Êi pơtok nong cho tơdroăng châi ki hmâ hlo hên ngế tro [ă ai hên ki xiâm. Pơlât êi pơtok nong ngăn tô kô tơdroăng châi râ  lơ oh, [ă ki hên mâu tơdroăng xiâm tơ’lêi vâ ‘nâi vâ pơlât.

Ăm ‘nâi châi apoăng [ă ki pro châi: Drêng châi pơtok nong kô tâ klêa tơnăm, ‘nâ hía pro châi heăng (tơpá lăm pơyâng) a klêa kơpêng, mâu ngế ki ‘nâ vâi tơ-ơ chô ‘nâ hía tâ heăng tung pơtok. Mâu tơdroăng ăm ‘nâi mơtiah kơ’nâi kố:

-Hêng hêa, lo hêa, oh tá lo\n kâ kế, tơ-ơ hlối mơđu\ng klêa, tâ mơđu\ng klêa a kơpêng klêi kâ hmê.

Ki hmâ hlo ăm ‘nâi [ă ki pro châi êi pơtok nong gá oh tá râ [ă tung pơla iâ khế. Ai drêng ‘nâ, êi pơtok nong kô pro lo mơheăm tung pơtok nong, la iâ pro châi râ, êa to gá hiăng tơlêa tung tá dêi pơtok nong mê nếo râ.

Ki ăm ‘nâi lo mơheăm tung pơtok nong tá tơdroăng pro lo hêa lo mơheăm (hêa mê, ngăn mơtiah têa kơphế), [ă a mơdrêh ai mơheăm (hmâ hlo mơheăm a mơdrêh mê prăng).

Êi pơtok nong gá kơdrâ vâ tối cho êi pơtok nong ki râ. Tung pơla pơlât châi râ dêi hngêi pơkeăng êi pơtok nong pro hêng hêa [ă tâ châi ‘na hía pro ối oh tá xok tâ châi tơviah tung klêa ‘na kơpêng.

Êi pơtok nong gá cho châi i-iâ vâi tối cho êi pơtok nong tiô rơnó, mâu tơdroăng ăm hlo [ă ki xiâm dêi tơdroăng châi kô phá [ă ki ăm ‘nâi [ă tơdroăng châi êi pơtoh nong ki râ.

Pó kô tâ châi ó tung klêa ‘na kơpêng, tâ mơtiah mơđu\ng klêa [ă oh tá lo\n kâ hmê, kâ bú iâ tê. Ai hên ngế, êi pơtok nong tiô rơnó gá oh tá ăm ‘nâi klâi [ă ki châi gá tiah lâi:

Ki xiâm:

-Tâ pơreăng H.P (H.Pylori): cho ki xiâm dêi tơdroăng pro chiâng tơlêa pơtok nong.

-Lơ hmâ ôu pơkeăng kơdroh châi: Mâu pơkeăng mơtiah, pơkeăng mơdât êi phi steroid mơtiah aspirrin, ibuprofen (Advil, Motrin, [ă hên ki ê), naproxen (Aleve) [ă  ketoprofen (Orudis) – kô pro chiâng rong tơlêa tung tá dêi pơtok nong.

-Ôu drôu hên: Drôu gá chôa kâ i-â ah kâ tâi ki kơ-[êl ối hdrâ tung pơtok nong. Ôu drôu hên kô pro rế êi ó a pơtok nong.

- Xúa cocain: Cocain kô pro rong tung pơtok nong, ah pro chiâng lo mơheăm tung pơtok nong, [ă êi pơtok nong.

– Stress: Stress ó lối râ kô pro chiâng êi pơtok nong, hlối tơlêa pơtok nong [ă lo mơheăm tung pơtok nong.

Tơdroăng châi ki oh tá ‘nâi khât: cho môi túa êi pơtok nong (êi ho\n pơtok nong) kô xua ing tơmiêt nhôm ai tơdroăng châi ki mê, mâu trếo ki lăm ‘nhiê mơheăm kế ki rơdêi  ối tung klêa tung pơtok nong. Tơdroăng kố, kô pro kéa dêi pơtok nong rế rơtăng (ah rế ho\n). Ing mê, pơtok nong chiâng ai acid iâ tâ.

Êi ho\n pơtok nong ó [ă oh tá ai mơheăm ki ‘mêi hmâ hlo vâi ối [ă dêi rơpó [ă hmâ hlo to a mâu hơnăm hiăng krâ. Êi ho\n pơtok nong cho túa êi pơtok nong tiô rơnó [ă iâ trâm mâu tơdroăng châi pơtok nong – châi tung troăng klêa.

-Châi Crohn: tơdroăng châi tung troăng klêa kố pro êi tiô tơnó tung troăng klêa-iâ trâm a tung pơtok nong (êi pơtok nong). Ki ăm ‘nâi [ă ki xiâm pro châi dêi tơdroăng châi Crohn, hmâ hlo pro pin tâ châi,  [ă hlối pro châi rơlâi rơlo tung châ, tá châi tung kêa [ă pro lăm pơyâng lo to têa.

-Pơlât  [ă pơkeăng: Túa pơlât châi u\m mơtiah pơlât [ă pơkeăng [ă kô pro chiâng êi tung klêa, pơtok nong, chiâng tơlêa [ă chiâng êi hlối mơtok nong.

-Tơdroăng châi vêh troh a kơmâ.

Mâu tơdroăng êi tung klêa, châi pơtok nong ki iâ tro, mê cho xua châi lâp tung châ mơtiah châi ‘mêi kliâm lơ châi kơ kố.

Hbrâ mơdât:

Vâ kum mơdât êi pơtok nong, [ă châi ‘mêi troăng klêa tối tơchoâm pó vâi krâ nho\ng o [ă pú hmâ thế tơtro\ng mâu tơdroăng a kơ’nâi kố:

-Kâ hên hdrôh la kâ i-iâ, tâng pó đi đo tơpá lăm pơyâng, thế kâ hên hdrôh  la kâ i-iâ vâ ăm mot trếo acid châ mot tung pơtok nong. Pak^ng mê, pôi tá kâ mâu kế kâ mơtiah, krui quýt, pôi tá ôu têa ki ai hên ga.

-Kơdroh ôu, tâng ôh pôi tá ôu drôu.

-Pôi tá ôu hât.

-Hơ’lêh pơkeăng kơdroh châi. Tâng chiâng, pó pôi tá ôu pơkeăng mơdât êi, teăng amê pó thế ôu pơkeăng kơdroh châi ai trếo acetaminophen.

-Pêi pro tro tiô [ok thái pơkeăng hnê tối.

Pak^ng pêi pro tro tiô tơdroăng pơlât, pó vâi krâ nho\ng o [ă pú hmâ xuân chiâng rak ngăn dêi tơná krâu vâ hbrâ mơdât châi êi pơtok nong mơtiah:

-Thế hriâm kâ ôu tro tơdroăng. Rêm hdroh kâ thế kâ i-iâ tê, la kâ hene hdroh, [ă ôi pơtê ro, pôi tá tơmiêt hên.

-Kâ mâu kơchâi kế kâ krâ kơvâ,

-Pơtối rak dêi châ môi tá piê .

-Pơtối rak vế tơdroăng kơhnâ pơtâp ivá ki iâ gá 30 phut rêm hâi tung măng t^ng.

-Am dêi tuăn ngôa tơleăng le\m, pôi tá tơche#ng tơmiêt hên ah lơ stress.

Gương tơplôu [ă tơbleăng