Hngêi pơkeăg kân tơring Dak G’Long châ mơjiâng pro a hơnăm 2006. Klêi to lâi hơnăm pêi cheăng, troh nôkố hngêi pơkeăng kố hiăng ai tơmeăm, kơmăi khăm pơlât, mâu tơmeăm kơmăi đi đo mơdêk tơ-[rê tá kơxo# [ă ki dâi le\m. Ki tơniăn dêi tơmeăm khăm pơlât cho kal khât [ă tơdroăng ki krúa, xôh tah pơreăng, kơdế pơreăng xuân môi tiah tơdroăng khăm pơlât a hngêi pơkeăng. Nôkố, hngêi pơkeăng kố hiăng tơbleăng tơ’nôm hên tơmeăm [ă xúa ‘na mâu khoa hok tơdroăng cheăng pêi. Pak^ng mê, tíu pêi cheăng kố xuân tơmâng khât troh ‘na hiâm mơno le\m tung pêi cheăng [ă ki rơkê ‘na mâu tơdroăng cheăng pêi dêi kăn [o#. {ok thái pơkeăng Nguyễn Thọ Cảnh, Kăn pho\ pơkuâ hngêi pơkeăng kân tơring Dak G’long, tối:
‘’Troh nôkố vâ tối mâu [ok thái pơkeăng hơnăm ối nếo a mâu kơvâ cheăng ai hiâm mơno le\m hâk vâ khât [ă tơdroăng cheăng dêi hngêi pơkeăng, tung hơnăm hiăng hluâ a hngêi pơkeăng xuân hiăng pêi pro mâu tơdroăng ki tơxâng hâk mơnê, mâu rôh pơlât [ă khu ki pâ troh nôkố hiăng pê klêi tâi tâng, tung la ngiâ tơbleăng tơmeăm rôe kơmăi kih thua#t ki mơdêk tung pâ pơlât a hngêi pơkeăng kân’’.
Hngêi pơkeăng nôkố ai 64 to xoăng koi pơlât, 55 ngế kăn [o# ngăn pơkeăng. Xua ối pa puât ‘na tơmeăm khăm pơlât [ă kơxo# mơngế kăn [o# pêi cheăng thế pêi cheăng tâi í vá vâ ai tiô tơdroăng khăm pơlât kum kuăn pơlê. Mâu [ok thái pơkeăng, mâu ngế cheăng ngăn pơlât dêi hngêi hngêi pơkeăng vâ tơdah tu\m mơngế troh khăm pơlât, malối mâu ki kơtiê, mâu vâ chê kơtiê, mâu vâi ‘ne\ng pá xôp 6 hơnăm, mâu kuăn ngo [ă hía hé. Hngêi pơkeăng xuân đi đo to\ng kum hnê ăm mâu ngăn pơkeăng râ cheăm drêng kal. Xua mê, tơdroăng rak ngăn ivá [ă khăm pơlât ăm mâu kuăn pơlê đi đo pro tơniăn [ă re\ng, tơ-[rê [ă hnối kơd^ng liăn nâp pơlât. Nâ Hờ Thị Sia, thôn 3, cheăm Dak Som, tơring Dak Glong nôkố dế châ pơlât a hngêi pơkeăng. Xua rơpo\ng kơtiê dêi hdoâng kuăn ngo mê nâ Sia ôh tá tâi liăn pơlât. Kơ’nâi 3 hâi pơlât ngăn, nâ Sia hiăng vêh mo le\m klêi tơngê siêu vi [ă hnối ai mâu thái pơkeăng pơlât, [ok thái pơkeăng pơlât ngăn krâo khât, nâ Hờ Thị Sia, tối:
‘’Ôh tá ai hngêi pơkeăng mê a thế lăm rôe pơkeăng a tíu tê pơkeăng, tân ôh tá prêi kô tâi liăn, ai hngêi pơkeăng mê a ôh tá tâi liăn, a bú tâi liăn rôe têa kơxăng [ă lăm trêng têa kơxăng vâ kơto lăm khăm pơlât a hngêi pơkeăng tê, kô tơ’lêi hên tâ. Mâu [ok thái pơkeăng pơlât ngăn krâu khât hnối re\ng prếi vâ re\ng châ vêh dêi [ă po\ng hngêi.
Vâ pơtối rak vế ivá ki rơdêi dế pú hên, hngêi pơkeăng xuân mơhnhôk mâu ngế, khu pú hên chêh inâi ‘na tơdroăng cheăng, hrie#n ple\ng khoa hok [ă tơku\m po lâm tơbleăng mâu tơdroăng châi [ă hnối tơpui tơno hnê tối ‘na tơdroăng cheăng khăm pơlât vâ mơdêk tơdroăng cheăng khăm pơlât rế tơ-[rê. Xua mê ai hên mâu kăn [o# hơnăm ối, hâi hmâ [ă tơdroăng cheăng mê hngêi pơkeăng xuân pơkâ troăng hơlâ mơdêk tơdroăng cheăng pêi ăm mâu ki nếo ing tơdroăng mơjiâng tơdroăng pơkâ pơtroh ăm hnê hriâm tơ’nôm trâu tâ, hriâm chuyên tu, rah mâu kăn [o# lăm pêi cheăng a hngêi pơkeăng kân kong pơlê [ă mâu hngêi pơkeăng râ kơpêng vâ hriâm tơ’nôm, mơdêk rơkê ple\ng tơdroăng cheăng. {ok thái pơkeăng Tô Thủy Ngọc, pơkuâ kơvâ ngoại sản dêi tơring Dak Glong, tối:
‘’{ă tơdroăng kum pơlât ăm mâu ngế châi tamo châ pơlât prêi, khâo khât tâ, mơdêk tơdroăng cheăng khăm pơlât dêi hngêi pơkeăng, xau mê, hngêi pơkeăng xuân pro tơ’lêi hlâu ăm a châ lăm hriâm a hngêi pơkeăng kân 3 khế hriâm tiô tơdroăng tơkêa 1816 mơdêk rế lê tơ’nôm tơdroăng cheăng pêi. Lăm troh a hngêi pơkeăng kân hriâm ối châ hriâm ngăn pêi, châ mâu ki rơkê râ kơpêng hnê mơhno khât. {ă tơdroăng cheăng pêi nôkố dêi hngêi pơkeăng nôkố, [ă tơdroăng ki hiăng hlê tung hriâm tung ngoâ a hiăng ple\ng tơ’nôm, vâ tối cho vâ châ tơbleăng kih thua#t ing hngêi pơkeăng kong pơlê mê ối kal thế kơnôm hên a tâi tâng mâu khu ki cheăng khăm pơlât rơkê’’.
Tơdroăng mơdêk [ă ‘no liăn rôe tơmeăm ki nếo a hngêi pơkeăng kân Dak G’long kô veăng mơdêk tơdroăng rak ngăn tâi tâng [ă pơlât tro tâ ivá dêi kuăn pơlê tung tơring. Ing mê kô um kơdroh tơdroăng ki hâ ho ăm mâu hngêi pơkeăng râ kơpong [ă hnối châ kơd^ng liăn hên ăm mâu ki châi tamo. Tơdrêng amê cho hiâm mơno ki vâ khât, tung tuăn ‘nâi vâ mơ-eăm hriâm tơdroăng cheăng dêi mâu kăn [o# ki pêi cheăng, tơxâng [ă inâi pơxá ‘’ {ok thái pơkeăng ki ai tuăn le\m hâk vâ khât [ă tơdroăng cheăng pơlât’’.
A Sa Ly prếi Gương tơplôu [ă tơbleăng
Viết bình luận