VOV4.Sêdang - Mơhé chó chêng la nâ H’Yar Kƀuôr, ối a tơring Krông Ana, kong pơlê Dak Lak ‘nâi kơdôu mơ-eăm pêi cheăng kơhnâ cheăng teăn hmôu veăng pơtối ‘no hnoăng rak vế khôi túa teăn hmôu dêi kuăn ngo. Nâ ối kơhnâ veăng pêi mâu tơdroăng cheăng xua Khu ngăn vâi kơdrâi rêm râ tơkŭm po, hnê ăm vâi teăn hmôu vâ pơtối rak vế khôi túa, vêa vong dêi kuăn ngo tơná.

Môi hâi apoăng khế 7, toăng hngêi ki kŭn dêi nâ H’Yar Kƀuôr (hmâ khê̆n cho nôu Tu Mi), a ƀuôn Kla, cheăm Drai Sáp, tơring Krông Ana, kong pơlê Dak Lak chiâng hơniâp ro tâ drêng khu ki ‘no liăn cheăng troh a hngêi nâ vâ diâp ƀă krâ ‘măn, hnê xúa kơmăi ki vắt sổ. Kố cho tơmeăm diâp dêi Pri mơhnhôk ai inâi cho “mơdâ tơdroăng lĕm”, ki nâ H’Yar châ kâ drêng veăng tung rôh tơ’noăng Vâi kơdrâi pơxiâm vâ pêi cheăng rơkê plĕng hơnăm 2021 xua Khu tơrŭm ngăn vâi kơdrâi kong pơlê Dak Lak tơkŭm po.

Nâ H’Yar rế teăn ƀă rế poê pơchoh mâu hmân ếo tiô khôi hmâ

Jâ Nguyễn Thị Thu Nguyệt, kăn hnê ngăn Khu ngăn vâi kơdrâi kong pơlê Dak Lak, kăn pơkuâ tơkŭm po rôh tơ’noăng ăm ‘nâi, khu tơkŭm po mơnhên tối khât tơdroăng tơkêa dêi nâ H’Yar ôh ti xê rơkê dêi kế tơmeăm, mê ối cho tơdroăng mơ-eăm ƀă ivá krê dêi nâ drêng troh ƀă rôh tơ’noăng:

“Hên mâu ngế ki tơ’noăng cho vâi kơdrâi ki trâm tơdroăng ôh tá mơhúa tung pơlê pơla, mâu ngế ki tơ’noăng cho vâi kơdrâi hdroâng kuăn ngo, ngế ki tơ’noăng cho mơngế chó chêng tơvê kŏng xuân hiăng khên tơnôu loi tơngah veăng tung rôh tơ’noăng, hmâ pêi dêi mâu kế tơmeăm ‘na khôi túa lĕm tro hdroâng kuăn ngo tơná, mơhnho tối túa tơmiât, rơhêng vâ tơdroăng tơkêa kố xuân môi tiah kế tơmeăm dêi tơná châ tê tung kơchơ ƀă tơniăn tung pơla mơnhông xo ah hmôi”.

Nâ H’Yar Kƀuôr (má 2 sap ing hơ’vá) tơdah xo pri “mơdâ hdrê” a rôh tơ’noăng

A rôh tơ’noăng má mơ’nui, rơtế ƀă pri ki châ kâ, nâ H’Yar ối châ tơdjêp ƀă mâu khu mơdró kâ ƀă ai tơ’nôm rôh vâ po rơdâ mơjiâng pro, mơdêk ki lĕm dêi kế tơmeăm teăn. Tiô ngoh Phạm Thanh Tuấn, ngế ki mơjiâng Kŏng ti xah hô̆i Bồ Công Anh, ngế ki tơrŭm tung hô̆i đong châ̆m tơ’noăng, tơdroăng tơkêa dêi nâ H’Yar kô châ tŏng kum ton xŏn chiâng môi tơdroăng pơkâ pro péa tơdroăng sap ing teăn troh tê. Ƀă tơdroăng cho tơmeăm pêi lo châ tê tung kơchơ, kum nâ H’Yar châ pêi dêi tơdroăng cheăng ƀă luâ tâ mê nếo cho châ tơdjêp ƀă mâu vâi nâ o ki ê a cheăm, tơring mơjiâng tôh teăn, tăng cheăng pêi ăm hên ngế ki teăn tơmeăm chal krâ.

“Khu tơkŭm po tơdjêp ƀă mâu khu ki ‘no liăn cheăng tŏng kum ăm nâ tơdroăng ki vâ teăn ƀă mâu kơxô̆ liăn, roê xo mâu kế tơmeăm ki hiăng teăn. Ƀă drêng roê tâi kế tơmeăm, séa ngăn tâi ki kơnâ ‘no liăn cheăng mê, mê kế tơmeăm ối tung tơdroăng pơkuâ rak dêi nâ.

Ngin xuân pâ tơhrâ rơtế ƀă tŏng kum ôh ti xê ƀă nâ mê ƀă mâu vâi kơdrâi ki teăn kế tơmeăm ki ê, cho ngế krê mâu ngế ki teăn kế tơmeăm ton nah, vâi athế rêh ối ƀă tơdroăng cheăng ki hdrối tâ. Hŏng tơdroăng vâi pêi lo, ngin ‘no liăn cheăng roê kế tơmeăm teăn, roê xo kế tơmeăm teăn ƀă tê tơmeăm kum ăm vâi, kơchuâ chêh mâu túa ki nếo tơtro nôkố”.

Khu ki teăng mâ mâu ki ‘no liăn cheăng diâp kơmăi vắt sổ ăm nâ H’Yar

Tiô nâ H’Mên Apuôr, kăn phŏ hnê ngăn vâi kơdrâi cheăm Drai Sáp, tơring Krông Ana tối, maluâ chó chêng xua ing rôh tơngê sap ing tơxĭn nah la nâ H’Yar đi đo mơ-eăm ƀă ai hên ivá mơ-eăm tung rêh ối. Drêng ai mâu rôh tơ’noăng xua cheăm, tơring tơkŭm po, nâ pơrá chêh inâi veăng tơ’noăng teăn ƀă châ kâ hên pri. Nâ ối veăng hnê teăn a mâu lâm hnê xua khu ngăn vâi kơdrâi po, thăm nếo ối châ krếo thế lăm hnê a tơring Ƀuôn Đôn.

Nâ H’Yar xuân cho môi tung kơxô̆ iâ ngế ‘nâi hên túa ki rơneăm dêi mơngế Rơđế, ƀă nâ teăn mâu túa ki lĕm. Nâ ối rơkê, ‘nâi poê pơchoh hmân ếo ƀă hiăng po tíu ki pơchoh hmân ếo kŭn a hngêi vâ tăng tơ’nôm liăn păn roăng tơná ƀă rơpŏng hngêi.

“Ngin hlo tiah kố, mâluâ chó chêng la nâ H’Yar ai tơdroăng ki kơdo mơ-eăm khât tung mâu tơdroăng cheăng. Tơdroăng rêh ối dêi nâ xuân tơpá drêng ai kuăn la  ôh tá ai kơnốu. Malua chêng kŏng ôh tá lĕm môi tiah mâu ngế ki ê la ivá mơ-eăm dêi nâ hlo mơ-eăm khât, mâu tơdroăng klâi nâ pơrá mơ-eăm tơkâ luâ tâi, ôh tá tơngah tung tơdroăng tŏng kum a ngế ki ê mê pêi cheăng ƀă ivá dêi tơná”.

Nâ H’Yar Kƀuôr tối, teăn hmân ếo cho tơdroăng ki hâk vâ pơtối tơdroăng cheăng khôi hmâ dêi ngế jâ ƀă nôu nâ. Sap ing 10 hơnăm nâ hiăng hâk vâ ƀă rơhêng vâ tơná teăn chiâng mâu hmân ếo, rơmoăng jêa, khăn văi ki tơná vâ. Ôh tá châ veăng ƀă mâu vâi pú tung tơdroăng ki xah hêi lơ lăm pêi cheăng, nâ khŏm mơ-eăm roê hlá mơéa hriâm pơchoh vâ tơná ai môi tơdroăng cheăng păn roăng tơná. Kơtăn kố vâ chê 25 hơnăm nâ hiăng po xêh tíu ki pơchoh hmân ếo ƀă châ hên vâi krâ nhŏng o tung pơlê tăng troh vâ pơchoh tơmeăm.

Klêi rôh tơ’noăng, hmân ếo dêi nâ hiăng châ hên ngế ‘nâi troh tâ mê mơ-éa tơkêa pơchoh rêm hâi hên tâ. Rơtế amê, tơdroăng ki tơhrâ sap ing khu ki ‘no liăn cheăng kum nâ ai tơ’nôm hên tơmeăm pơchoh tiô túa ki nếo. Kơnôm mê, ôh ti xê ‘na liăn ngân mê ‘na ki rơkê tung teăn pơchoh dêi nâ hiăng châ hơ’lêh tâ.

“Á hlo phiu ro bă kơmăi kơmok ki rơkê plĕng nôkố, kơmăi kơmok kơtâu ƀă on tơhrik mê á kô lĕm tâ, sap ing mê kum á teăn, pơchoh châ hên hmân ếo, mơnhông tơdroăng cheăng dêi tơná ƀă chiâng vâ tŏng kum tơ’nôm ăm mâu vâi nâ ki ê. Á xuân rơhêng vâ ai tơ’nôm ngế veăng teăn, pơchoh, kum á tung pơla teăn,pơchoh, teăn hmân ếo, chiâng vâ tơ’nôm 2 ngế kơdrâi rơtế veăng tung tơdroăng ki teăn kô rĕng tâ, pêi pro tơdroăng ki rơhêng vâ dêi mâu tơmối mê kô teăn hmân ếo châ hên tâ.

Malua chêng ôh tá dâi lĕm, châ chăn rơdêi la ƀă hiâm mơno, ivá mơ-eăm, nâ H’Yar Kƀuôr hiăng mơ-eăm tung rêh ối, tăng ăm dêi tơná môi tơdroăng cheăng vâ păn roăng tơná ƀă rơpŏng hngêi. Tơná nâ ối mơ-eăm rak vế tơdroăng cheăng teăn hmân ếo khôi hmâ, poê chêp hmân ếo khôi hmâ, veăng kum tung tơdroăng ki rak vế mơhno túa lĕm tro khôi hmâ dêi hdroâng kuăn ngo.

H’Xíu H’Mok chêh

Katarina Nga tơplôu ƀă tơbleăng