VOV4.Sêdang -  {ă tơdroăng pơkâ xăm kơtiê krá tơniăn, rơtế tơmâng pêi tơdroăng ‘’Ăm tơmeăm, ôh tá ăm liăn’’, mâu túa pêi cheăng kâ ing tơdroăng xăm kơtiê krá tơniăn dế châ kong pơlê Dak Lak pêi tơ-[rê. Sap ing hơ’leh troăng hơlâ pêi chiâk, hơ’leh hdrê pêt, mơnăn păn hiăng kum veăng mơdêk pêi lo liăn ngân, tơniăn tơdroăng rêh ối ăm kuăn pơlê kơpong ki xahpá.

Phiu ro tơbleăng ‘na ngo loăng keo lai xông ngiât le\m, pôa Sùng Minh Phương, ối a thôn Ea Bar, cheăm Cư\ Pui, tơring Krông Bông ăm ‘nâi: châ tơ-[rê mê ki hên cho kơnôm ing liăn dêi tơdroăng tơkêa xăm kơtiê krá ton kơjo hnê hơ’leh pêt loăng plâi. Hdrối nah, lối 3 ha tơnêi khăng kơtô ôh tá hơpok le\m, rơpo\ng hngêi pôa pêt alâi, pêt pôm loăng, pêt prá [ă pêt hên hdrê loăng ki ê, ôh tá châ xo hên xua ôh tá chiâng, yă tê ai drêng to drêng chu rơpâu ôh tá tơniăn mê hmôu pơ kơtiê pá kâi hlo tơ-[rê.

Khế 5/2019, ing tơdroăng veăng kơjo kum dêi tơdroăng tơkêa xăm kơtiê krá ton, pôa khên hơ’leh dêi tơnêi pêt loăng keo. Mơhé mâu hơnăm pêt mê ton sap 4-5 hơnăm nếo châ ko loăng, la kơxo# liăn ‘no apoăng iâ, ôh tá mơhrê hên liăn rak ngăn, chiâng vâ pêt tơvât pá kơdâm mâu loăng plâi ki ê mê hiăng kum ăm pôa hmiân tuăn hơ’leh hdrê pêt.

Pôa Sùng Minh Phương tối:

‘’Hdrối nah, tơnêi kố rơpo\ng hngêi a pêt pôm loăng mơhrê hên hnoăng liăn rak ngăn, la châ xo dêi pôm oh tá ‘nhó hên to lâi, xo hnoăng pêi vâ pơxúa tê. Ing hâi châ mâu kăn veăng kơjo kum hnê ăm hdrê hơ’leh pêt hdrê loăng keo lai, a hlo hiăng ai hên ki pro pơxúa, ôh tá mơ’no hên hnoăng pêi, yă tê nôkố xuân kơnâ há. Dâng 2 hơnăm nếo mê kong dêi hngêi akố  châ ko dêi, akố  pơtối ‘no liăn pêt loăng keo [ă púi vâ po rơdâ tơ’nôm tơnêi pêt loăng keo‘’.

Túa pêi cheăng kâ a tơnêi lăng ngo l^ng - pêt kong a cheăm kơtiê xahpá dêi C|ư\ Pui

Xuân cho môi ngế kuăn pơlê châ xúa mâu tơdroăng kơjo kum ing tơdroăng Tơkêa bro krá tơniăn kơpong Tây Nguyên, ing khế 8/2018, jâ Hà Thị Hồng, thôn Ea Bar hiăng hơ’leh a 6 sao tơnêi pêt kơphế ki hiăng krâ ôh tá dâi le\m pêt dêi xik ngeăm lai ki ôh tá ai ilá. Plâi xik a C|ư Pui tối krê, Krông Bông tối tơchoâm plâi gá kân, kâ le\m ngeăm mê ai hên mơngế vâ rôe. Nôkố yă tê sap 15.000 – 18.000 liăn/môi pu\m. Kơdrum pêt xik pro pơxúa ăm rơpo\ng hngêi jâ ing 50 rơtuh troh 70 rơtuh liăn môi rơnó.

