Apoăng hơnăm 2018, Khu pêi cheăng tơru\m ‘na chiâk deăng [ă mơdró kâ An Trường Phát a thôn Tân Hiệp, cheăm Tân An, tơring Đăk Pơ hiăng châ mơjiâng pro, kum mâu kế tơmeăm môi tiah kơchâi, pôm, plâi krúa dêi 55 ngế ki pêi cheăng châ tê troh a kơchơ Đà Nẵng, ôh tá xê to tê mơdró ăm khu pá kong. Kơ’nâi drêng mê há, ai mâu khu mơdró kâ akố hiăng tơpui rôe tơmeăm, la Khu pêi cheăng tơru\m bu khéa kho ôh tá ai tơru\m mơ’no tê kế tơmeăm. Ki xiâm, xua tíu ki pêi cheăng mê cho tíu ki mung, bu pêi châ 1 rơpâu 200 kilô tơmeăm rêm hâi.

Túa cheăng Khu pêi cheăng tơru\m ki nếo kum kuăn pơlê châ tơru\m dêi pó vâ pêi kâ, mơdró a kơchơ

Pôa Nguyễn Văn Thành, Ngế pơkuâ Khu pêi cheăng tơru\m tối ăm ‘nâi, Khu kố hiăng hên xôh pơtroh hlá mơ-éa troh a Vi [an hnê ngăn râ cheăm, tơring vâ pâ mung lối 8 sao tơnêi ki chúa lôi hên hơnăm dêi cheăm vâ mơjiâng hngêi pêi cheăng [ă [ơrô tê mơdró kâ, la pơrá ôh tá châ tiâ ăm phep. ‘’Tơmeăm ái la ôh tá chiâng tê mơdró kâ’’, mê cho tơdroăng ki pá ki Khu pêi cheăng tơru\m ’na chiâk deăng [ă mơdró kâ An Trường Phát dế tro trâm. Pôa Nguyễn Văn Thành ai tối tiah kố:

‘’Khu pêi cheăng tơru\m hiăng bro 3 hlá đơn pâ tơnêi, Khu ngăn ‘na kế tơmeăm tung têa, tơnêi [ă hyôh kong prâi, Vi [an hnê ngăn tơring xuân hiăng tiâ mơnhên ôh tá ai tơnêi vâ pơcháu, ăm mung. Ki xiâm Luât Khu pêi cheăng tơru\m hiăng tối ai troăng hơlâ ăm mung tơnêi, la athế pêi pro tro tiô pơkâ dêi Luât tơnêi tíu. La tơnêi dêi tơring, cheăm bu ối dâng 5%. Tiô Luât tơnêi tíu, tơnêi 5% mê Vi [an hnê ngăn cheăm pơkuâ, ăm rơpo\ng, mâu ngế mung tiô kơ tơdroăng ki tơbriât pơto yă vâ pêi chiâk pêi deăng. Ga pá drăng Khu pêi cheăng tơru\m cho khu ki ôh tá chiâng phep ăm mung. Tâng vâ ngăn [ă Luât tơnêi tíu mê Khu pêi cheăng tơru\m ôh tá la lâi chiâng châ mung tơnêi ki kố’’.

Kơnôm ai Khu pêi cheăng tơru\m pêi tiô ki nếo mê tơring Phú Thiện, Gia Lai mơjiâng hên deăng kơtếo ki kân rơdâ

Pak^ng xahpá ‘na tơnêi tơníu, hngêi trăng, troăng klông, mê nôkố ki hên Khu pêi cheăng tơru\m ‘na chiâk deăng a Gia Lai ôh tá châ mung liăn ing Hngêi rak liăn [ă mâu khu ki ai liăn. Khu pêi cheăng tơru\m ‘na chiâk deăng Chư A Thai a cheăm Ia Ke, tơring Phú Thiện, kong pơlê Gia Lai dế kố ai 148 ha tơnêi mơdró phái châ kong pơlê [ă kong pơlê ki ê đi đo vâ rôe. Maluâ ti mê, pôa Phạm Ngọc Nghĩa, Kăn hnê ngăn Ho#i đong pơkuâ ngăn, xua cho Kăn pơkuâ Khu pêi cheăng tơru\m tối ăm ‘nâi, hên hơnăm hiăng luâ, khu kố đi đo trâm pá vêng vêng, tí tăng rôe mâu phon, hdrê loăng, pơkeăng xôh kơdê oâ hdrong [ă tê báu, phái ki uâ, la ôh tá châ mơjiâng inâi mơdró xua ôh tá ai bê liăn ngân.

Hiăng hên hdroh pôa lăm tí tăng êng a mâu hngêi rak liăn [ă mâu khu ki ai liăn, la pơrá ôh tá châ mung liăn, xua kế tơmeăm dêi Khu pêi cheăng tơru\m cho tơmeăm tơchuôm, châ tơnêi têa pơcháu hnoăng cheăng mê ôh tá chiâng kok vâ mung liăn. Bu ai môi túa pro tê, mê mâu ngế ki pêi cheăng tung mê, athế kok dêi tơmeăm krê tơná, la mung xuân tá tí châ hên to lâi. Pôa Nguyễn Ngọc Nghĩa tối ăm ‘nâi:

‘’Khu pêi cheăng tơru\m tê mơdró kâ cho ing tơná vâi pêi pro dêi, tơná vâi ki pôu râng dêi hnoăng cheăng, la drêng mung liăn vâi ôh tá ai kế tơmeăm vâ kok. Tơnêi dêi tơnêi têa pơcháu ôh tá chiâng xo liăn, tơnêi cho tơmeăm tơchuôm, ôh tá khoh kok vâ mung liăn. Ngin athế tí tăng xêh troăng prôk, tăng xêh tíu ki tơru\m cheăng, kok dêi kế tơmeăm krê tơná ai. Dế nôkố, á dế kok [ă ph^u rak xúa tơnêi dêi rơpo\ng hngêi vâ mung liăn ăm Khu pêi cheăng tơru\m’’.

Tung 165 Khu pêi cheăng tơru\m a Gia Lai dế kố, ai 119 Khu pêi cheăng tơru\m ’na pêi chiâk deăng. Tiô Khu pêi cheăng tơru\m dêi Gia Lai tối, ki hên mâu Khu pêi cheăng tơru\m dế pêi cheăng pá hro, khu kăn [o# pơkuâ ngăn, tơdjâ tơdroăng cheăng ối ‘ro, [ă ôh pá hro. 10% kơxo# Khu pêi cheăng tơru\m ‘na chiâk deăng dế pêi kâ [ă mâu hngêi kơchơ la trâm hên tơdroăng pá puât, ki rơhêng vâ tối ‘na liăn ngân, hngêi trăng, tơnêi tíu [ă tá hâi châ kum hnê mơjiâng kăn [o# ki rơkê ple\ng tro tiô Luât Khu pêi cheăng tơru\m hơnăm 2012.

Apoăng hơnăm 2017, Vi [an hnê ngăn kong pơlê Gia Lai hiăng mơ’no tơdroăng pơkâ thế tâi tâng khu râ Đảng, khu pơkuâ cheăng [ă hên kơvâ rơtế veăng tah lôi tơdroăng xahpá, thăm mơnhông ‘na túa pêi cheăng tơru\m. Maluâ ti mê troh nôkố, mâu khu ki vâ tơru\m cheăng dêi Khu chiâk deăng akố xuân tá hâi teăm châ tơtêk hên. Tiô pôa Nguyễn Văn Tiếp, Kăn hnê ngăn Khu pêi cheăng tơru\m a Gia Lai tối, ki hdrối tâ, tá hâi ai troăng hơlâ ki lâi ăm tơdroăng ki kố, mâu khu pêi cheăng tơru\m athế tí tăng xêh troăng prôk:

‘’Khu pêi cheăng tơru\m hiăng lăm troh a tơring hên xôh, pêi cheăng [ă Kăn pơkuâ hnê ngăn [ă Kăn hnê ngăn Vi [an tơring pâ thế ai troăng hơlâ kơjo kum ăm Khu pêi cheăng tơru\m. Tơdroăng pơkâ 02 hơnăm 2017 dêi Vi [an hnê ngăn kong pơlê xuân ai tơbâ ‘na tơdroăng ki mê. Maluâ ti mê, mâu tơdroăng ki pá dế nôkố dêi Khu pêi cheăng tơru\m ‘na chiâk deăng ôh tá châ tơleăng mơnhên tơdrêng, mê kal ai chôu phut. Tơná khu pêi cheăng tơru\m athế tơleăng mơnhên dêi xêh mâu tơdroăng ki pá dêi tơná, tiô túa ki mơnhông hnoăng cheăng dêi kăn [o#’’.

Túa pêi cheăng dêi Khu pêi cheăng tơru\m tiô túa nếo cho vâ ‘mâi rơnêu [ă mơnhông túa pêi cheăng kâ tơchuôm, kum ăm mâu kuăn pơlê châ hbrâ rơnáu xêh tâ [ă kơchơ. Vâ pôi tá ai tơdroăng ngiâ méa nếo la tơdroăng cheăng ton tung Khu pêi cheăng tơru\m, kal athế ai troăng hơlâ to\ng kum ki ‘nâi hơ’lêh, tơtro, tơdrêng amê tah lôi mâu tơdroăng ki mơdât, mơjiâng túa cheăng ki tơ’lêi hlâu ăm khu pêi cheăng kâ tơru\m kố.

Nguyễn Thảo chêh

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng