VOV4.Sêdang - Tơdroăng hâi kố, ngin ai tối ‘na luât lăm ngi kong têa ê, ing kong têa ê mot a tơnêi têa pin dêi kuăn pơlê Việt Nam tung mê pơkâ nhên hnoăng châ lăm ko\ng têa ê [ă hnoăng rêh ối dêi kuăn pơlê Việt Nam tối tơchoâm, kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo tối krê.

Tiô Luât mot lo [ă kong têa ê, lo ing tơnêi tíu dêi môi tơnêi têa, mot tung kong têa ê dêi kuăn pơlê Việt Nam, ‘’mot tung kong têa cho tơdroăng kuăn pơlê Việt Nam lo ing tơnêi tíu Việt Nam lăm tê mơdró tung lâp plâi tơnêi dêi Việt Nam’’. Pơtối mê, kuăn pơlê Việt Nam tối tơdjuôm [a\ mơngế hdroâng kuăn ngo tối krê ai mâu hnoăng kơ’nâi kố: Châ ăm mơ-éa mot lo a môi tơnêi têa tiô pơkâ dêi Luât kố.

Mơngế sap ing tu\m 14 hơnăm tơngi klêng ai hnoăng rah xo pro mơ-éa mơnhên xua kơ koan tơnêi têa ai krâ chíp đie#n tưh lơ mơ-éa mơnhên xua kơ koan tơnêi têa ôh tá krâ chíp đie#n tưh; châ rak tơniăn pơkí tơdroăng krê, tơdroăng pơkí rơpo\ng tung Tíu chêh ‘măn tơdroăng kal tơnêi têa ‘na lo ing tơnêi tíu dêi môi tơnêi têa, mot tung kong têa dêi kuăn pơlê Việt Nam, to mâu ngế ki thế tơbleăng tơdroăng kal, mơ-éa tiô pơkâ dêi luât; Pơkâ tơbleăng tơdroăng ‘na lo ing tơnêi tíu dêi môi tơnêi têa, mot kong têa ê dêi kuăn pơlê Việt Nam, mơ-éa lo mot tung a tơnêi têa dêi tơná vâ rak tơniăn tu\m, tơtro; xúa mơ-éa mơnhên dêi kơ koan tơnêi têa dêi tơná vâ pro mơ-éa ki ê tiô pơkâ dêi luât; xăm tối, xăm tơkêng, pơkâ chêl thie#n tiô pơkâ dêi luât.

{a\ kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo rêh ối a kơpong hơngế hơngo, kơpong tíu tơkăng kong, tíu tê mơdró [a\ lâp plâi tơnêi, tơdroăng lo ing tơnêi têa pơkâ thế châ ăm mơ-éa prôk troăng. Xua tiô luât, mâu ngế châ ăm mơ-éa prôk troăng, mê cho: Kuăn pơlê Việt Nam rêh ối a râ cheăm, tơring, kong pơlê ai tơdjuôm troăng tíu tơkăng kong [a\ kong têa ki achê; Kăn [o#, mơngế pơkuâ, mơngế pêi cheăng ối tung kơ koan, khu tơru\m cheăng, khu tê mơdró dêi kong pơlê ai tơdjuôm troăng tíu tơkăng kong [a\ kong têa achê; Kăn [o#, mơngế pơkuâ, mơngế pêi cheăng ối tung kơ koan, khu tơru\m cheăng, khu tê mơdró râ tơnêi têa, kong pơlê ki ê laga ai tíu pêi cheăng a kong pơlê ai tơdjuôm troăng tíu tơkăng kong [a\ kong têa ki achê.

Xuân môi tiah rêm ngế kuăn pơlê Việt Nam ki ê, mơngế hdroâng kuăn ngo châ lo ing tơnêi têa drêng ai tu\m mâu mơ-éa kơ’nâi kố: Ai mơ-éa mot lo ngi kong têa ê tơniăn, ối ai hâi khế ăm xúa hlá mơ-éa; [a\ mơ-éa mơnhên dêi kơ koan tơnêi têa ối ai hâi khế xúa sap ing tu\m 6 khế tơngi klêng; ai mơ-éa mơnhên tơdroăng [a\ mơ-éa mơnhên kong têa ki vâ troh vâ mot, ôh tá tối mơngế ki ôh tá êa mơ-éa mơnhên tơdroăng; ôh tá ối tung mâu ngế ki mơdât ăm prôk ngi kong têa ê, ôh tá ăm prôk ngi kong têa ê, tro pơtê tơdroăng prôk ngi kong têa ê tiô pơkâ dêi luât. Ngế ki ôh tá tơniăn le\m, ngi ki pá puât tung tơdroăng vâ hlê ple\ng, ôh tá chiâng pơkuâ tơdroăng tơná pêi pro tiô pơkâ dêi Khu luât xivil, mơngế tá hâi tu\m 14 hơnăm pak^ng mâu pơkâ a khoăn 1 Tơdroăng kố thế ai ngế teăng mâ tơtro luât rơtế prôk.

Tung pơla kố nah, tơdroăng mơngế hdroâng kuăn ngo a kơpong hơngế hơngo mot tơkâ tíu tơkăng kong pêi cheăng, pêi cheăng vâi xuân rế hía rế tâk [a\ ai hên tơdroăng ki ôh tá tơniăn. Ki hên mơngế mot ngi kong têa ê ôh tá tro luât cho mơngế hdroâng kuăn ngo rêh ối a mâu kơpong hơngế hơngo, ai tơdroăng rêh ối rơpo\ng pá puât, tơdroăng hlê ple\ng tá hâi hên, laga mơhé xiâm kối tiah lâi mê tơdroăng ki prôk lăm xêh hmâng vâ tơkâ tíu tơkăng kong ôh tá tro cho xôi luât, pro ôh tá tơniăn pơlê pơla. Pak^ng mê tơná mơngế ki tơkâ hluâ tíu tơkăng kong ôh tá tro luât trâm hên tơdroăng ki ôh tá tơniăn, thăm nếo kô chêl [a\ châ chăn tơná, xua pêi cheăng ôh tá tro luât xua mê mơngế pêi cheăng ôh tá châ to\ng kum ki lâi dêi mâu kơ koan cheăng a kong têa ê. Thươ\ng tă Hoàng Mạnh Hùng, Pho\ pơkuâ [ơrô gak kring tơpui kâ [a\ kong têa ê, Ko\ng an kong pơlê Yên Bái – môi tung mâu kong pơlê ai kơxo# mơngế hdroâng kuăn ngo lăm ngi kong têa ê ôh tá tro luât hên má môi lâp tơnêi têa – tối ăm ‘nâi:

‘’Pêi pro châ tơ-[rê pơkâ dêi Vi [an kong pơlê Yên Bái ‘na tơdroăng pơkuâ kơdroh tơdroăng lăm ngi kong têa ê ôh tá tro luât, tơdrêng amê mơjiâng cheăng pêi tơniăn a kong pơlê, mơhnhôk mơngế troh pêi cheăng, pơtâng tối mơhnhôk kuăn pơlê tơniăn tơdroăng rêh ối, ôh tá lăm ngi kong têa ê tá tro luât. Pak^ng mê, tơru\m [a\ mâu tíu cheăng, ko\ng an mâu tơring tơplâ mơdât pơxâu phâk mơngế xôi tê rôe mơngế, tơku\m djâ mơngế lăm ngi kong têa ê ôh tá tro luât…”.

‘Na hnoăng [a\ mơ-éa mơnhên kuăn pơlê dêi môi tơnêi, Troăng 2 Luât Mơ-éa mơnhên kuăn pơlê dêi môi tơnêi têa pơkâ:

1.A tơnêi têa Ko\ng hoa xah ho#i chuh ngiah Việt Nam, rêm ngế krê pơrá ai hnoăng ai mơ-éa mơnhên kuăn pơlê dêi môi tơnêi têa. Kuăn pơlê Việt Nam ôh tá tro xo mơ-éa mơnhên kuăn pơlê dêi tơnêi têa Việt Nam, ôh tá riân tá tơdroăng pơkâ Troăng 31 dêi Luât kố.

2.Tơnêi têa Ko\ng hoa xah ho#i chuh ngiah Việt Nam cho Tơnêi têa môi tuăn dêi mâu hdroâng kuăn ngo rơtế rêh ối tung tơnêi tíu Việt Nam, rêm ngế dêi mâu hdroâng kuăn ngo pơrá tơdâng tơ’mô ‘na hnoăng ai mơ-éa mơnhên kuăn pơlê dêi Việt Nam.

Pơtối mê, tơdroăng ai mơ-éa mơnhên kuăn pơlê Việt Nam ôh tá pơrah pơla mâu hdroâng kuăn ngo rêh ối tung tơnêi tíu Việt Nam. Rêm ngế kuăn pơlê Việt Nam ôh tá tro xo hnoăng mơ-éa mơnhên kuăn pơlê tơnêi têa mê pơrá tơdâng tơ’mô ‘na mơ-éa mơnhên kuăn pơlê dêi tơnêi têa Việt Nam.

Tiô pơkâ, mơngế Việt Nam bu chiâng phep ai môi mơ-éa mơnhên kuăn pơlê tơnêi têa. Ôh tá riân mơngế Việt Nam ki pro mơ-éa mơnhên cho kuăn pơlê tơnêi têa ki ê, mê thế tah lôi mơ-éa mơnhên kuăn pơlê Việt Nam. Laga, tiô luât mơ-éa mơnhên kuăn pơlê tơnêi têa, mê bu iâ tê, môi ngế châ ăm phêp rơtế ai 2 mơ-éa mơnhên kuăn pơlê môi tơnêi têa. Pôa Trần Tuấn Anh, Ko\ng ti Luât Thiên Thanh, Khu pêi cheăng tơleăng pơlê kong kân Hà Nội tối:

‘’Mơngế ki phá tơ-ê cho châ Kăn xiâm hnê ngăn tơnêi têa Ko\ng hoa xah ho#i chuh ngiah Việt Nam ăm chiâng ai mơ-éa mơnhên kuăn pơlê Việt Nam tơdrêng amê xuân ối ai mơ-éa mơnhên kuăn pơlê tơnêi têa ki ê. Lơ mơngế Việt Nam rêh ối a kong têa ê hiăng ai mơ-éa mơnhên kuăn pơlê kong têa ê laga pâ vêh a Việt Nam, lơ mơngế kong têa ê mơjiâng on veăng [a\ mơngế Việt Nam xuân châ ai mơ-éa mơnhên kuăn pơlê Việt Nam, klêi mê mâu vâi hdrêng châ mơngế Việt Nam tơdah pro kuăn păn [a\ pâ mơ-éa mơnhên kuăn pơlê Việt Nam, mê mâu ngế ki mê chiâng ai 2 mơ-éa mơnhên kuăn pơlê tơnêi têa, mơ-éa mơnhên kuăn pơlê Việt Nam [a\ mơ-éa mơnhên kuăn pơlê kong têa ê’’.

Tiô pơkâ kố, mơngế hdroâng kuăn ngo xuân môi tiah tâi tâng kuăn pơlê Việt Nam, pơrá ai hnoăng, ai mơ-éa mơnhên kuăn pơlê tơdâng tơ’mô dêi pó.

Thu Hòa-VOV4 chêh

A Sa Ly tơplôu [a\ tơbleăng