Pak^ng mê, [ă yă tê 1.000 liăn môi rơmôe xik pro hdrê, rơpo\ng hngêi ối châ xo dêi kơxo# liăn vâ châ chât rơtuh liăn. Jâ Hà Thị Hồng tối:

‘’Rơpo\ng á châ kơjo kum ing tơdroăng tơkêa bro pêt 6 sao, ai 600 xiâm xối pro hdrê, klêi mê rơpo\ng ‘no liăn rôe tơ’nôm hdrê pêt tung 1 ha, hơnăm nah hiăng châ krí dêi. Tiô tơmiât hdrối hơnăm kố rơpo\ng hngêi kô po rơdâ deăng pêt dâng 8 sao nếo’’.

Tơdroăng tơkêa xăm kơtiê Tây Nguyên kơjo kum kuăn pơlê Krông Bông pêt xik

Pôa Nguyễn Văn Tâm, Kăn hnê ngăn Đảng ủy cheăm C|ư Pui, tơring Krông Bông ăm ‘nâi: C|ư\ Pui cho cheăm kơtiê xahpá dêi kong pơlê Dak Lak, [ă lối 90% pơ’leăng mâ mơngế hdroâng kuăn ngo. Kơnôm veăng kơjo kum dêi tơdroăng tơkêa xăm kơtiê kơpong Tây Nguyên, 3 hơnăm hdrối kố nah, 200 ha tơnêi rơnâk ngo ki oh tá hơpok hiăng châ kuăn pơlê khên hơ’leh pêt hdrê loăng môi tiah loăng keo lai, loăng bạch đang, pêt xik ngeăm lai pro pơxúa hên ‘na cheăng kâ.

Ing tơdroăng ki hlo tơ-[rê dêi túa pêi cheăng rơnâk ngo l^ng tơnêi oh tá hơpok pêt loăng plâi - pêt kong tơru\m [ă, hên rơpo\ng kuăn pơlê a C|ư\ Pui hiăng chêh inâi pêt kong vâ mơnhông cheăng kâ. {ă tơdroăng ki pơxúa ‘na tơnêi kong rơdâ, cheăng kâ pêt kong, malối cho pêt kong loăng vâ mơjiâng pro tơmeăm, xuân cho môi tung mâu troăng hơlâ pêi vâ mơnhông dêi pơlê cheăm tung mâu hơnăm la ngiâ.

Pôa Nguyễn Văn Tâm, ăm ‘nâi, krê tung hơnăm 2021 kố, cheăm C|ư Pui mơ-eăm pêt kho\m châ 300 ha kong ki xo loăng vâ pro tơmeăm khoăng:

‘’Ing mâu tơdroăng pêi pro dêi tơdroăng tơkêa bro xuân môi tiah mâu luât pơkâ kơjo kum [ă mâu rơpo\ng kơtiê dêi tơnêi têa, mâu khu râ kăn pơlê cheăm dế mơdêk tơdroăng hnê pêt loăng a cheăm. Xua vâ pro pơxúa ing pêt kong vâ pro ăm châ ngiât le#m tơnêi lăng, ngo l^ng, má péa vâ kơdroh tơnêi hiu tiô têa hbrông a kơpong rơnâk ngo. Má 3 mâu tơnêi ki mê ôh tá tơtro vâ pêt prá alâi, mê thế pêt loăng pro kong vâ kum kuăn pơlê mơdêk châ xo tơ’mot liăn kơ’nâi 5 hơnăm pêt kong.

Ngin pro tơ’lêi hlâu ing tơbleăng tơdroăng tơkêa bro xăm kơtiê krá tơniăn ton kơjo kum hdrê, pro tơ’lêi hlâu ăm kuăn pơlê châ mung liăn ing hngêi rak liăn kum mâu kơtiê vâ kum ăm kuăn pơlê pêt kong’’.

Ki tơ-[rê ing túa pêi cheăng kâ a rơnâk ngo - pêt kong a C|ư\ Pui hiăng kum kuăn pơlê akố hơ’leh tơdroăng ki hmâ pêi chiâk ôh tá ai tơdroăng ki tơmiât kơnôm tơngah to tơnêi têa, hiăng ‘nâi hriăn xêh tơdroăng pêi cheăng kâ, ‘nâi hriăn pêi cheăng ki vâ pro pơxúa ăm pơlê cheăm vâ tăng troăng mơnhông cheăng kâ ăm tơtro. Mê xuân cho túa pêi cheăng dêi hên pơlê, cheăm tơring tung kong pơlê Dak Lak vâ tơbleăng hnê pêi tơ-[rê tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa xăm kơtiê krá tơniăn ton.

Hương Lý chêh

Gương tơplôu [ă tơbleăng