Khôi le\m tro hdroâng kuăn ngo cho tơdroăng rêh tung hiâm, cho ki mơhno nhên tu\m tơdroăng ki ai mâ dêi rêm hdroâng mơngế tung tơdroăng trâm mâ tơpui tơno [a\ mot tơru\m. Pro tơru\m lâp plâi tơnêi dế kơdroh tah tơdroăng ki kơtăn mâu kong têa, hdroâng mơngế [a\ pro tơ’lêi hlâu châ trâm mâ mơhno ‘na khôi túa le\m tro ó rơdêi ôh tá la lâi tâi. Laga, tơdrêng amê xuân pro mơjiâng tơdroăng kal vâ rak vế tơdroăng ki krê phá tơ-ê dêi rêm khôi túa le\m tro. Hdroâng mơngế Việt Nam xuân ôh tá ối pa kong luât pơkâ mê.

Mâu hơnăm hdrối mê hía nah, Đảng, Tơnêi têa Việt Nam nhuo#m khât troăng hơlâ hdroâng mơngế, ki rơhêng vâ tối rak tơniăn hnoăng rak khôi túa le\m tro dêi vâi krâ hdroâng kuăn ngo. Hên khu luât, troăng luât hiăng châ Tơnêi têa pơkâ mơ’no vâ mơnhên mâu hnoăng kuăn mơngế (tá mâu ngế hdroâng kuăn ngo iâ mơngế). Kố cho xiâm kối luât ăm tơdroăng kring vế, rak ‘măn khôi túa le\m tro dêi mâu hdroâng kuăn ngo.  Pak^ng mê, Tơnêi têa xuân đi đo pơkâ mơ’no mâu troăng hơlâ, tơdroăng to\ng kum vâ pro tơ’lêi hlâu ăm kuăn pơlê mâu hdroâng kuăn ngo mơdêk tơdroăng rêh ối tá ‘na khôi túa le\m tro ‘na kế tơmeăm [a\ khôi túa le\m tro hiâm mơno.

Pho\ yăo sư, tie#n sih Lê Ngọc Thắng, Kăn pơkuâ kơ koan hriăn ple\ng hdroâng mơngế - Vi [an hdroâng mơngế Kuo#k ho#i mơnhên:

‘’Kô chiâng tối, sap ing klêi kơ’nâi pơkâ tơnêi têa 5 hneăng 8 hơnăm 1998 troh nôkố [a\ Pơkâ 33 hneăng hôp tơnêi têa 9 hneăng 11 pơla kố nah mê tơdroăng rak vế khôi túa le\m tro cho môi troăng prôk ki nếo ki kal dêi Đảng pin tung rơxông mot tơru\m cheăng, lôu péa. Mê cho xiâm kối vâ pin hvái ngăn, séa ngăn [a\ xuân ing mê pin hlo ai hên mâu troăng hơlâ pak^ng tơdroăng mơnhông ‘na cheăng kâ mê ai hên mâu troăng pêi, tơdroăng pơkâ xiâm tơnêi têa ‘na khôi túa le\m tro kum rak vế khôi túa le\m tro dêi mâu hdroâng mơngế’’.

Tung [ai chêh ‘’rak vế, mơnhông mơdêk khôi túa le\m tro mâu hdroâng kuăn ngo rơxông mot tơru\m cheăng’’ châ tơbleăng tung trang web a khế 4/2019, tung trang web: https://www.qdnd.vn/ jâ Nguyễn Thị Hải Nhung, Ngế pơkuâ khu ngăn ‘na khôi túa le\m tro hdroâng mơngế, ối tung Khu xiâm pơkuâ ‘na khôi túa le\m tro, Tơ’noăng ivá [a\ Ôm hyô tối ăm ‘nâi: Mơhé tơdroăng rak vế, mơnhông mơdêk ki kơnâ khôi túa le\m tro mâu hdroâng mơngế, ki rơhêng vâ tối cho mâu hdroâng kuăn ngo châ Đảng, Tơnêi têa [a\ pơlê pơla tơmâng pêi pro. Laga, tơdroăng cheăng kố xuân ối ai mâu tơdroăng tơvâ tơvân. Tung mê, kô chiâng tối troh tơdroăng pin xuân tá hâi ai môi luât krê ‘na tơdroăng kum mâu hdroâng mơngế vâ mơnhên mâu troăng tơmiât pêi pro dêi Đảng, pro xiâm tiô luât hơ’leh troăng hơlâ to\ng kum ‘na khôi túa le\m tro mâu hdroâng kuăn ngo.

Mâu troăng hơlâ ‘na khôi túa le\m tro drêng châ pêi pro ối ai tơmiât pơchông pơla mâu hdroâng mơngế [a\ dêi rơpó chiâng pro tơdroăng rak vế trâm hên pá puât. Mê xuân cho môi tung mâu xiâm kối pro mâu tơdroăng pêi, tơdroăng tơkêa bro ‘na rak vế [a\ mơnhông ki kơnâ khôi túa le\m tro dêi mâu hdroâng kuăn ngo châ mơjiâng [a\ k^ ăm pêi pro laga ôh tá ai kơxo# liăn krê xua mê po rơdâ pêi pro pá, thế pêi pro tơdrêng ‘na liăn ngân mơ’no pêi cheăng rêm hơnăm dêi khu pơkuâ cheăng, lơ khu mơ’no cheăng tá hâi tơxâng tâng pơchông [a\ pơkâ dế nôkố. Tơdroăng mơnhông pơlê pơla tung mâu tơdroăng mơnhông khôi túa le\m tro hdroâng mơngế tung kơpong kong ngo [a\ hdroâng kuăn ngo trâm hên pá puât, ki ‘na ôh tá ai.

Pak^ng mê, tơdroăng pêi cheăng xúa kơmăi kơmok, pơlê pơla mơnhông xuân pro ăm tíu mơhno túa le\m tro, tíu rêh ối dêi mâu hdroâng kuăn ngo chiâng hâ tâ, ôh tá bê tơnêi pêi chiâk deăng, la ngiâ ton tơrôu tung kơpong hơngế hơngo. Ki rơhêng vâ tối, tơdroăng ki trâm mâ, tơpui tơno, bô bối khôi túa le\m tro xuân tơku\m po re\ng, pêi pro ăm tơdroăng rak vế ki kơnâ khôi túa le\m tro ôh tá teăm tơdrêng, tá hâi tro troăng, tơdroăng hriâm khôi túa le\m tro nếo ôh tá ‘nâi rah xo, xua mê khôi túa le\m tro dêi rêm hdroâng mơngế chôa ‘lâng hía lôi.

Tiô jâ Nguyễn Thị Hải Nhung, môi tung mâu xiâm kối chiâng ai tơdroăng ki tối a kơpêng mê cho tơdroăng ki ôh tá tơdâng tơ’mô ‘na tuăn ngôa rơkê pơla kơpong hdroâng kuăn ngo [a\ kơpong kong ngo [a\ mâu kơpong ki ê tung lâp tơnêi têa rế hía rế tâk hên; tơdroăng rak vế, mơnhông mơdêk ki kơnía ‘na khôi túa le\m tro dêi mâu hdroâng kuăn ngo dế nôkố tá hâi nhuo#m tro tơdroăng [a\ mơ’no liăn tá hâi tơxâng, tá hâi tơdâng tiô pơkâ mơ’no; mâu pơlê kơpong hdroâng kuăn ngo ối kơtiê, pơlê kân rơdâ, kuăn pơlê rêh ối tơprâ tơpru\ng ôh tá tơku\m, mâu hdroâng kuăn ngo rêh ối tơvât, nâl tơpui, khôi túa ôh tá môi tiah dêi pó, tuăn ngôa hlê ple\ng ôh tá tơdâng tơ’mô; khôi túa le\m tro dêi mâu hdroâng kuăn ngo tơ’lêi hía lôi.

Mâu khôi túa le\m tro dêi vâi krâ hdroâng kuăn ngo tá hâi châ rak [a\ mơnhông tro tơdroăng; hnoăng mơjiâng mâu tơdroăng ki kơnía nếo ối iâ, tá hâi krá tơniăn [a\ ki ê hía.

Ing mê, jâ Hải Nhung pơkâ thế kal ai troăng tơmiât nhên vâ pêi pro tro tung tơdroăng rak vế [a\ mơnhông mâu tơdroăng ki kơnâ khôi túa le\m tro kơpong hdroâng kuăn ngo. Ahdrối cho hơ’lêh nếo troăng hơlâ ‘na khôi túa le\m tro hdroâng mơngế tiô troăng xiâm, tơdâng tơ’mô, ton xo\n. Tung tơdroăng pơkâ nôkố, kal tơbleăng mâu troăng hơlâ ki nhên tơku\m tung kơvâ rak vế mâu tơdroăng ki kơnâ khôi túa le\m tro roh vâi krâ nah. Thăm mơ’no liăn vâ to\ng kum ăm mâu pơlê kơpong kong ngo mơjiâng mâu pơkâ pêi pro tiô khôi túa le\m tro [a\ khôi túa le\m tro dêi vâi krâ nah dêi rêm hdroâng kuăn ngo.

To\ng kum tơdroăng rak nâl tơpui, chư chêh dêi mâu hdroâng kuăn ngo ing hnê nâl tơpui, chư chêh dêi mâu hdroâng kuăn ngo ăm mâu kăn [o#, mơngế pơkuâ, mơngế cheăng pêi cheăng a mâu kơpong hơngế hơngo, tíu ai mâu hdroâng kuăn ngo rêh ối. Mơjiâng mâu tơdroăng pêi, pơkâ tơku\m po trâm mâ tơpui tơno mâu khôi túa le\m tro, hơdruê xuâng pơla mâu hdroâng mơngế. Ai troăng hơlâ tơtro [a\ tơdroăng hnê mơjiâng, mơdêk tuăn ngôa rơkê khu kăn [o# pêi cheăng ‘na khôi túa le\m tro.

Pho\ yăo sư, tie#n sih Lê Ngọc Thắng xuân tối, kal ai môi troăng hơlâ tơxâng vâ rak vế, mơnhông ki kơnâ khôi túa le\m tro dêi mâu hdroâng kuăn ngo, ki rơhêng vâ tối cho mâu hdroâng kuăn ngo pá kơdâm 10 rơpâu ngế.

‘’Pôa Hồ hiăng tối, peăng Kuo#k ho#i, hiăng ai tu\m mâu kăn dêi mâu hdroâng mơngế laga peăng Chin phuh sap ing hơnăm 1946 Pôa hiăng tối ai kơ koan xiâm hdroâng kuăn ngo vâ rak ngăn tâi tâng ăm vâi krâ hdroâng kuăn ngo. Troăng hơlâ pâ ăm tơ-ê, troăng hơlâ pâ mơnê ê, troăng hơlâ rak ngăn gá ê. Tối troh troăng hơlâ rak ngăn mê thế ngăn tu\m têk, mơ’no hên hnoăng cheăng, thế ai troăng pêi tơtro. Gá ôh tá tiô hneăng, tiô troăng pêi ki tá tro ki ngin tối cho [a\ pơlê pơla kô tơmiêt ‘na troăng hơlâ cho môi tung mâu xiâm kối ki kal. Kal thế tơku\m mơngế hriăn ple\ng rơkê, mâu ngế ai tuăn tơmiât hơngế ‘na cheăng kâ, kal kí, kring vế cheăng lêng mê nếo chiâng pơkâ pêi’’.

­Hải Huyền – VOV4 chêh

Sa Ly tơplôu [a\ tơbleăng