Pơtối tung hên hneăng hôp Ho#i đong hnê ngăn kong pơlê Kon Tum, jâ Y Thanh, Kăn pho\ pơkuâ hnê ngăn Đảng tơring Đăk Glei pơrá êng mơnhên Khu ngăn ‘na cheăng kơmăi [ă mơdró kâ dêi kong pơlê kố ‘na mâu tơdroăng ki ối pá ‘na mơjiâng pro hngêi kơmăi on tơhrik kơtâu [ă têa a Đăk Mi 1 xua Ko\ng ti tơlo liăn cheăng Quang Đức Kon Tum pro xiâm mơ’no liăn cheăng.

Tiô jâ Y Thanh tối, lối 10 hơnăm hiăng luâ, tơdroăng ki Ko\ng ti ôh tá vâ pơkâ pêi pro tiô tơdroăng ki tơkêa bro mê hiăng pro mâu rơpo\ng kuăn pơlê tung kơpong ki hiăng vê hdró kố ai tơdroăng rêh ối xahpá pá kâi tối:

‘’Tơdroăng tơkêa bro kố hiăng pro tơdjâk troh 32 rơpo\ng kuăn pơlê dêi thôn Kon năng [ă Bê Rê, cheăm Đăk Choong. Dế nôkố, mâu rơpo\ng kố pơrá vâ mơdâng hngêi ối vâ tơniăn tơdroăng rêh ối, la a mâu tíu ki mê hiăng pơkâ vê hdró vâ mơjiâng pro hngêi kơmăi on tơhrik. Tơdroăng pơkâ pro pơlê nếo ăm kuăn pơlê troh nôkố ôh tá hlo pêi pro môi tiah tơdroăng ki hiăng tơkêa [ă kuăn pơlê. {ă mâu khu kăn pơkuâ Ko\ng ti dế nôkố ôh tá ai mâ a tíu ki vâ mơjiâng pro mê, pro pá ăm tơring vâ tơru\m cheăng, veăng kum ăm tơdroăng rêh ối, pêi cheăng kâ dêi kuăn pơlê’’.

Khu pơkuâ ngăn hngêi kơmăi on tơhrik Đăk Mi 1 kl^ng péa hiăng hên hơnăm kố

Mâu tơdroăng ki klâi dế hlo ai nôkố a hngêi kơmăi on tơhrik kơtâu [ă têa Đăk Mi 1 a cheăm Đăk Choong, tơring Đăk Glei ối pá puât hên tâ tâng vâ ngăn [ă mâu tơdroăng ki mâu kăn Ho#i đong hnê ngăn kong pơlê Kon Tum ki môi tiah jâ Y Thanh hiăng tối. Tung môi hâi ki tô téa môi tiah on chếo kâ dêi rơnó tô, mâu rơpo\ng ki ai inâi tung hlá mơ-éa ki thế châ rêh ối a tíu ê, dế kố vâi dế ối pơtân tung mâu hơkôp ki pơtân, tơ’nhê tơnhe\ng.

Mâu hngêi ki xi kơchoh dêi kuăn pơlê thôn kon Năng

Luâ 10 hơnăm hdrối, maluâ hngêi trăng dêi hên rơpo\ng hiăng tơ’nhê, la kuăn pơlê ôh tá khên ko hngêi nếo, me\n pro hngêi xơmong, xúa hiăng ai tơdroăng pơkâ tối kô mơjiâng pro hngêi kơmăi on tơhrik, klêi mê, ai tơdjâk troh tơdroăng pêi chiâk deăng, pêi cheăng kâ. Tung hiâm tuăn to tơkôm tơngah tơdroăng ki vâ châ ối a pơlê nếo, tơdroăng rêh ối dêi 32 rơpo\ng a péa thôn Kon Năng [ă Bê Rê rế hía rế pá ó, pá ai troăng hơlâ vâ kâi hluăn.

