Êng: Ahdrối, pâ phep mơnê kơ pôa Hồ Thanh Hoàng, Kăn râng liăn rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong dêi kong pơlê Kon Tum hiăng mơdoh chôu phut ăm roh tơpui tơno kố? Ô pôa, êh búa tơbleăng tối troăng hơlâ, luât ‘na mơjiâng, pơkuâ, xúa kơxo# liăn mơhá rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong hneăng kố nah?

Tiâ: Má môi cho ‘na luât. Tiô a khoăn 3 troăng 11 Luât rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong hơnăm 2004 mê Liăn mơhá rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong cho kơxo# liăn vâ rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong. Troh hơnăm 2017 Luât ‘na rak kong ai 1 kơlo, cho kơlo má 4 dêi Chương VI ai 5 troăng, sap ing troăng 61 troh troăng 65 ‘na liăn mơhá rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong [a\ ai 1 troăng cho troăng 95 ‘na kơxo# liăn rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong.

Má péa, mâu tơdroăng pơkâ dêi Chin phuh, mê Chin phuh hiăng tơbleăng 7 tơdroăng pơkâ ‘na liăn rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong, troăng hơlâ mơhá rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong, vêh pêt kong ki ê [a\ pơxâu phâk liăn.

Má pái, cho mâu hlá mơ-éa hnê mơhno dêi mâu Khu xiâm, kơvâ cheăng. Khu xiâm pơkuâ ‘na pêi chiâk deăng [a\ mơnhông thôn pơlê, Khu xiâm râng liăn ngân tơbleăng tơdroăng pơkâ kơxo# 62 hâi lơ 16/11/2012 hnê mơhno troăng pơkuâ xúa liăn mơhá rak ngăn kong; Khu xiâm tơbleăng 02 tơdroăng pơkâ hnê mơhno troăng pơkuâ [a\ Khu pơkuâ rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong [a\ xúa kơxo# liăn rak ngăn kong.

Khu xiâm pơkuâ ‘na pêi chiâk deăng [a\ mơnhông thôn pơlê tơbleăng 04 tơdroăng pơkâ hnê mơhno pêi pro troăng hơlâ mơhá liăn rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong drêng vâ pêi tơdroăng ki ê.

Nôkố, mâu tơdroăng pơkâ ‘na troăng hơlâ mơhá liăn rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong dêi kong pơlê a pơkâ kơxo# 427 hâi lơ 13/10/2011; tơbleăng luât tơku\m pêi pro Khu pơkuâ rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong a kong pơlê a Pơkâ kơxo# 57 vâ hơ’lêh pơkâ kơxo# 05 hâi lơ 17/01/2012.

Êng: Ing tơdroăng pêi pro a kong pơlê Kon Tum, pôa ai tối môi tiah lâi ‘na ki thâ [a\ teăm tơdrêng dêi troăng hơlâ luât ‘na mơjiâng, pơkuâ, xúa kơxo# liăn rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong?

Tiâ: Troăng hơlâ luât ‘na mơjiâng, pơkuâ, xúa kơxo# liăn mơhá rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong mơhno ki kal [a\ teăm tơdrêng. Rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong cho hnoăng cheăng châ Đảng [a\ Tơnêi têa tơmâng, to\ng kum khât, sap hơnăm 1992 drêng kong ki chiâng xêh hiăng kơdroh hên ‘na tơnêi tíu, [a\ ôh tá dâi le\m xếo, Chin phuh hiăng mơ’no liăn vâ pêi pro mâu tơdroăng tơkêa: pêt kong a tơnêi lôi chúa, ngo ngối, pêt nếo 5 rơtuh ha kong. Maluâ châ tơnêi têa tơmâng mơ’no liăn cheăng, laga liăn ngân tơnêi têa ôh tá ai hên, thăm nếo kong pro pơxúa ăm kơvâ rak ngăn kong [a\ mâu ngế pêi ‘na kong mê ối pơxúa ăm pơlê pơla, tung mê ai ngế châ xúa ing kong.

Xua ti mê, kal khât mơhnhôk mâu khu râ ing pơlê pơla veăng rak ngăn kong, mê Chin phuh hiăng tơbleăng Pơkâ ‘na liăn mơhá rak ngăn [a\ pêt mơjiâng kong [a\ pơkâ ‘na troăng hơlâ rak ngăn kong. Tơdroăng tơbleăng troăng hơlâ hiăng mơhnhôk teăm châ kơxo# liăn hên dêi pơlê pơla vâ rak ngăn kong hiăng kum kong le\m tâ, mơdêk ki xâp rơngiâp dêi kong lâp tơnêi têa tâk 42%, krê a kong pơlê Kon Tum tơniăn 62,2%.

Êng: Troăng hơlâ mơhá rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong tơtro môi tiah lâi [a\ nôkố tung pơkuâ rak ngăn kong nôkố, ô pôa?

Tiâ: Ki tơtro: Troăng hơlâ mơhá rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong châ Khu xiâm pơkuâ ‘na pêi chiâk deăng [a\ mơnhông thôn pơlê mơnhên cho môi tung 10 tơdroăng ki châ tơ-[rê dêi kơvâ pêi chiâk deăng [a\ mơnhông thôn pơlê hneăng hơnăm 2010 – 2015. Kố cho môi troăng pêi ki nếo, mơhno tơdroăng ki tơtêk, ai tơmiât tro, pêi pro, mơjiâng [a\ pêi pro tiô troăng hơlâ cheăng kâ [a\ kơvâ kong a Việt Nam; pêi tiô troăng thăm mơhnhôk kơxo# liăn ki pa kong, kơxo# liăn pơlê pơla ăm mơnhông mơdêk kơvâ kong.

Roh apoăng, môi troăng hơlâ cheăng kâ nếo tung rak ngăn kong châ mơjiâng, pêi pro râ tơnêi têa, châ mâu khu râ, kơvâ cheăng [a\ kuăn pơlê vâ môi tuăn; ai tơdjâk lâp lu, tơtro [a\ tơdroăng cheăng kâ tơnêi têa [a\ lâp plâi tơnêi, pro pơxúa ăm pơlê pơla; thăm tơru\m krá tơniăn pơla, khu pơkuâ kong cho peăng khu tơru\m cheăng, khu mơngế tê mơdró djâ pơxúa ing kong tung hnoăng cheăng cho khu ki xúa tơdroăng rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong.

Ki khât hlo nhên troăng hơlâ hiăng châ tơ-[rê, ai tơdjâk tro le\m khât.

Êng: Rơtế [a\ tơdroăng ki thâ, teăm tơdrêng, troăng hơlâ mơhá rak ngăn kong ối mơhno tối tơdroăng ki tu\m, tơdâng tơ’mô, môi tuăn [a\ châ tơ-[rê tiah lâi?

Tiâ: Troăng hơlâ mơhá liăn rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong châ ngăn cho troăng hơlâ apoăng dêi kơvâ kong châ tơniăn tu\m, tơdâng tơ’mô, môi tuăn, ing Luât Kuo#k ho#i tơbleăng, pơkâ dêi Chin phuh troh mâu hlá mơ-éa pơkâ hnê mơhno dêi mâu Khu xiâm, kơvâ cheăng dêi tơnêi têa; tơdroăng po rơdâ pêi pro tơdâng, môi tuăn mơhno tơdroăng tơbleăng, séa ngăn, riân ngăn, pơxâu phak mâu ngế pro xôi [a\ séa ngăn, mơnhên pêi pro tiô troăng hơlâ mơhá liăn rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong.

Ki châ tơ-[rê: Kố cho kơxo# liăn tơniăn, krá ton, kơdroh ki pá ăm liăn ngân tơnêi têa mơ’no ăm pêi pêt, rak ngăn kong. Troăng hơlâ mơhá liăn rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong hiăng kum mơnhên mâu tơdroăng pá puât, tơvâ ăm mâu khu pơkuâ kong cho khu tơru\m cheăng tơnêi têa, ki má lối [a\ mâu khu pơkuâ kong cho mâu Ko\ng ti pêi cheăng tiô rơnó, môi khu pêt kong mâu tơring, tung pơla tơdroăng pêi pêt, tê mơdró ối trâm pá, tung pơla pơtê kếo, uâ loăng kong ki ai xêh; tơdroăng rêh ối dêi kăn [o#, ko\ng nhân mâu khu cheăng châ hơ’lêh nhên rêm hơnăm, ing mê, hmiân tuăn pêi cheăng, hlối hmâ tơdroăng pêi cheăng; troăng hơlâ kố hiăng tăng cheăng pêi ăm rơpâu ngế kuăn pơlê a kơpong hơngế hơngo veăng rak ngăn kong:

Hôm, mơnê kô pôa Hồ Thanh Hoàng.

Pêi pro tiô pơkâ mơhá liăn ăm hnoăng rak ngăn kong a Kong pơlê Kon Tum tung mâu hơnăm hiăng luâ ăm hlo, mâu tơdroăng ki hiăng tơ-[rê tung hơ’lêh hnoăng cheăng rak ngăn [ă mơnhông pêt kong. Pôa Hồ Thanh Hoàng kô pơtối ai tối ‘na kong pơlê Kon Tum hiăng tối tơbleăng, tơku\m pêi pro tiô tơdroăng pơkâ dêi luât rak ngăn, xúa liăn ‘măn kơd^ng vâ mơhá rak ngăn [ă mơnhông pêt kong dêi kong pơlê Kon Tum tung hơnăm hiăng luâ?

Tiâ: Tơdroăng pêi pro tiô luât pơkâ ‘na rak ngăn, xúa kơxo# liăn ‘măn kơd^ng mơhá hnoăng rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong dêi kong pơlê Kon Tum tung hơnăm hiăng luâ hiăng tơbleăng, tơku\m pêi teăm tơdrêng, tro tiô pơkâ dêi luât.

Kăn hnê ngăn Vi [an kong pơlê Kon Tum hiăng pơkâ kơxo# 427 hâi lơ 13/10/2011 mơjiâng tơdroăng ‘măn kơd^ng liăn vâ mơhá hnoăng rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong.

Kong pơlê Kon Tum cho môi khu tơru\m cheăng ‘na liăn ngân râ tơnêi têa dêi Vi [an kong pơlê, pêi tơdroăng cheăng ôh tá xê xúa vâ pro pơxúa  [ă vâ pro tơniăn ‘na kơxo# liăn pêi cheăng.

Khu tơru\m cheăng rak Liăn ‘măn kơd^ng sap ing khế 01/2012 troh hâi lơ 09/1/2016, Liăn ’măn kơd^ng mơhá hnoăng rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong dêi kong pơlê, tơku\m pêi tơdroăng cheăng tiô pơkâ kơxo# 05 hâi lơ 17/01/2012 dêi Vi [an kong pơlê Kon Tum ’na tơdroăng pơkâ luât tơku\m pêi cheăng [ă tơdroăng pơkuâ liăn mơhá hnoăng rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong dêi kong pơlê Kon Tum.

Sap hâi lơ 10/01/2016 troh nôkố, Liăn ’măn kơd^ng mơhá [ă mơnhông pêt kong dêi kong pơlê Kon Tum tơku\m po tơdroăng cheăng tiô pơkâ kơxo# 57/2015, a hâi lơ 30/12/2015 dêi Vi [an kong pơlê Kon Tum ’na tơdroăng pơkâ luât tơru\m cheăng [ă rak ngăn kơxo# liăn mơhá hnoăng rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong dêi kong pơlê Kon Tum.

’Na hnoăng cheăng pêi, klêi châ mơjiâng, Liăn ki ’măn kơd^ng mơhá hnoăng rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong dêi kong pơlê hiăng pêi tro tiô tơdroăng pơcháu, hnoăng cheăng [ă hiăng châ pơkâ a tơdroăng pơkâ Luât tơru\m cheăng [ă pêi cheăng dêi Liăn ’măn kơd^ng mơhá hnoăng rak ngăn [a\ mơnhông pêt kong dêi kong pơlê Kon Tum.

Liăn ’măn kơd^ng mơhá rak ngăn [ă mơnhông pêt kong dêi kong pơlê Kon Tum châ mơjiâng, Liăn ’măn kơd^ng vâ mơhá hnoăng rak ngăn [ă mơnhông pêt kong dêi kong pơlê hiăng châ xúa tro tơdroăng cheăng, hiăng châ pêi pro tro tiô pơkâ dêi luât tơku\m cheăng [ă tơdroăng cheăng râng liăn mơhá rak ngăn [ă mơnhông pêt kong a kong pơlê Kon Tum.

Liăn ’măn kơd^ng [ă rak ngăn kong dêi kong pơlê Kon Tum kô kơjo kum kơvâ cheăng rak ngăn kong dêi kong pơlê Kon Tum pêi cheăng tơ-brê ing mâu tơdroăng mơhnhôk tăng xiâm ing pơlê pơla ăm Tơdroăng rak ngăn [ă mơnhông pêt kong; Rak ngăn kong krá ton xo\n; vâ hlối hmâ [ă hyôh kong prâi; hơ’lêh tơdroăng cheăng kâ ’na pêt rak ngăn kong; pơtối rak ki tơniăn ’na hên túa sinh hok.

’Na tơdroăng pơkâ mơhnhôk tăng liăn dêi pơlê pơla vâ rak ngăn [ă mơnhông pêt kong tung kong pơlê, veăng ’no hnoăng pêi pro tiô troăng hơlâ pơlê pơla hơ’lêh ’na tơdroăng cheăng rak ngăn kong.

’Na mơngế ki mơhá, Khu râng liăn mơhá [ă mơnhông pêt kong dêi kong pơlê ki mơhá ăm mâu ngế pơkuâ rak ngăn kong cho khu tơru\m, Khu rak liăn [ă mơnhông pêt kong râ cheăm [ă Vi [an mâu cheăm, pơlê kân ai tơnêi kong ăm mung liăn vâ mơhá hnoăng rak ngăn kong; pơtroh ăm mâu Khu cheăng xo vâ mơhá ăm mâu ngế rak ngăn kong râ tơring (xua mâu Khu rak ngăn kong dêi mâu tơring, pơlê kong kơdrâm pêi hnoăng cheăng mê) xo mơhá ăm mâu ngế pơkuâ rak ngăn kong, mơhá ăm mâu rơpo\ng, mâu ngế, kuăn pơlê tung thôn ki châ tơnêi têa pơcháu tơnêi, pơcháu kong.

Khu rak ngăn [ă mơnhông  pêt kong dêi kong pơlê kô po tài khoản hngêi rak liăn ăm mâu rơpo\ng, mâu ngế, kuăn pơlê tung thôn vâ mơhá tâ tung tài khoản a hngêi rak liăn ngân ăm tâi tâng mâu ngế ki châ mơhá.

’Na tơdroăng cheăng, ngin kô xo hnoăng xiâm mung liăn ki vâ mơhá ăm hnoăng rak ngăn kong ing mâu tíu pêi cheăng xua mơhá rak ngăn kong vâ ăm mâu tíu pêi cheăng ki pơkuâ rak ngăn kong ai mung liăn vâ mơhá ăm hnoăng rak ngăn kong [ă xo, râng ngăn kơxo# liăn pêt kong teăng mâu tơdroăng tơkêa bro xua hơ’lêh tơdroăng ki xúa kong chiâng xúa pêi tơdroăng ki ê, xo liăn ngân ăm mâu ngế pơkuâ rak ngăn kong tiô pơkâ k^ tơhrâ dêi Vi [an kong pơlê vâ tơku\m pêt kong teăng amê; tơku\m hnê tối tơdroăng rak ngăn kong rơtế [ă tơdroăng pơkâ mơhá liăn ăm hnoăng rak ngăn kong; tơru\m [ă mâu kơ koan ki tơdjâk troh tơru\m séa ngăn [ă mâu tíu pêi cheăng pơkuâ rak ngăn kong ki ai mung liăn mơhá ăm hnoăng rak ngăn kong pêi pro tơdroăng to\ng kum mơhá ăm mâu ngế ai hnoăng rak ngăn kong.

Mơnê kơ pôa Hồ Thanh Hoàng, Ngế pơkuâ râng liăn mơhá ăm hnoăng rak ngăn [ă mơnhông pêt kong dêi kong pơlê Kon Tum hiăng mơdoh chôu tơpui tơno [ă ngin!

Khoa Điềm chêh

Gương – A Sa Ly tơplôu [ă tơbleăng