Hơnăm kố, rơnó mơdrăng re\ng troh, nếo apoăng khế 11 la kong hiăng tô têi môi tiah plá on. Vâ chê 12 chôu kơhâi dế, nâ Nguyễn Thị Lệ, ngế pêi cheăng tung [ơrô pơkâ - kih thuât, Khu râng liăn mơhá Rak ngăn [ă Mơnhông pêt kong dêi kong pơlê Kon Tum rơtế [ă khu pêi cheăng xuân mơ-eăm prôk chêng, hếo ngo.

Ton châ 1 chôu nếo troh a tíu pơtê dêi khu cho a kối môi to ngo ngăn hlo lâp rơtâ tá kơpong. Hmê kâ kơhâi dế ăm dêi rơpó kâ bú môi ngế môi môe tơxông pế [ă prá prăng ki rôe ing sap kơxo má a kuât dêi pơlê Kong Lông Búc, cheăm Đăk Tờ Re, tơring Kon Rẫy. Nâ Nguyễn Thị Lệ ăm ‘nâi, vâ séa ngăn, mơnhên vâ ‘nâi deăng kong ki pơcháu rak ngăn pin thế prôk troh a tíu ki mê, hlo [ă mâ. 

Ôh tá xê to ti mê mâu tơdroăng tơpeăng tơtu\ng pơla nâ [ă mâu ngế cheăng rak ngăn kong a cheăm Đăk Tờ Re U S Long ‘na deăng kong ki ăm rak ngăn khât tâng vâ pơchông [ă tung lơgât xuân môi tiah tơdroăng tơpui ‘na kong la lâi xuân tơpui hên, tăng ‘nâi troh xiâm rêi dêi tơdroăng mơhé tơdroăng lăm tung kong prôk pá puât:

‘’Tiah mê a tah 4 ha kố gá ối tung [ăng ki lâi nuh? Kố kố, pá xôp kố. Lơgât kơchuâ mê. Kơchuâ hdró pe\ ngoh, kơchuâ. 4 phêt to lâi mê, kơchuâ akố. Hiăng tah ton nah, ki kố hiăng tah ton nah. Hên tiah kố e#? {ăng dêi pôa mê sap ing kơpêng troh a tiu kố ôh tá hleăng. Kố cho a kơchuâ  pơtih vâ ‘nâi tê. Kố 4,99 pôa hiăng ko a kố hôm cho há? ‘’

Tiô hlá mơ-éa chêh pơkâ kơxo# 22 hâi lơ 15/11/2017 dêi Khu xiâm ngăn ‘na chiâk deăng [ă mơnhông thôn pơlê, Hnê mâu tơdroăng pêi pro to\ng kum mơhá liăn ăm hnoăng rak ngăn kong, pơxiâm sap ing hơnăm kố, mâu Khu râng liăn mơhá Rak ngăn [ă Mơnhông pêt kong râ kong pơlê ai hnoăng cheăng seá ngăn, mơnhên deăng tơnêi kong ki pơcháu ăm kuăn pơlê rak ngăn ki vâ mơhá dêi mâu ngế pơkuâ rak ngăn cho mâu rơpo\ng hngêi, mâu ngế, kuăn pơlê a mâu thôn [ă Vi [an mâu cheăm, pơlê kân rak ngăn.

Xua mê, tung mâu hâi ki kố, tơ’lêi trâm hlo mâu kăn [o#, mâu ngế pêi cheăng dêi Khu râng liăn mơhá Rak ngăn [ă Mơnhông pêt kong dêi kong pơlê Kon Tum a mâu kong tung kong pơlê. Châ pơcháu rak ngăn, lăm mơnhên deăng kong ki ăm kuăn pơlê rak ngăn châ mơhá liăn dêi pơlê kân Đăk Tô, tơring Đăk Tô, ngoh Trương Thanh Hoàng, Ngế pho\ [ơrô ngăn tơdroăng pơkâ - kih thuât, ăm ‘nâi:

’’Á tơru\m [ă khu rak ngăn kong, [ă mâu kăn cheăm, cho Vi [an cheăm [ă pơlê kân lăm mơnhên tơnêi kong dêi Vi [an cheăm, pơlê kân. Klêi rôh lăm ngăn mâu cheăm vâ ngăn tơchoâm cho mâu kăn cheăm rak ngăn kong i tro. La tơnêi kong dêi cheăm gá utâi utá, tơdroăng cheăng  lăm séa ngăn vâ mơnhên trâm hên tơdroăng pá ăm mâu nho\ng o [ă mâu kăn cheăm tơring’’.

Tơdroăng lăm ngăn, mơnhên mâu tơnêi kong ki pơcháu ăm rak ngăn mơhá liăn dêi mâu ngế pơkuâ ngăn kong cho mâu rơpo\ng hngêi, mâu ngế, kuăn pơlê a thôn [ă Vi [an mâu cheăm, pơlê kân rak ngăn cho pá khât. Ki xiâm tơnêi kong mê hơngế tíu kuăn pơlê ối, troăng prôk pá puât. Hên kơpong rơxế hon đa ôh tá kâi troh, bú chiâng prôk chêng tê. Ai mâu cheăm bú kơtăn 100ha kong la a utâi utá a pơtăm, tơdrốu tíu ai kong.

Xua mê mâu kăn [o#, mâu ngế pêi cheăng séa ngăn kong thế ai hiâm tuăn vâ ’nôi mê prôk nếo kâi troh. Ngoh Nguyễn Anh Duy, ngế pêi cheăng tung Khu râng liăn mơhá Rak ngăn [ă Mơnhông pêt kong dêi kong pơlê Kon Tum, ngế ki hiăng hên hdrôh hmâ prôk ngăn kong, tối:

’’Ing tơdroăng hmâ pêi hnoăng cheăng rak ngăn kong, xuân hiăng pêi cheăng ngăn kong akố, á xuân môi tiah mâu vâi pú tung Đo#i đi đo kơdo mơ-eăm, séa ngăn nhên. Mâu deăng kong ki lâi ku ku\n, mâu tơnêi ki lâi ôh tá bê tro tiô pơkâ ăm mung liăn mơhá hnoăng rak ngăn kong thế tah pôi tá chêh ’mot tung lơgât kong ki mê’’ .

Tiô mâu kăn [o#, mâu ngế pêi cheăng Khu râng liăn mơhá Rak ngăn [ă Mơnhông pêt kong dêi kong pơlê Kon Tum, tơdroăng ki mơhnhôk kum vâi kâi tơkâ luâ xahpá tung pơla lăm séa ngăn, mơnhên tơnêi kong ki pơcháu ăm rak ngăn dêi mâu ngế pơkuâ rak kong cho mâu kăn rơpo\ng hngêi, mâu ngế, kuăn pơlê a mâu thôn pơlê [ă Vi [an hnê ngăn mâu cheăm, pơlê kân ki rak ngăn, vâi đi đo ai mâu ngế veăng mơhnhôk cho ing mâu kăn hnê ngăn mâu tíu pêi cheăng.

Pak^ng mê, ối tơru\m, veăng pêi kơhnâ khât, ai hnoăng cheăng pêi khât ing peăng kơ koan khu râ pơkuâ cheăng [ă mâu tíu ki pơkuâ rak ngăn kong. Pôa Mai Thanh, Kăn pho\  pơkuâ rak ngăn kong tơring Đăk Tô, ăm ’nâi:

’’Klêi xo tơdroăng pơkâ dêi Khu râng liăn mơhá Rak ngăn [ă Mơnhông pêt kong dêi kong pơlê ngin hiăng po rôh hôp [ă x^ng xoăng mâu kăn [o# pêi mâu hnoăng cheăng. Mâu ngế cheăng rak ngăn kong tung tơring, cheăm ai hnoăng cheăn  pêi tí tăng ’nâi mâu tơdroăng, klêi mê tối ăm Vi [an cheăm vâ rah mâu ngế pêi cheăng ki tơdjâk ’na kong, mê cho rah mâu ngế cheăng ngăn ’na tơnêi tiú, mâu kăn [o# cheăng gak ngăn kong dêi cheăm xuân môi tiah mâu ngế cheăng rak ngăn kong tung tơring cheăm rơtế [ă mâu kăn [o# dêi Khu xiâm rak ngăn kong tơru\m [ă Khu rak liăn ’măn kơd^ng.

Tơru\m krá tơtro [ă Khu râng liăn mơhá Rak ngăn [ă Mơnhông pêt kong vâ lăm ngăn, mơnhên deăng tơnêi kong xua mâu ki pơkuâ ngăn kong mê cho Vi [an cheăm, rơpo\ng hngêi, mâu ngế vâ pêi pro tro tơdroăng pơkâ mơhá hnoăng kuăn pơlê rak ngăn kong pêi pro tro tiô tơdroăng hiăng pơkâ’’.

Khoa Điềm chêh

Gương tơplôu [ă tơbleăng