VOV4.Sêdang - Pơreăng tơhe\n ko\ng chêng rơkong cho pơreăng ki  hmâ tro tâ tú  a vâi ‘ne\ng pá xôp 5 hơnăm. Pơreăng kố ai plâ hơnăm, la a rơnó kong prâi hơ’lêh dế tô kơdrâ hngiú, kong hngiú mê virus pro pơreăng chiâng tơhe\n tơ’lêi xông tâ tú hên. A châ vâi ‘ne\ng, pơreăng the\n ko\ng chêng rơkong tơ’lêi pơlât prêi, ôh tá pro chiâng ai tơdroăng châi ki ê tâng gá râ, tâng châi pro chiâng ai tơdroăng châi ki ê kố tơ’lêi hlâ. Pó vâi krâ nho\ng o tơmâng tối ‘na pơreăng tơhe\n ko\ng, chêng rơkong vâ ai túa hbrâ mơdât ki  tơ-[rê.

Pơreăng tơhe\n ko\ng chêng rơkong xua virus ing troăng klêa ai inâi Enterovirus pro. Tung mê tuýp Enterovirus 71 (EV 71) kô pro chiâng châi ó môi tiah mơ-êi xôu, mơ-êi ngôa. Pơreăng kố hmâ lo tâ tú tung rơnó hngiú,  rơnó hơngui [ă kô tâ tú ó, xua mê vâi ‘ne\ rêh ối tung mâu tíu ki ai krâm mơngế môi tiah a hngêi păn vâi ‘ne\ng, a lâm mauh yăo  hmâ tơ’lêi tro tâ tú tâ. {ok Thái pơkeăng chuyên khoa II Phạm Văn Lào, Kăn pơkuâ hngêi pơkeăng hbrâ mơdât pơreăng kong pơlê Daklak ăm ‘nâi:  Nôkố, vi rus pro chiâng the\n ko\ng chêng rơkong dế u ối tung kuăn pơlê, la lâi trâm kong prâi hơ’lêh mâu pơreăng mê kô xông tâ tú. Tâng vâi ‘ne\ng bú lăm troh a tíu ki ai virus lơ dế tro pêi a mâu tơmeăm ki xúa ai virus pro chiâng châi tamo kô tơ’lêi tro tâ tú hlối.

Mơhé pơreăng the\n ko\ng chêng rơkong kô tơ’lêi pro chiâng châi ah kố pro hlâ mơngế, la kơxo# mơngế ki tiah mê ga iâ. Tơdroăng ki kal cho mâu nôu pâ kal thế hlê tro ‘na pơreăng kố vâ pêi pro mâu tơdroăng hbrâ mơdât pơreăng.

Pơreăng tơhe#n ko\ng chêng rơkong tâ tú ing mơngế kố troh ngế ki ê tro tâ ing têa hế kơte\ng ing rơkong, krôk, môh, têa pơtong lơ ing drâm dêi ngế ki hiăng tro tâ pơreăng. Tâng pêi xah mâu kế ki pơxôh, tơmeăm xúa dêi mơngế ki the\n lơ kâ ôu kế kâ ki hiăng tâ tú virus. Drêng tro tâ pơreăng, vâi ‘ne\ng hmâ tơngê, châi krôk, ôh tá lo\n kâ kế, lo môi tiah pơtong a kơpeăng ko\ng, chêng, tung rơkong. Tâng ó kô pro tơngê hmân to lâi chôu, krôu kơnhing, ối rơlâi rơlo, iâ ah châ hmếo kơ môi tiah kơdrâ.

Tâng oh tá râ, vâi ‘ne\ng kô châ pơlât a hngêi [ă tơdroăng ăm ôu pơkeăng paracetamol vâ kơdroh tơngê. Ăm kâ mâu kế kâ ki hên têa, tơ’lêi pơyâng. Tâng ngế ‘ne\ng hiăng kân thế ăm ối phá, ăm pơtê hriâm. Tơtro\ng ngăn tâng hlo vâi châi ó thế re\ng vâ ngế ‘ne\ng châ khăm vâ teăm pơlât.

Pơreăng tơhe\n ko\ng chêng rơkong xuân hâi ai pơkeăng vaccine pâk hbrâ mơdât ki xêt khât. La virus ki pro chiâng pơreăng mê tơ’lêi kơdê [ă mâu túa pơkeăng têa ki kơdê pơreăng, xua mê, túa pêi pro ki tro má môi vâ rak vế ivá mo le\m ăm vâi ‘ne\ng cho hbrâ mơdât pơreăng tiô 3 tơdroăng ‘’kâ krúa, ối krúa, xah hêi krúa’’. Mâu nôu pâ [ă mơngế ki rak ngăn vâi ‘ne\ng kal thế đi đo xếo ko\ng [ă kơ[o\ng kơdê pơreăng ăm tơná [ă ăm vâi ‘ne\ng, malối drêng pế pơchên kế kâ, ăm vâi ‘ne\ng kâ [ă klêi lăm pơyâng, thế xếo xut i hrâ le\m hngêi trăng krúa, ăm bâ phuâng, kơhnâ xếo mâu tơmeăm xah hêi dêi vâi ‘ne\ng [ă kơ[o\ng lơ [ă têa ki ai râm pơkeăng cloramin B. {ok thái pơkeăng chuyên khoa II Phạm Văn Lào, Kăn pơkuâ hngêi pơkeăng ngăn ‘na hbrâ mơdât pơreăng kong pơlê Daklak tối ăm ‘nâi tơ’nôm: Môi tơdroăng kal ki ê nếo cho tá mâu ki hiăng kân [ă vâi ‘ne\ng, malối a kơpong thôn pơlê thế thế lăm pơyâng a hngêi ti dế pôi tá pơyâng hmâng vâ, xua troăng tâ tú ki xiâm gá cho virus pro tơhe\n ko\ng chêng rơkong ta tú ing drâm. Tâng lôi drâm hmâng vâ tung kơdrum, kô tơ’lêi tâ tú.

 Pơla hdrối kố nah, kong pơlê Daklak hiăng ai môi ngế hlâ xua tro tơe\n ko\ng chêng rơkong ki apoăng tung hơnăm kố. Ngế ki kố cho o kơdrâi 2 hơnăm ối a kho#i 1, pơlê kân Krông Kmar, tơring Krông Bông. Xua mê, kơvâ ngăn pơkeăng hnê tối ăm mâu nôu pâ pôi tá tơngôu, thế kơhnâ pêi pro tơdroăng hbrâ mơdât pơreăng kố, malối tung rơnó mêi hdrối mot hơnăm hriâm, [ă kong prâi hơ’lêh chiâng hngiú môi tiah dế kố.

Gương prế A Sa Ly tơplôu [a\ tơbleăng