Tối tơbleăng sap ing Khu ki râng liăn rak vế [ă mơnhông pêt kong dêi kong pơlê Kon Tum ăm hlo, tung pơla sap ing hơnăm 2013 troh tâi hơnăm 2018, tíu cheăng kố hiăng nâp liăn ing tơdroăng ki rak ngăn kong châ lối 1 rơpâu rơtal liăn. Kơxo# liăn ki kố châ ’no ăm vâ rak vế tơ-[rê kong ki chiâng xêh a kong pơlê. Rơtế amê cho pêt ki nếo [ă rak ngăn châ lối 522 ha kong.

Pôa Hồ Thanh Hoàng, kăn pơkuâ Khu rak liăn rak vế [ă mơnhông pêt kong dêi kong pơlê Kon Tum, tối nhên:

’’Troăng hơlâ ki ’no mơhá ăm tơdroăng ki rak ngăn kong hiăng kum ăm tơdroăng cheăng kâ vâ ’no liăn ăm hnoăng cheăng rak ngăn [ă mơnhông pêt kong, kơdroh ki hngăm hngo ăm liăn ngân tơnêi têa, mâu tíu cheăng pơkuâ ngăn kong hiăng hbrâ rơnáu ’na liăn ngân rêm hơnăm vâ tối tơbleăng mâu tơdroăng cheăng rak ngăn kong châ tơ-[rê, kum rak tơniăn [ăng tơnêi kong dế ai nôkố tá kơxo# kong [ă ki dâi le\m mơnhông mơdêk pêt kong’’.

Ki păng ’nâng ăm hlo, a kong pơlê Kon Tum, [ă mâu rơpo\ng, mâu ngế krê, pơlê pơla kuăn pơlê thôn châ Tơnêi têa pơcháu tơnêi, pơcháu kong pêi lo liăn rêm hơnăm sap ing kơxo# liăn ’no mơhá ăm tơdroăng rak ngăn kong châ dâng 4,3 rơtuh liăn/rơpo\ng. Pơlê pơla kuăn pơlê thôn dâng 31,6 rơtuh liăn/pơlê pơla/hơnăm.

{ă mâu rơpo\ng hngêi, khu rơpo\ng, thôn pơlê, khu tơru\m xo rak ngăn kong rêm hơnăm pêi châ liăn sap ing kơxo# liăn ki ’no mơhá ăm tơdroăng ki rak ngăn kong châ dâng 7,3 rơtuh liăn/rơpo\ng/hơnăm, thôn pơlê dâng 115 rơtuh liăn/pơlê pơla/hơnăm, mâu rơpo\ng dâng 39 rơtuh liăn/khu/hơnăm [ă khu tơru\m dâng 308 rơtuh liăn/khu tơru\m/hơnăm.

Kố cho môi kơxo# liăn pêi lo hên tâng vâ pơchông [ă kơxo# liăn pêi lo dêi mâu rơpo\ng ki rêh ối tung kong [ă achê kong, mơdêk ki pơxúa tơdrêng sap ing kong veăng kơdroh kơtiê xăm kơklêa. Ngoh A Cút, kuăn pơlê a pơlê Đak Lei, cheăm Đăk Nhoong, tơring Đak Glei ăm ’nâi, kơnôm ai liăn pêi lo sap ing kong mê vâi krâ nho\ng o tung pơlê hlê ple\ng tâ tung tơdroăng ki rak ngăn kong:

’’Hdrối nah, vâi krâ nho\ng ngin hmôu pơ ko ’nhiê kong hmâng vâ. Nôkố hiăng ’nâi rak ngăn, vê hdró rak ngăn kong ki chiâng xêh. Vâi krâ nho\ng o  ngin pêi kơtăng khât tung rak ngăn, ôh tá ko ’nhiê kong ’nhiu ’nháu. Kong a kố hdrối nah tro ko ’nhiê mê nôkố kong hiăng châ ’mâi pêt ki nếo’’.

Troăng hơlâ ki ’no mơhá liăn ăm tơdroăng ki rak ngăn kong châ pêi pro tơ-[rê a kong pơlê Kon Tum dế pro hơ’lêh kal khât tung hnoăng cheăng rak ngăn kong. Riân ngăn dêi Khu xiâm rak ngăn loăng pơlái kuăn kiâ kong a kong pơlê Kon Tum ăm hlo, tung hơnăm 2013 kơxo# rôh ko ’nhiê kong ôh tá tro luât ai 356 xôh, [ăng tơnêi ki pro xôi ai lối 80 ha la troh hơnăm 2017 kơdroh ối 65 rôh, [ăng tơnêi ki pro xôi ai lối 10 ha.

Troăng hơlâ ki ’no mơhá liăn ăm tơdroăng ki rak ngăn kong hiăng tơdjâk pơxúa khât troh hnoăng cheăng rak ngăn, rak vế kong a kong pơlê, kong kế tơnêi tơníu kong rế hía rế hlo hơ’lêh, mơdêk ăm tơdroăng ki rak knho\ng têa, pro tơ’mô [ă rak vế kơxo# têa ăm tơdroăng ki pêi cheăng kâ tối tơdjuôm [ă tơdroăng cheăng dêi mâu tíu ki xúa kong tối krê.

Rơtế amê troăng hơlâ kố hiăng pơxúa khât troh tơdroăng rêh ối dêi lối rơpâu ngế pêi tơdroăng cheăng rak ngăn kong kố a kong pơlê.

Khoa Điềm chêh

Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng