâp ivá ăm tơtro [ă châ tơná. Tâng hơnăm hiăng hên thế prôk chêng, pơtâp dưỡng sinh. Hơnăm ối nếo xah peăng xâk í, peăng [a long, kơtu [a long… Vâ tối, thế pơtâp xêh ivá, pôi tá ối ‘nâi hên. Thế rak ăm dêi châ pôi tá ăm lối piê hngăm. Vâ tối ăm hlâu tâ, pôi tá ăm dêi rơtếo tâng mâu kơnốu pôi tá to a kơpêng 90cm, kơdâi kơpêng 80cm.

Êng: Hôm mơnê kơ [ok thái pơkeăng.

Thu Huế - Quang Nhật chêh

A Sa Ly prếi Gương tơplôu [ă tơbleăng