Kontum: Mơngế chó cheâng mơ-eăm mơnhông dêi hnoăng tơná tung rêh ối
Thứ bảy, 00:00, 22/04/2017
VOV4.Sêdang - Lâp kong pơlê Kon Tum ai lối 5.000 ngế chó cheâng tơvê ko\ng, ki hên rêh ối tung pơlê pơla, rơtế ối tung rơpo\ng hngêi, nho\ng o. Tơkâ hluâ tơdroăng kơxiâp kơmêi, hên ngế chó cheâng tơvê ko\ng hiăng kơdo mơ-eăm pêi cheăng mơjiâng tơdroăng rêh ối phâi tơtô, hơniâp le\m ăm dêi tơná [a\ rơpo\ng hngêi. Khoa Điềm, ngế chêh hlá tơbeăng cheăng tung Rơ’jíu Việt Nam ai chêh tối ‘na tơdroăng mê.

Môi pâ cheâng hiăng khăng kơbre\n hnối chó drêng nếo 9 khế klêi rôh tơngê hmân ki pá iâ vâ hlâ, tơdroăng tơmiât ối tơx^n nah dêi Nguyễn Thảo, ối a pơlê kân Đăk Rơve, tơring Kon Braih iâ ai tơdroăng sôk ro. Hriâm tâi lâm 9, Thảo tơmiât pơtê hriâm vâ ối a hngêi xua hlo dêi rơpo\ng hngêi pá puât, môi pâ kơmêi dêi tơná oh tá kâi chân xua vâi pú tơpui ‘nêk, tó dría hmâng to lo vâ. Ki hơ’lêh kân troh [ă Thảo drêng châ hlo mâu ngế ki pá môi tiah tơná la ‘nâi kơdo mơ-eăm tung cheăng kâ  rêh ối xuân ai tơdroăng rêh ối phâi tơtô, hơniâp ro há.  Châ rơpo\ng hngêi môi tuăn, Thảo lăm hriâm cheăng pơchoh hmân ếo [ă hnối hmâ [ă tơdroăng cheăng kố tung hên hơnăm hiăng hluâ. Hiăng ai tơdroăng cheăng rơtế [ă tơdroăng sôk ro hlo tơná hiăng ai tơdroăng cheăng pêi pro Thảo chiâng hơ’lêh tâi tâng. Ối a pơlê kân Đăk Rơve, ngế ki lâi xuân pâ kơ ngế ki pơchoh hmân ếo rơkê, hnối tơpui hlế, đi đo ro. Tơdrêng [ă tơdroăng cheăng pơchoh hmân ếo, nôkố Thảo ối mơ-eăm pêi mâu tơdroăng cheăng kum mâu ki chó cheâng tơvê ko\ng a Kong pơlê Kon Tum [ă tơdroăng cho mơngế ki ‘’khên tơnôu tung tơdroăng cheăng’’. Tối tơdroăng ki tơná kơdo mơ-eăm tơkâ hluâ pá puât, Nguyễn Thị Thảo ai tối:

 

‘’A hmôu pơ mơ-eăm môi tiah mê, hriâm tâi tuăn tơche\ng tơná, rêh tâi hiâm mơno tơná, pêi cheăng tâi ivá tơná xua mê gá hmôu pơ chiâng tiah mê xêh. Ing tơná á cho mơngế chó cheâng rêh ối thế kơdo mơ-eăm tâi ivá vâ mơhno nhên tơná cho mơngế ki chó cheâng ‘na tơdroăng cheăng pêi xuân kơhnâ, tơdroăng rêh ối xuân tro há’’.

 

 

Ngế ki chó cheâng kơdo mơ-eăm mơnhông dêi tơná [ă tơdroăng cheăng kơchuâ um phái.

 

Ai môi tơdroăng ăm hlo dêi rôh pêi cheăng ăm mơngế chó cheâng a kong pơlê Kontum ôh tá hên. Xua mê, mâu ngế ki ai châ chăn ôh tá mơhúa thăm rế kơdo mơ-eăm, thăm thế rế mơ-eăm hên tâ. Môi tơdroăng ki tơxâng vâ tối, hên ngế ki chó a kong pơlê ai tơdroăng cheăng pêi, mơnhông xêh tơdroăng rêh ối tơniăn kơnôm ing hiâm mơno tơná vâi kơdo mơ-eăm dêi xêh. Ing tơdroăng cheăng pêi tơ’lêi hlâu, môi tiah tê ve\  kơxo#, kum tê mơdró mâu tơmeăm troh tơdroăng pêi chêk, pêi cheăng [ă kơmăi kơmok, tơdroăng cheăng ‘na nge# thuât [ă hên tơdroăng ki ê xuân ai mơngế ki chó veăng pêi. Cheăm ki ai hên ngế ki chó ‘nâi mơ-eăm tung pêi cheăng vâ mơnhông pro kro mơdro\ng, mơjiâng tơdroăng tung rơpo\ng hngêi rêh ối phâi tơtô, hơniâp ro.  Rơpo\ng hngêi ngoh Thân Văn Luận, ối a tôh kơpho# 6, Plei Kần, tơring Ngọc Hồi cho vâ pơtih. Maluâ  cheâng pá hơ-ếo chó, prôk lăm pá puât, la ing tuăn tơmiêt ‘nâi mơ-eăm hnối kơhnâ pêi cheăng, khên tơmiât pêi cheăng vâ mơnhông dêi tơdroăng rêh ối, ngoh Luận hiăng tăng xêh mâi hnối rơtế [ă dêi mâi păn roăng dêi 2 ngế kuăn hriâm troh lâm kân. Ôh tá xê tô tuăn tơmiât to ‘na tơdroăng rêh ối dế kố, hlo dêi ivá rế pá hro, ngoh Thân Văn Luận hiăng mơjiâng môi tơdroăng pơkâ vâ rak tơniăn ăm tơdroăng rêh ối tung la ngiâ:

 

‘’Hơnăm rế krâ ivá rế pá hro. Thế hơ’lêh tơdroăng pêi cheăng kâ ôh tá xê hmôu pơ môi tiah kố. Klêi mê, môi péa hơnăm a kô ăm rơxế kui pro môi to long têa, vâ kơ’nêi păn bip, păn ká, tung kơdrum pêt loăng plâi kâ. Nôkố loăng plâi kâ hiăng ai plâi [ă á dế pơtối pêt. ‘Na long ki nếo ai, long kuăn vâ xo têa tôh loăng kơphế, tôh kơchâi hâi teăm chiâ kêi. Klêi mê ah á kô hơ’lêh nếo ôh tá lôi môi tiah mê’’.  

 

 

Hnê mơhno tơdroăng cheăng pêi ăm mơngế ki chó a Hâi leh pêi cheăng ăm mâu ngế ki chó dêi kong pơlê Kon Tum

 

Tơdrêng [ă tơdroăng mơ-eăm tơkâ hluâ ki kơxiâp kơmêi, ing tơná kơdo mơ-eăm dêi vâ mơnhông dêi tơdroăng rêh ối, mâu hơnăm achê pơla kố, mơngế chó cheâng a Kon Tum châ xo hên tơdroăng tơmâng kum ing kuăn pơlê. Tung hâi leh pêi cheăng ăm mâu ngế chó cheâng nếo châ Khu ngăn cheăng pêi, mố đo#i tro rong [ă rêh ối pơlê pơla kong pơlê tơku\m po, ai 10 khu mơdró, khu pêi cheăng veăng hâi leh [ă hnoăng cheăng hnê tối, tơbleăng tơdroăng cheăng pêi tơdrêng tăng cheăng pêi ăm chât ngế cheăng. Cho ngế ki djâ troăng ahdrối tung tơdroăng hnê cheăng pêi, tăng cheăng pêi ăm mơngế ki chó, pôa Lê Sơn Hải, kăn pơkuâ tíu cheăng teăn tơmeăm Nguồn Xanh, kơxo# 37, troăng Thi Sách, pơlê kong kơdrâm Kon Tum, tối tiah kố:

 

‘’Ahdrối nah pá puât ‘nâng á hriâm tơdroăng cheăng kố a nếo ‘nâi. Xua mê, drêng châ toh á kum vâi o tơdroăng ki mê. Xua ôh tá xê kot mâ châ mơhúa, ai tơdroăng rêh ối tơniăn. Xua mê á tá pro pá ăm ngế ki lâi ôh. Ai ngế hdrối nah a hnê mơjiâng ngế ki nếo bú 6, 7 hơnăm. Nôkố tơdroăng rêh ối vâi hiăng tơ-[rê, vâi hiăng po xêh tíu pêi cheăng, mê cho tơdroăng ki tơxâng mơnê nhuo#m, phiu niu’’.

 

Tơdrêng [ă tơdroăng kơdo mơ-eăm dêi ing tơná, cho tơdroăng ki châ kuăn pơlê vâ ‘nâi, kơjo kum dế cho môi tơdroăng mơhnhôk hên veăng kum mâu ki chó cheâng a kong pơlê Kon Tum thăm khên tơnôu, ôh tá kơxiâp kơmêi vâ rêh ối [ă vâi pú, hnối mơ-eăm mơnhông tung rêh ối.

Gương tơplôu [ă tơbleăng

 

 

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC