VOV4.Sêdang - Hiăng vâ chê 2 hơnăm kố, drêng pơreăng COVID-19 xông tâ tú xuân cho roh ki khu lêng gak tíu tơkăng kong, kăn ƀô̆ ngăn ‘na pơkeăng ƀă khăm pơlât rơtế ƀă mâu khu râ, kơvâ cheăng dêi kong pơlê Dak Lak hiăng ngăn kong kế, ngo ngối cho pơlê, tíu tơkăng kong cho hngêi. Bu ƀă mâu hơkôp ki pro pơtân, hơpiâp on ki uân mơjiâng pro, ƀă mâu roh pế pơchên kế kâ ki pơtân, khu kố hiăng kâi tơkâ luâ mâu tơdroăng pá puât, pơloăng mơnuá, teăm châ mơdât tơdroăng ki mơngế ing tíu ê troh, vâ teăm rĕng châ mơdât pơreăng tâ tú, a tíu ki mê hiăng chiâng “kơnâng meăm” krá kâk vâ tơplâ mơdât ƀă pơreăng, kring vế, rak ngăn kuăn pơlê châ rêh ối - cheăng kâ tơniăn.

Dak Lak ai lối 70 km troăng tơkăng kong ƀă kong têa Kul. Sap ing pơreăng COVID-19 tâ tú, Khu xiâm pơkuâ ngăn lêng tơkăng kong dêi kong pơlê hiăng mơjiâng pro 7 tíu gak ngăn ƀă chât tôh ki lăm séa ngăn rêm hâi vâ tí tăng ngăn ƀă mơdât pơreăng ing kuăn pơlê dei péa tơnêi têa ki prôk tơkâ luâ drô troăng kŭn, a hơlâ troăng ki po, vâ teăm châ ‘nâi mâu ngế ki tơkâ luâ tơkăng kong hmâng lơ vâ, va rĕng teăm klâ krê, xo ngăn mơheăm hbrâ mơdât pơreăng tâ tú. Vâ kring vế tơniăn plâ hâi măng, mâu lêng mố đô̆i thế tơkŭm pêi chiâk, pêt kơchâi, păn í vâ ai kơchâi kế kâ rêm hâi ăm tơná mâu lêng amê.

Mơhé tơdroăng rêh ối bú pơtân tung pơla kong prâi ôh tá tơniăn, dế tô mơdrăng khăng khoăng la mâu kăn ƀô̆ mâu lêng ki kring vế, gak ngăn rơtế ƀă mâu lêng mố đô̆i, khu kăn pơkuâ cheăng xuân mơ-eăm tơkâ luâ tơdroăng pá, mơ-eăm pêi klêi hnoăng cheăng ki hiăng pơcháu, vâ pro hơniâp lĕm ăm kuăn pơlê. Thươ̆ng tă Nguyễn Minh Tuyên, Kăn phŏ pơkuâ, Ngế xiâm pơkuâ hnê mơhno hbrâ mơdât pơreăng COVID-19 tung Khu xiâm ngăn đô̆i tơkăng kong dêi kong pơlê Dak Lak ăm ‘nâi:

“Xơpá má môi dêi ngin cho drêng kong tô téa, hyôh kong prâi hơ’lêh a tíu tơkăng kong kố tô ó ‘nâng, ôh tá ai têa vâ ôu hum roh jíu, mâu pơreăng, mâu tri trô hên há. La ngin hiăng ‘nâi hnoăng cheăng tơná mơ-eăm tơkâ luâ xơpá. Châ mâu đông lêng mâu tíu pêi cheăng, mâu khu ai tuăn hơ-ui kum, ngin hiăng ai tŭm tơmeăm ki kal vâ xúa vâ mố đô̆i hmiân tuăn pêi cheăng, kring vế, gak ngăn kơtăng ƀă pê klêi hnoăng cheăng ki châ pơcháu”.

Sap ing pơreăng COVID-19 tâ tú, xuân môi tiah mâu hngêi pơkeăng pơlât tung lâp tơnêi têa, mâu ngế cheăng ngăn pơkeăng, mâu ƀok thái pơkeăng kong pơlê Dak Lak ôh tá ai hâi ki lâi châ pơtê hơniâp ro. A Hngêi pơkeăng pơlât kơ-o hĕn ƀă êi xôu kong pơlâ Dak Lak, cho tíu ki xo pơlât mâu ki tro tâ pơreăng COVID-19, drêng tơdah xo pơlât mâu ki tâ tú apoăng, mâu ƀok thái pơkeăng ki lâi xuân xâu hlối tô tuăn hên, xua sap ing nah troh nôkố hâi chói hlo pơreăng tâ tú ki lâi tâ tú rĕg, hlối têi ƀă rơ-iô môi tiah pơreăng COVID-19.

Laga, ngế ki lâi tung hiâm mơno xuân ai tuăn tơmiât mơ-eăm pêi khât hnoăng cheăng tơná, rêm ngế kăn ƀô̆ ngăn pơlê cho môi ngế lêng ki khên tơnôu, mơ-eăm tơplâ ƀă pơreăng ki rơ-iô vâ pơlât mâu ngế ki tâ tú pơreăng, Ƀok thái pơkeăng Nông Thị Điểm, Ngế kăn dêi Khoa Nội 3, Hngêi pơkeăng pơlât kơ-o hĕn  ƀă êi xôu kong pơlê Dak Lak, ngế ki pơlât ăm mâu ngế tâ tú COVID-19, tối:

“Á ‘nâi pơreăng COVID-19 rơ-iô ‘nâng, tơdjâk troh tơdroăng tâ tú kơ pin ƀă mơngế ki tâ tú ƀă mơngế ki châi tamo la á cho môi ngế ƀok thái pơkeăng, cho ngế ki cheăng pơlât a tíu xiâm, á xuân mơ-eăm hbrâ rơnáu ƀă ‘măn pá kĭng tŭm tơdroăng cheăng dêi tơná vâ tơdah xo hnoăng cheăng, pơlât ăm kơ mâu ki tâi tamo krâu khât, rak ngăn ivá mâu ki châi tamo dế pơlât akố. Tâng la ngiâ kố ah ai tơ’nôm ngế ki tâ tú pơreăng COVID-19, á kô veăng pơlât ăm ngế ki mê”.

Cho môi tung mâu ngế tâ tú pơreăng COVID-19 ki apoăng dêi kong pơlê Dak Lak, tung pơla pơlât, châ mâu ngế ngăn pơkeăng, ƀok thái pơkeăng pơlât ngăn krâu khât, tơdroăng ki pá tung tuăn cho ngế ki tâ tú pơreăng kơxô̆ 601 ôh tá xê cho túa virus ki pro hlâ mơngế inâi SARS- CoV-2 mê ối châ mâu ngế ngăn pơkeăng ƀok thái pơkeăng pơlât ngăn krâu khât, rơtế ƀă mâu ki tâ tú pơreăng, mâu ki châi tamo, hơlêm vâi pôi tá xâu, thế mơ-eăm tơkâ tơdroăng pá châi rơ-iô, hơlêm mơhnhôk thế mơ-eăm tơplâ ƀă pơreăng. Ngế ki tâ tú pơreăng kơxô̆ 601 tối:

“Drêng ‘nâi tơná tâ pơreăng á xâu rơ-iô ôh tá ‘nâi vâi kô tối a ti lâi, vâi hôm xâu kơ á pơrah kơ á há, kuăn ‘nĕng , on veăng, nhŏng o hdrông hdrê kô ti lâi ƀă mâu rơkong ki vâi tơpui tối á ti lâi ah. La mơhúa ‘nâng kơnôm ai mâu ngế ngăn pơkeăng ƀok thái pơkeăng ƀă ropŏng hngêi veăng kum, hơlêm á pôi tá khéa thế mơ-eăm ro. Mơnê kơ mâu ƀok thái pơkeăng akố hiăng mơ-eăm tơkâ luâ xơpá khăm pơlât ngăn krâu  khât ăm mâu ki dế pơlât akố môi tiah á’’.

Ing mâu hâi apoăng ai pơreăng COVID-19 tâ tú, mâu kăn ƀô̆ ngăn pơkeăng hbrâ mơdât pơreăng dêi kong pơlê Dak Lak hiăng pơxiâm ai mâu kơmăng ôh tá châ koi. Drêng tâng tối ai ngế tâ tú COVID-19 lơ tâng tối ai ngế ki nếo lo ing kơpong ki hiăng tâ pơreăng, mơhé vâ la lâi, mâu kăn ƀô̆ ngăn pơkeăng hbrâ mơdât pơreăng tơdrêng mê tơkŭm séa ngăn, tí tăng ‘nâi mâu ngế ki tâ tú, klâ krê, khăm xo mơheăm, hâi ki lâi xuân “prôk tơrêm hơlâ troăng, pôu tơrêm hngêi, kơ-êng tơrêm ngế”.

Ƀă mâu ngế ki hmâ prôk vêh hên tíu, trâm hên ngế pá vâ ‘nâi, mâu kăn ƀô̆ ngăn pơkeăng thăm rế pá tâ nếo. Mâu hâi apoăng plâ mơdât pơreăng, rơxế, tơmeăm vâ kring vế mơngế ôh tá ai tŭm, tung pơla mê, thế lăm trâm kuăn pơlê ƀă hên túa virus ki rơ-iô, mâu ƀok thái pơkeăng mơhé xâu hlối tô tuăn la đi đo mơhnhôk dêi rơpó mơ-eăm ƀă thế hbrâ rơnáu.

Ƀok thái pơkeăng Lê Phúc, Ngế xiâm phŏ pơkuâ Tíu xiâm séa ngăn mơdât pơreăng kong pơlê Dak Lak tối: 

“Kăn ƀô̆, mơngế cheăng dêi Tíu xiâm séa ngăn pơreăng hiăng mơ-eăm pro tŭm mâu hlá mơ-eá, chêh mâu tơdroăng hnê mơhno dêi Khu hnê mơhno rêm râ ƀă tung pơla hdrối kố nah, Tíu xiâm hiăng pêi tro hnoăng cheăng hbrâ mơdât pơreăng COVID-19 tối krê ƀă mâu pơreăng tâ tú tung kong pơlê tối tơchoâm, Ngin đi đo hbrâ rơnáu drêng ai tơdroăng mơhnhôk thế pêi dêi khu tơrŭm cheăng, hiăng hbrâ rơnáu vâ pêi mâu tơdroăng hbrâ mơdât pơreăng. Tung pơla nôkố, tơdroăng hbrâ mơdât pơreăng COVID-19 cho tơdroăng kal thế rĕng pêi, pêi tơdrêng, xua mê, tơdroăng pêi pro tung hbrâ mơdât pơreăng COVID-19 tối krê ƀă mâu pơreăng tâ tú tối tơchoâm thế tơbleăng tơdrêng, rĕng vâ châ ‘nâi, tăng mâu ki mê, teăm khăm ngăn mơheăm ƀă klâ krê pơlât tiô tơdrêm ngế. Ai tiah mê ‘nôi tơdroăng mơdât pơreăng tâ tú kơ kâi mơdât tung kuăn pơlê”.

Kơnôm mơ-eăm tơplâ ôh tá pơ’lok dêi khu ngăn pơkeăng, ƀok thái pơkeăng, kăn ƀô̆ ngăn pơkeăng hbrâ mơdât pơreăng, mâu kăn ƀô̆, mâu lêng mố đô̆i kring gak a tíu tơkăng kong, tíu tơplâ mơdât pơreăng dêi kong pơlê Dak Lak, troh nôkố mơni chiâng vâ tối, kuăn pơlê hiăng châ kring vế tơniăn, pơreăng COVID-19 kô kâi châ mơdât.

Tơdroăng tơplâ mơdât pơreăng COVID-19 xuân dế trâm pá ƀă pơloăng mơnúa ôh tá ‘nâi hdrối gá vêh tâ tú la lâi ah, laga thế loi khât tiah kố ƀă tơdroăng hnê mơhno pêi pro kơtăng dêi Đảng, Tơnêi têa, ƀă tơdroăng veăng pêi dêi khu cheăng kal kí, ing tuăn vâ, ai hnoăng mơ-eăm khât ƀă kuăn pơlê dêi mâu ngế khu râ pơkuâ cheăng, ‘nâi tơrŭm môi tuăn, rêm ngế kuăn pơlê ‘nâi rak vế pêi pro tro tiô tơdroăng hnê tối, Việt Nam kô kâi tơplâ mơdât ƀă pơreăng ki kân.

Mai Lê - Đình Thi chêh

Gương tơplôu ƀă tơbleăng