Tơdroăng tơkêa bro vâ chê 200ha pêt loăng mak ka dêi Ko\ng ti pêi cheăng tiô rơnó Đăng Vinh, châ Vi [an hnê ngăn kong pơlê Kon Tum pơkâ mơ’no môi tuăn ăm khu ki ‘no liăn cheăng a khế 8/2015. Tơdroăng tơkêa bro kố ai tơnêi tơníu a chê troăng kân 24, troăng ki ối tung cheăm Đăk Long, tơring Kon Plong.

Tơdroăng ki ối hlo dêi tơkêa bro

Tung pơla ki rôh khu chêh hlá tơbeăng ai mâ a tíu kố, tối ôh tá ai kơbố. Ngăn sap ing troăng kân tơdjêp kong pơlê kơxo# 24, klêi kơ’nâi tơneăn tâp hdró tíu tơkăng kong cho môi to ngo ki hiăng châ gu tá hâi teăm klêi.

Mot trâu tung dế, hlo mâu tơdroăng ki ai dêi tơdroăng tơkêa ai péa hơnăm cho môi toăng hngêi tâl, kuâ lêm tôl ôh tá ai kơbố ối, péa ôh tá khoă [ă to to kơxâk xi mong hiăng khăng xua tro kơchoh têa kong mê.

Tơnêi ki tá hâi teăm hơ’lêh xiâm ‘na xúa hiăng châ gu, la chúa lôi tiah mê xo

A mâu chêng ngo, Ko\ng ti ăm kơmăi gu pro chiâng troăng, mê pêt loăng tiô túa ki pêt hmâng vâ ôh tá hlo tơdroăng ki loăng pêt ki châ rak ngăn. Tung mâu ngo ki ‘nâ achê troăng kân ai péa túa loăng hiăng châ pêt, tung mê cho loăng mak ka hdrê OC [ă krui [o\ng kơtôu ngiât châ gá tr^ng.

Tối tơbleăng ‘na tơdroăng kố, pôa Lê Đức Tín, kăn pho\ hnê ngăn Vi [an tơring Kon Plong, ăm ‘nâi:

‘’{ă tơdroăng tơkêa kố, cho xua kong pơlê rak ngăn. Tung tơring xuân ai tơru\m [ă mâu khu râ, kơvâ cheăng [ă ‘nâi nhên tơdroăng. Tơdroăng ki tối tơbleăng tơdroăng tơkêa mê gá hrá khât. Tơring xuân ai hlá mơ-éa séa hnê mơhno nhên [ă xuân ai hlá mơ-éa tối tơbleăng ăm kong pơlê [ă mâu khu râ, kơvâ cheăng.

Nôkố tơdroăng tơkêa kố xuân dế ai hlá mơ-éa ‘mâi vêh rơnêu. Vâi ‘mâi rơnêu môi iâ ing tơdroăng ki pêt loăng ki ê. Tâng loăng mak ka mơnhên tối apoăng mê hlo ôh tá kâi xông kân’’.

Loăng pêt hmâng vâ [ă ôh tá ai khu rak ngăn

Vâ krếo thế khu mơdró kâ ‘no liăn cheăng tung tơdroăng tơkêa kố [ă tâi tâng kơxo# liăn 48 rơtal, khế 1/2017, Vi [an hnê ngăn kong pơlê Kon Tum ăm xo tơvêh, hơ’lêh tơdroăng ki xiâm cho xúa a lối 200 ha tơnêi pêt kong, a kơpong 481, cheăm Đăk Long, tơring Kon Plông hiăng athế kếo ko mâu loăng hngó ki hiăng châ 20 hơnăm, tê thâ tơbréa lối 4.000 met kho#i loăng vâ pơcháu tơnêi ăm khu mơdró kâ.

Tơdroăng ki ôh tá châ tơ’mot khu ‘no liăn cheăng dêi khu kăn pơkuâ kong pơlê ối châ mơhno tối a túa ki xúa troăng hơlâ to\ng kum tung pơkâ tơleăng mâu hlá mơ-éa ‘no liăn cheăng tro tiô túa ki tơ’lêi. Ko\ng ti pêi cheăng tiô rơnó Đăng Vinh hiăng ôh tá ‘no liăn vâ ai tơdroăng tơkêa vâ chê 200 ha tơnêi [ă khế hơnăm pơkâ ai 50 hơnăm. Rêm hơnăm Ko\ng ti kố hiăng athế mơdrếo liăn mung tơnêi vâ chê 86 rơtuh liăn, la re\ng má môi xuân athế troh 2032 khu mơdró kâ nếo pơxiâm nâp kơxo# liăn ki kố.

Pôa Lữ Quốc Tuấn, kăn pho\ nâp hnoăng liăn mơhá kong pơlê Kon Tum, ăm ‘nâi:

‘’Liăn mung tơnêi kố riân môi tiah mê xo, mê vâi dế ôh tá nâp. Ki hdrối tâ nôkố dế ôh tá êa nâp tung pơla mơjiâng ing tơdroăng ki ku\n troh khế 12/2021. Tung rôh apoăng ‘no liăn mơjiâng hiăng klêi ah, vâi kô pơtối pro hồ sơ vâ pơkâ ôh tá nâp liăn tiô kơpong ai tơdroăng cheăng kâ rêh ối ki malối xơpá. Ki iâ hlái vâi xuân kô ôh tá nâp tung 11 ah hơnăm nếo’’.

Rơchoâ têa tro tơnêi tâp kơđu tung pơla Ko\ng ti gu pro tơbăng tơnêi

{ă tơdroăng ki châ kơjo kum, loi tơngah ‘na môi tơdroăng tơkêa ‘’Veăng kum pơkâ troăng hơlâ pêt loăng mak ka tung kong pơlê Kon Tum, tăng cheăng pêi, mơdêk pêi lo liăn ngân mâu ngế pêi cheăng, tăng cheăng pêi lo liăn ngân ăm kong pơlê’’ mơ’nui khế 5/2018, khu ki ai tơdjâk troh kong pơlê Kon Tum ing tơdroăng ki séa ngăn tối nhên: mâu kế tơmeăm ki vâ pêi pro mâu tơdroăng tơkêa ối hrá, Ko\ng ti tá hâi k^ khu rak liăn ‘no cheăng vâ rak tơniăn pêi pro tơdroăng tơkêa ‘no cheăng.

Tơ’nhiê tơ’nhe#ng tơnêi [ă kong kế klêi kơ’nâi hơ’lêh pơcháu tơdroăng tơkêa ăm khu mơdró kâ

Ki khât gá xuân ăm hlo, maluâ tá hâi pro hlá mơ-éa hơ’lêh pơcháu ki xiâm vâ xúa tơnêi pro khu pơkuâ, hngêi ối dêi mâu ko\ng nhân, hnôu ‘măn phon rơvât, la Ko\ng ti Đăng Vinh hiăng hmôu pơ gu xêh dâng 2 ha tơnêi chúa lôi tê kơtê. Rơtế amê tung pơla gu, tơnêi hiu tiô têa mêi pro môi to rơchoâ dêi cheăm Đăk Long tro tâp kơđu vâ chê tâi.

Hlá mơ-éa ki apoăng hiăng châ Ko\ng ti pêi cheăng tiô rơnó Đăng Vinh pro, mê cho tơdroăng ki pâ pro mơdon hâi khế ki ‘no liăn, pâ ‘mâi rơnêu môi iâ tung tơdroăng tơkêa hơ’lêh pêt loăng ki ê [ă hên tơdroăng, môi tiah: tơnêi tơníu, ngo rơnâk pá tung tơdroăng pêt, rak ngăn kế tơmeăm, chiâ klôh [ă kơmăi mê pro ăm tơdroăng ki ‘no liăn gá hên tâ tâng vâ pơchông [ă mâu tơdroăng ki séa ngăn rôh apoăng, tơdroăng pêi tro tơdjâk xua ko\ng nhân a kố pơtê cheăng [ă hên tơdroăng ki ê. Mâu tơdroăng ăm hlo, ‘na tơkêa pêt vâ chê 200 ha mak ka nôkố hiăng tâi hâi khế ki hâk vâ.

Pôa Nguyễn Tấn Liêm, kăn pho\ ngăn ‘na pêi chiâk deăng [ă mơnhông thôn pơlê kong pơlê Kon Tum, tối:

‘’ ‘Na tơdroăng ki xiâm dêi Khu pêi pro troăng hơlâ dêi Vi [an hnê ngăn kong pơlê mê xuân tâi ivá cho pro tơ’lêi hlâu ăm khu mơdró kâ pêi xêh. Xuân pôu râng dêi hnoăng cheăng tung tơdroăng tâng pơcháu tơnêi ăm vâi, la vâi ôh tá pêi mê vâi chúa lôi, vâi hơ’lêh mâu ngế ki ê, kố xuân cho tơdroăng ki ngin hiăng tơmâng ngăn, tô tuăn khât ‘na tơdroăng ki ai tơdjâk troh kong’’.

Tung mâu hơnăm hiăng luâ, a tơring Kon Plong, môi tung 3 kơpong cheăng kâ ki xiâm dêi kong pơlê Kon Tum, khu kăn pơkuâ kong pơlê hiăng hơ’lêh lối hr^ng ha tơnêi kong pơcháu ăm khu mơdró kâ pêi pro mâu tơdroăng tơkêa pêi chiâk deăng, pêt kong.

Pák^ng môi tơdroăng tơkêa ‘no liăn cheăng châ tơ-[rê, mê xuân ai ôh tá iâ tơdroăng tơkêa klêi kơ’nâi leh pơxiâm pro cho chúa lôi tê kơtê. Ki khât kố, pâ thế khu kăn pơkuâ [ă kơvâ cheăng ki ai tơdjâk troh kong pơlê Kon Tum kal kơchăng [ă mâu tơdroăng tơkêa ki pơtối, tâng ôh kô trâm tơdroăng pá hên tâ nếo.

Khoa Điềm chêh

Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng