Ô pôa, pôa hôm chiâng tối ăm ‘nâi ki châ tơ-[rê ing tơdroăng xo hnoăng, mơ’no liăn rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong dêi Khu râng liăn mơhá rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong dêi kong pơlê Kon Tum sap hơnăm 2013 troh tâi hơnăm 2018?

Pôa Hồ Thanh Hoàng: Tung hneăng hơnăm 2013 troh tâi hơnăm 2018, Khu râng liăn mơhá rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong dêi kong pơlê hiăng xo hnoăng liăn mơhá rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong [a\ tâi tâng kơxo# liăn châ lối 1.073 rơtal 873 rơtuh liăn; hiăng mơhá lối 1.031 rơtal 19 rơtuh liăn vâ rak ngăn 2.088.234 ha kong; pêt [a\ rak ngăn lối 522,5 ha kong; kơxo# liăn pơkuâ [a\ mâu tơdroăng ki tơdjâk ki ê.

Tơdroăng séa ngăn mâu tơdroăng pêi cheăng châ Khu râng liăn mơhá rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong [a\ mâu kơ koan cheăng pêi pro môi tiah lâi, ô pôa?

Pôa Hồ Thanh Hoàng:  ‘Na séa ngăn mâu tơdroăng dêi Khu râng liăn mơhá rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong [a\ mâu kơ koan cheăng. Má môi hơnăm 2017, Khu kăn Kuo#k ho#i kong pơlê Kon Tum lăm séa ngăn tơdroăng pêi pro tiô troăng hơlâ, luât ‘na pêt kong ki ê; pơcháu tơnêi, pơcháu kong ăm pơlê pơla [a\ mâu rơpo\ng kuăn pơlê kơpong hdroâng kuăn ngo, kơpong kong ngo tung kong pơlê Kon Tum.

Klêi kơ’nâi séa ngăn dêi Khu kăn Kuo#k ho#i kong pơlê Kon Tum ăm hlo tơdroăng pêt kong ki hơ’lêh tung kong pơlê châ pêi pro tro tiô pơkâ dêi luât, tơdroăng mơhnhôk xo hnoăng liăn pêt kong ki ê tung kong pơlê châ pêi pro tơtro’’.

Pêi pro tơdroăng séa ngăn, séa mơnhên a hơnăm 2018 dêi Khu pơkuâ cheăng kâ, Liăn ngân – Ho#i đong kong pơlê ‘na pêi pro troăng hơlâ mơha liăn rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong tung kong pơlê Kon Tum hneăng 2015 – 2017.

Pêi pro pơkâ kơxo# 163 hâi lơ 11/12/2018 dêi Khu kăn Kuo#k ho#i kong pơlê Kon Tum séa ngăn pêi pro tiô troăng hơlâ, luât ‘na pơkuâ, xúa mâu kơxo# liăn tơnêi têa ki pakong liăn ngân tơnêi têa hneăng 2013 – 2018 a kong pơlê Kon Tum, khu kăn Kuo#k ho#i kong pơlê Kon Tum hiăng séa ngăn tơdroăng pêi pro tiô troăng hơlâ luât ‘na pơkuâ, xúa kơxo# liăn mơhá rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong hneăng hơnăm 2013 – 2018.

Klêi kơ’nâi séa ngăn Khu kăn Kuo#k ho#i kong pơlê Kon Tum khe\n kơdeăn tơdroăng pêi pro troăng hơlâ mơhá rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong dêi Khu râng liăn mơhá rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong dêi kong pơlê Kon Tum, pêi tiô tu\m mâu pơkâ dêi luât; Khu hnê mơhno khu râng liăn rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong dêi kong pơlê Kon Tum hiăng ai hên mơ-eăm kêi đeăng hnoăng cheăng pơcháu.

‘Na tơdroăng séa ngăn dêi Khu râng liăn mơhá rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong dêi kong pơlê Kon Tum [a\ mâu Khu cheăng, kơvâ ki tơdjâk, sap ing hơnăm 2014 troh hơnăm 2018, hơnăm ki lâi Khu râng liăn rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong dêi kong pơlê hiăng tơru\m [a\ Vi [an mâu tơring séa ngăn tơdroăng pêi pro mơhá, pơkuâ, xúa kơxo# liăn rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong [a\ mâu Vi [an mâu cheăm, pơlê kân tung mâu tơring, pơlê kong kơdrâm.

Ngin xuân hiăng tơru\m [a\ Khu pơkuâ ‘na pêi chiâk deăng [a\ mơnhông mơdêk thôn pơlê séa ngăn mâu khu pơkuâ kong cho khu tơru\m ‘na mơnhên [a\ mơhá kơxo# liăn rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong ăm mâu rơpo\ng krê, khu rơpo\ng, pơlê pơla, thôn tơdah pơkuâ rak ngăn kong. Pak^ng mê, tung hneăng hơnăm 2013 – 2018, Khu râng liăn mơhá rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong dêi kong pơlê đi đo séa ngăn kơxo# liăn ối che\n hnoăng mơhá rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong, liăn pêt kong ki nếo; tơku\m po mâu roh pêi cheăng [a\ mơnhên ngăn tơdroăng ki che\n, mơhnhôk mâu khu cheăng xúa kơxo# liăn rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong.

Vâ tơniăn tơdroăng séa ngăn dêi mâu kơ koan ki tơdjâk, túa ki Khu râng liăn mơhá rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong dêi kong pơlê Kon Tum pêi pro cho pơtối rak ki tơdrăng le\m tung pơkuâ, pôa hôm chiâng tối ăm ‘nâi tơ’nôm ‘na tơdroăng kố?

Pôa Hồ Thanh Hoàng: Tơbleăng ăm pơlê pơla ‘nâi, tơdrăng le\m tung pơkuâ, xúa kơxo# liăn rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong đi đo châ Khu rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong dêi kong pơlê Kon Tum tơmâng pêi pro tro tiô pơkâ dế kố. Ki nhên tâi tâng kơxo# liăn xo hnoăng rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong châ mâu khu cheăng xúa kơxo# liăn rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong nâp a tai khoăn hngêi arak liăn dêi Khu râng liăn rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong dêi kong pơlê; liăn rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong châ séa ngăn tiô kơpong [a\ mơhá tu\m ăm mâu khu pơkuâ kong a kơpong ki mê.

Ahdrối vâ mơhá, ngin tơbleăng nhên kơxo# liăn rêm khu pơkuâ kong châ tơdah [a\ tơbleăng nhên tung trang điên tưh dêi Khu râng liăn mơhá rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong dêi kong pơlê. Klêi kơ’nâi kêi đeăng tơdroăng mơhá liăn pơrá tơbleăng tu\m, nhên ăm rêm khu cheăng xúa kơxo# liăn rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong. Mơgêi hơnăm, Khu râng liăn mơhá rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong dêi kong pơlê chêh tơbleăng ‘na liăn ngân [a\ nâp a Khu pơkuâ liăn ngân tiô pơkâ.

Hneăng hơnăm 2013 – 2018, Khu râng liăn mơhá rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong dêi kong pơlê hiăng châ khu xêo tơmeăm khoăng tơnêi têa kơpong 12, Séa ngăn kong pơlê [a\ Khu séa ngăn liăn ngân pêi pro séa ngăn, xêo mơnhên. Troh nôkố, Khu râng liăn mơhá rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong dêi kong pơlê hiăng kêi đeăng tơdroăng pêi pro dêi rêm pâ thế séa ngăn, xêo nhên [a\ tơbleăng tiô pơkâ.

Tơdroăng hnê tối mơdêk hlê ple\ng ‘na mơhá liăn ăm hnoăng rak ngăn kong châ Khu râng liăn mơhá hnoăng rak ngăn [ă mơnhông pêt kong dêi kong pơlê Kon Tum  pơtối rak vế pêi pro tiah lâi?

Pôa Hồ Thanh Hoàng tiâ:  Hlê ple\ng ki kal dêi luât pơkâ mơhá hnoăng rak ngăn kong, tung hơnăm hiăng luâ, Khu râng liăn mơhá rak ngăn [ă mơnhông pêt kong dêi kong pơlê pơkâ tơdroăng hnê tối cho môi tung mâu hnoăng cheăng ki kal pêi rêm hơnăm dêi tíu pêi cheăng, thế pêi hên tơdroăng pơrá phá, mê cho:

Ngin hiăng tơru\m [ă mâu kơ koan tho\ng ta#n, khu chêh hlá tơbeăng dêi xiâm tơnêi têa [ă khu chêh hlá tơbeăng kong pơlê chêh hên tơdroăng chêh xo tối tơdroăng, chêh mâu tơdroăng nếo ai ‘na pêi pro tiô luât pơkâ mơhá hnoăng rak ngăn kong tung kong pơlê; pơkuâ hôp tơbleăng, tơru\m [ă Khu rak ngăn kong, Mâu tíu cheăng rak ngăn kong dêi mâu tơring, pơlê kong kơdrâm, mâu tíu cheăng pơkuâ rak ngăn kong, a cheăm, tơring ki tơdjâk tơku\m po hneăng hôp hnê tối ‘na tơdroăng pơkâ to\ng kum mơhá liăn ăm hnoăng rak ngăn kong tơtế [ă tơdroăng cheăng rak ngăn, kring vế, ngăn kong tơru\m [ă tơdroăng hnê rak ngăn, xúa kơxo# liăn ki mơhá ăm hnoăng rak ngăn kong râ cheăm.

Pêi pro tơdroăng hnê tối ‘’Rơtế [ă vâi o troh hngêi trung’’ [ă tơdroăng in hlá mơ-éa tơdroăng chêh hnê tối ‘na luât mơhá hnoăng rak ngăn kong a kơtôu hlá mơ-éa chêh ki x^ng xoăng ăm mâu vâi o hok tro hriâm râ má môi, râ má péa dêi 75 to cheăm, pơlê kân ki ai mung liăng mơhá hnoăng rak ngăn kong.

Pak^ng mê, ngin ối hnê tối ing mâu hlá tơbleăng, chêh tơbleăng a mâu kơ-[ăng ki tơbleăng te\m a tíu xiâm troăng prôk, tíu kuăn pơlê hmâ tơku\m hôp [ă pơtối po ngăn Website dêi Khu râng liăn mơhá hnoăng rak ngăn [ă mơnhông pêt kong dêi kong pơlê.

Ing mâu tơdroăng hnê tối, rêm râ, kơvâ cheăng, mâu kăn cheăm tơring [ă kuăn pơlê tung kong pơlê hiăng hlê nhên ‘na luât pơkâ mơhá liăn ăm hnoăng rak ngăn kong; ing mê, mơdêk hlê ple\ng [ă hnoăng cheăng rak ngăn kong dêi mâu khu tơru\m, mâu tíu pêi cheăng [ă kuăn pơlê châ xúa ing kong lơ ai mâu tơdroăng pêi pro tơdjâk tơdrêng troh kong, veăng gak ngăn, pêt kong [ă pêi pro tro luât pơkâ mơhá liăn ăm hnoăng rak ngăn kong rế ton rế tro tâ.

Pôa hôm ai tối ăm ‘nâi klâi ‘na ki tơ-[rê tung rak ngăn, xúa liăn ki mơhá hnoăng rak ngăn [ă mơnhông pêt kong dêi kong pơlê Kon Tum tung mâu hơnăm hiăng luâ?

Pôa Hồ Thanh Hoàng tiâ: Luât pơkâ mơhá liăn ăm hnoăng rak ngăn kong hiăng pro pơxúa tung tơdroăng cheăng rak ngăn [ă mơdêk pêt kong tung kong pơlê, môi tiah luât pơkâ mơhá liăn ăm hnoăng rak ngăn kong hiăng pro xiâm vâ cheăng kâ krá ton vâ ‘no liăn ăm tơdroăng rak ngăn [ă mơdêk pêt kong, kơdroh ki pá ‘na liăn ngân tơnêi têa, mâu tíu pơkuâ rak ngăn kong hiăng hbrâ tăng liăn rêm hơnăm vâ tơbleăng x^ng xoăng ăm ‘na tơdroăng cheăng rak ngăn kong châ tơ-[rê, veăng pro tơniăn  ‘na [ăng kong ki ai nôkố tá ki hên, ki tơ-[rê [ă mơdêk pêt kong nếo.

Riân troh hơnăm 2018, liăn mơhá ăm hnoăng rak ngăn hiăng tơniăn ăm tơdroăng cheăng rak ngăn kong dêi 360.123 ha kong châ dâng 63,5% tung tâi tâng tơnêi kong tung lâp kong pơlê, ôh tá riân deăng ki pêt kơxu, deăng pêt loăng ki ê.

Tơdroăng rak ngăn kong tung kong pơlê châ rêm râ, kơvâ cheăng, mâu kong pơlê, mâu tíu pêi cheăng ki pơkuâ rak ngăn kong pêi kơhnâ khât [ă hên tơdroăng cheăng pêi, kơnôm ing mê hiăng xăm [ă kơdroh tơdroăng kuăn pơlê ko kong, on chếo kong, hdi tơnêi kong, tăng ko loăng [ă lúa kuăn kiâ kong hmâng vâ.

Tiô riân ngăn dêi Khu xiâm rak ngăn kong tối, kơxo# roh ki pro xôi ko kong hmâng vâ hơnăm 2013 ai 356 hdroh. Deăng kong ki vâi ko ai lối 80 ha, la troh hơnăm 2017 hiăng kơdroh ối 65 hdrôh, deăng ki vâi ko lối 10 ha. Ăm hlo pêi pro tiô luât pơkâ mơhá liăn ăm hnoăng rak ngăn kong hiăng tơdjâk troh tơdroăng cheăng rak ngăn kong tung kong pơlê; hyôh kong prâi kong kế chôa ‘lâng xông nếo, mơdêk ki vâ hding ăm xâp le\m hlối rak kơnho\ng têa ăm tơdroăng pêi chiâk deăng tối tơchoâm [ă pêi ckeăng kâ dêi mâu tíu ki xúa hnoăng liăn mơhá rak ngăn tối phá xêh.

Luât pơkâ mơhá liăn ăm hnoăng rak ngăn kong hiăng tơdjâk troh tơdroăng rêh ối dêi rơpâu ngế pêt rak ngăn kong, tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê hiăng châ hơ’lêh phá tơ ê.

Pôa tối ăm ‘nâi pê# tơdroăng pơkâ ‘na xúa liăn mơhá ăm hnoăng rak ngăn kong troh hơnăm 2020?

Pôa Hồ Thanh Hoàng tiâ: Ing tơdroăng Pơkâ xo, ‘no mơhá ăm hnoăng rak ngăn kong hơnăm 2019 hiăng châ Vi [an kong pơlê k^ a tơdroăng pơkâ kơxo# 66 hâi lơ 17/01/2019, ngin tối hdrối tơdroăng pơkâ liăn ngân ‘no pêi cheăng pơla hơnăm 2019-2020 dêi Khu râng liăn mơhá hnoăng rak ngăn [ă mơnhông pêt kong dêi kong pơlê tiah kơ’nâi kố:

Pơkâ xo, xo liăn mơhá ăm hnoăng rak ngăn kong hơnăm 2019 hiăng châ Vi [an kong pơle k^ a tơdroăng pơkâ kơxo# 66 hai lơ 17/01/2020 dêi Khu râng liăn mơhá hnoăng rak ngăn [ă mơnhông pêt kong dêi kong pơlê tiah kơ‘nâi kố:

Tơdroăng pơkâ xo, xo liăn ăm hnoăng mơhá rak ngăn kong ing mâu tíu pêi cheăng ki xúa mơhá liăn ăm hnoăng rak ngăn kong [ă kơxo# liăn xo ing ki ê dâng lối 500 rơtal liăn. ‘No dâng lối 500 rơtal liăn. Tung mê  kơxo# liăn mơhá ăm ‘na rak ngăn tơdroăng cheăng dêi Khu râng liăn mơhá hnoăng rak ngăn [ă mơnhông pêt kong dêi kong pơlê [ă mâu kơ koan tơdjâk troh dâng 7%, tơkéa vâ tối dâng 35.000 rơtal liăn. Ăm mâu ngế pơkuâ rak ngăn kong dâng 9% tơkéa vâ tối dâng 465 rơtal liăn vâ rak ngăn dâng 720.246 hdrôh ha kong.

Mơnê kô pôa Hồ Thanh Hoàng, Ngế pơkuâ Khu râng liăn mơhá rak ngăn [ă mơnhông pêt kong dêi kong pơlê Kon Tum hiăng mơdoh chôu tiâ tơdroăng kơ-êng mê!

            Khoa Điềm chêh

Gương - A  Sa Ly tơplôu [ă tơbleăng