Ngoh A Che\p, kăn thôn Kon Năng tối tiah kố:

‘’Tung plâ 10 hơnăm hiăng luâ, tơnêi ki achê long têa dêi Ko\ng ti hiăng pro tơdjâk pá puât ‘nâng ăm tơdroăng mơdâ pêt hdrê loăng dêi kuăn pơlê. Ko\ng ti xuân hiăng ai tơru\m [ă cheăm, chu troh a thôn pơlê vâ chêh bro hlá mơ-éa, vê hdró tơnêi vâ pro tơbăng tơnêi ăm thôn pơlê. La vâi hmôu pơ tơhrâ sap ing khế kố troh khế ki ê la tá hâi teăm ai gu tơnêi, pro krúa le\m ăm thôn vâ mơjiâng hngêi trăng. Dế kố, hngêi trăng dêi kuăn pơlê hiăng tơ’nhê ó ‘nâng, xua hiăng 10 hơnăm kố ôh tá châ ‘mâi rơnêu’’.

Hngêi kơmăi on tơhrik Đăk Mek 3 klêi kơ’nâi tơhnâp rơchôa têa chiâng pơloăng kân

Tung 11 tơdroăng tơkêa bro mơjiâng hngêi kơmăi on tơhrik kơtâu [ă têa a tơring Đăk Glei mê ai 8 tơdroăng tơkêa bro hiăng ai hlá mơ-éa chêh tối kô mơjiâng ivá on ai 137MW [ă 3 tơdroăng tơkêa bro tá hâi ai troăng hơlâ ăm phêp, tâi tâng ai ivá 15MW. Troh nôkố, hiăng luâ 10 hơnăm, a tơring kố nếo xiâm ai tơdroăng tơkêa bro Đăk Bru 1, a cheăm Đăk Nhoong ai ivá 7MW hiăng pơxiâm mơ’no on tơhrik.

Mâu tơdroăng tơkêa bro ki u ối ki hên pơrá ối tung tơdroăng ki hrá mơjiâng pro, thăm nếo ối pơloăng ăm tơdroăng pêi cheăng kâ kuăn pơlê.

Mơhrâm chúa a tíu mơjiâng pro hngêi kơmăi on tơhrik Đăk Mek 3

Ai 3 tơdroăng tơkêa bro mơjiâng Hngêi kơmăi on tơhrik kơtâu [ă têa, Đăk Choong cho cheăm ki pá má môi tung tơdroăng ki vê hdró, ‘no liăn mơjiâng pro ki ôh tá tơniăn a tơring Đăk Glei. Tung pơla mê, ai 2 tơdroăng tơkêa bro Đăk Mi1, Đăk Mi 1A cho xua Ko\ng ti tơlo liăn cheăng Quang Đức Kon Tum mơ’no liăn mơjiâng pro, tâi tâng ivá ki vâ mơjiâng pro on mê ai 95MW dế ôh tá hâi pêi pro mơjiâng ki klêi, troh nôkố hiăng lối 10 hơnăm, mê hngêi kơmăi on tơhrik kơtâu [ă têa Đăk Mek 3 xuân pro kuăn pơlê [ă khu kăn pơkuâ chiâng xâu mơdrốu há.

Tơdroăng mơjiâng pro hngêi kơmăi on tơhrik kố ai ivá mơjiâng 7,5MW xua Ko\ng ti tơlo liăn cheăng Hồng Phát Đăk Mek pro pơkuâ. Hâi lơ 22 khế 11 hơnăm 2012 hiăng ai tơdroăng tơhnâp long têa tung pơla ai kong mêi. Tơdroăng kố hiăng chiâng pá puât ăm tơnêi tíu, [ă hnoăng pơkuâ ngăn [ă chiâng ai che\n hên kơ Hngêi rak liăn kum ‘na chiâk deăng [ă mơnhông thôn pơlê Việt Nam ki ai tíu cheăng a Kon Tum, la tá hâi ai troăng hơlâ ki vâ to\ng kum.

Ai môi tơdroăng ki păng ‘nâng, riân sap ing hâi ki ai mâu tơdroăng tơkêa bro hngêi kơmăi on tơhrik kơtâu [ă têa a tơring Đăk Glei hiăng pơcháu ăm mâu khu ki ‘no liăn mơjiâng pro, khu kăn pơkuâ, mâu khu râ [ă kơvâ cheăng dêi tơring kố dế trâm pá, maluâ vâ trâm tơpui tơno, hôp [ă Ko\ng ti mê.

Pôa Nguyễn Khắc Trúc, Kăn pho\ [ơrô ngăn ‘na mơjiâng pro hngêi trăng dêi tơring Đăk Glei tối, túa pêi cheăng dêi mâu Kăn pơkuâ ngăn hngêi kơmăi on tơhrik kơtâu [ă têa Đăk Mi1 [ă Đăk Mi 1A tiah kố:

‘’Ai tơdjâk troh tơdroăng mơjiâng hngêi kơmăi on tơhrik mê tơring xuân tơmâng mâu kơ koan ki hriăn ngăn tơdroăng ki {ơrô ngăn ‘na cheăng kâ mê hiăng hên hdroh tơpui tơno tơdrêng xuân môi tiah mâu hlá mơ-éa chêh tối dêi Ko\ng ti. Maluâ, tơdroăng ki vâ tơru\m tơpui tơno dêi Ko\ng ti ôh tá ai. Ko\ng ti ki hên cho rah xo mâu ngế teăng mâ tê, ôh tá ai khu kăn pơkuâ dêi Ko\ng ti pêi cheăng [ă tơring mê khoh chiâng trâm hên pá puât ó’’.

A hneăng hôp roh má 8, Ho#i đong hnê ngăn kong pơlê Kon Tum hneăng má XI ki po pơla hdrối kố nah, drêng tâng mâu kăn ai êng, ah vâi xuân tiâ môi tiah hneăng ki hdrối nah, pôa Lê Như Nhất, Kăn pơkuâ ngăn khu cheăng kơmăi [ă mơdró kâ dêi kong pơlê Kon Tum bu ối tối tobleăng tơdroăng ga tê.

Xuân hiăng ai mâu troăng hơlâ ki châ mơ’no vâ thăm mơdêk hnoăng pơkuâ ngăn [ă pơtê tơdroăng ki ôh tá tro tung mơjiâng hngêi kơmăi on tơhrik kơtâu [ă têa a tơring kơtiê Đăk Glei, la tơdroăng mê bu ối tối tơdjuôm tê:

‘’Khu ngăn ‘na cheăng kơmăi [ă mơdró kâ ngin pơtối pơkuâ ngăn rơtế [ă mâu khu râ ai tơdjâk tơku\m séa mơnhên ngăn tơdroăng ki rak vế, pêi pro tiô tơdroăng pơkâ dêi luât ‘na ‘no liăn cheăng mơjiâng pro, pêi mơ’no mâu tơdroăng cheăng a hngêi kơmăi kong pơlê tối tơdjuôm [ă ‘no liăn athế tối tơbleăng mâu tơdroăng pơkâ ki nhên tung tơdroăng tơku\m po tro tiô mâu troăng hơlâ pơkâ dêi luât’’.

Ki ôh tá tơtro dêi tơdroăng mơjiâng pro hngêi kơmăi on tơhrik tiô khu pú hên; vê hdró mâu tơmeăm khoăng ôh tá tro, ing mê, khoh chiâng pá ăm hnoăng pơkuâ ngăn; thăm nếo ăm hlá mơ-éa ôh tá tro kơ mâu khu ki ê tung mơjiâng pro, ôh tá rơkê ple\ng ‘na cheăng thăm nếo ôh tá ai liăn hên mê khoh pro pá ăm tơdroăng ki vâ mơnhông pêi cheăng kâ, rêh ối pơlê pơla a môi tơring kơtiê Đăk Glei dêi kong pơlê Kon Tum.

Ki păng ‘nâng vâ mơnhông hngêi kơmăi on tơhrik a tơring kố tung lối 10 hơnăm hiăng luâ xuân ăm hlo, ti xê to châ mơnhông ivá cheăng ki rơkê mê mâu tơdroăng tơkêa bro mê ối ‘măn chôu ăm hên mâu tơdroăng ki ôh tá tro, pơloăng kân ‘nâng ăm khu kăn pơkuâ [ă tá ‘nâi la lâi ah nếo kâi châ tơleăng mơnhên, [ă pêi pro tơ’lêi hlâu, tơtro păng ‘nâng tiô kơ hiâm mơno kuăn pơlê pói vâ.

Khoa Điềm chêh

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng