VOV4.Sêdang - Mơ’nui hơnăm 2019, Kuo#k ho#i hiăng tơbleăng ăm pêi pro Pơkâ kơxo# 88 ‘na Tơdroăng tơkêa bro tu\m têk mơnhông mơdêk cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla hdroâng kuăn ngo [a\ kơpong kong ngo. Chin phuh hiăng mơjiâng Pơkâ kơxo# 12 hiăng po rơdâ pơkâ cheăng dêi Kuo#k ho#i. Châ ngăn cho môi pơkâ djâ tơdroăng ki mơnhông tơtêk dêi tơnêi têa, cho môi troăng hơlâ dêi Đảng, kuăn pơlê vâ môi tuăn. Nếo achê kố, Vi [an hdroâng mơngế xuân hiăng pêi cheăng [a\ khu râ kăn pơkuâ kong pơlê Dak Lak vâ séa ngăn Tơbleăng hriăn ple\ng chiâng pêi pro Tơdroăng pơkâ xiâm tơnêi têa tung mơnhông mơdêk cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla kơpong hdroâng kuăn ngo [a\ kong ngo hneăng hơnăm 2021 – 2025.

Pơtối mê, Ngế xiâm, Kăn pơkuâ pơkâ thế kong pơlê Dak Lak pơcháu ăm Khu pơkuâ hdroâng mơngế kong pơlê cho khu ki ahdrối po rơdâ pêi pro [a\ môi tuăn pơkâ [a\ Chin phuh rah kong pơlê Dak Lak cho kong pơlê mơnúa pêi pro apoăng. Kuăn pơlê a Dak Lak dế pói tơngah khât pơkâ kố.

Tơdroăng ‘’Troăng pơkâ Dak Lak [a\ hdroâng kuăn ngo’’ hâi kố, klêi kơ’nâi [ai chêh ‘’Kuăn pơlê {uôn Đôn pói tơngah a pơkâ 88 dêi Kuo#k ho#i’’, ngế chêh hlá tơbeăng ai kơ-êng jâ Trần Thị Ánh Hồng – kăn pơkuâ [ơrô hdroâng mơngế tơring {uôn Đôn, kong pơlê Dak Lak ‘na mâu tơdroăng pơkâ drêng po rơdâ Pơkâ 88 dêi Kuo#k ho#i xuân môi tiah Tơdroăng pơkâ xiâm tơnêi têa mơnhông mơdêk cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla kơpong hdroâng kuăn ngo [a\ kong ngo hneăng hơnăm 2021 – 2025 a kong pơlê.

Hiăng mot rơnó tô, mâu kơdrum loăng plâi dêi rơpo\ng Y Ken Lự, hdroâng mơngế Rơđế, ối a pơlê Trí A, cheăm Krông Na, tơring {uôn Đôn, kong pơlê Dak Lak xuân ối ngiât le\m, plâi kơtốu. Kố cho túa pêi ki má môi a cheăm, mơhno tơdroăng ki rơkê tung pêi cheăng kâ dêi mơngế hdroâng kuăn ngo. Pôa Y Ken Lưk tối ăm ‘nâi, châ to\ng kum dêi khu râ kăn pơkuâ [a\ kơvâ cheăng, rơpo\ng hiăng khên tơnôu hơ’leh 2 ha kơdrum pêt tơvât mê pêt mâu loăng plâi kâ môi tiah, krui ngeăm, krui chôu, krui [o\ng, apoăng hiăng châ tơ-[rê hên. Laga, vâ po rơdâ túa pêi mê kal ai troăng hơlâ mung liăn tơ’lêi hlâu tâ.

‘’Châ hnê mơhno dêi [ơrô pơkuâ pêi chiâk deăng mê vâi krâ tung pơlê kố mơnúa pêi mâu túa hơ’leh hdrê pêt châ tơ-[rê. ‘Na hdrê [a\ kih thuât mê châ [ơrô pơkuâ pêi chiâk deăng pơtroh mâu ngế kih thuât chu, rơtế vâi krâ rak ngăn loăng plâi, hnê mơhno tơdroăng pơchoh, po pông tơnêi. Khu tơru\m cheăng kô rôe tâi tâng tơmeăm khoăng pêi lo. Ki nhên khât mê nôkố tơdroăng ăm mung liăn ối trâm pá. Vâi krâ vâ mơ’no liăn păn chu, păn í, rak ngăn loăng plâi mê thế mơ’no liăn hên. Bro mơ-éa mung liăn mê thế kok tơmeăm khoăng laga chiâk deăng mê iâ’’.

Jâ Trần Thị Ánh Hồng tiâ tối

Hên rơpo\ng a cheăm Krông Na, tơring {uôn Đôn xuân pói tơngah châ pêi pro troăng pêt loăng plâi kâ môi tiah rơpo\ng pôa Y Ken Lưk ối a pơlê Trí A, laga tơdroăng ki pá puât má môi cho kơxo# liăn mơ’no cheăng. Ngoh Y Ka Maleo ối a pơlê Trí A, laga tơdroăng ki pá má môi cho kơxo# liăn vâ mơ’no cheăng. Ngoh Y Ka Maleo ối a pơlê Trí A vâ chê 2 ha tơnêi, laga bu pêt pôm loăng, xua mê pêi lo liăn iâ. Séa ngăn Hneăng hôp Kuo#k ho#i hneăng má 11 pơla kố nah, ngoh Y Ka tối ăm ‘nâi, Chin phuh tiô tối hdrối mơ’no 1.400 rơtal liăn vâ pêi pro Tơdroăng tơkêa bro tu\m têk mơnhông mơdêk cheăng kâ - rêh ối pơlê pơla kơpong vâi krâ hdroâng kuăn ngo [a\ kơpong kong ngo hneăng hơnăm 2021 – 2030.

Mê cho xiâm kối vâ vâi krâ pói tơngah tung la ngiâ, tơnêi têa pơtối tơmâng hên tâ mê ‘na kơxo# liăn vâ mơ’no pêi cheăng, lơ mơjiâng hngêi kơmăi uâ mơdiê tơmeăm khoăng pêi lo ing chiâk deăng a cheăm vâ tăng cheăng pêi ăm vâi krâ nho\ng o.

‘’Á pói tơngah tung la ngiâ, Đảng [a\ tơnêi têa pơtối mơ’no liăn cheăng ăm mơngế hdroâng kuăn ngo [a\ kong ngo vâ mơnhông pêi kâ, mơdêk tơdroăng rêh ối cheăng kâ. Pơtih ăm mung liăn ôh tá kok tơmeăm khoăng vâ pêt loăng plâi [a\ păn mơnăn mơnôa, lơ mơjiâng hngêi kơmăi uâ mơdiê tơmeăm khoăng pêi lo ing chiâk deăng a cheăm vâ rôe tâi tâng tơmeăm khoăng pêi lo ing chiâk deăng, rế tăng cheăng pêi ăm vâi krâ nho\ng o. Tiah mê kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo nếo mơnhông tơtêk hôm’’.

Túa hơ’leh pêt hdrê loăng plâi dêi rơpo\ng hngêi Y Ken Lưk

Môi tơdroăng ki tơrôu tơ’lêi hlo a cheăm Krông Na, tơring {uôn Đôn, kong pơlê Dak Lak. Ngế xiâm dêi kơpong tơnêi châ ô eăng ‘na ôm hyô mơhno túa le\m tro [a\ loăng pơlái kong kế Bản Đôn, laga mơngế hdroâng kuăn ngo akố tá hâi kâi rêh [a\ tơdroăng pêi ôm hyô – tê mơdró. Tơmối troh a Bản Đôn cho vâ ti tăng ple\ng ‘na kơpong mơhno túa le\m tro hên h^n, tu\m têk [a\ má môi dêi vâi krâ hdroâng kuăn ngo, môi tiah mơngế Lếo, M’nông, Rơđế akố, laga ai iâ mơngế tung pơlê pêi cheăng ‘na kơvâ kố. Lâp kơpong tê kế tơmeăm khoăng tơbâ môi tiah ếo pơtâk, kế xah hdroâng kuăn ngo, pơkeăng tiô khôi vâi krâ nah, pơrá xua mơngế ki tíu ê troh tê mơdró.

Nâ Bun Chăn Tha Là, hdroâng kuăn ngo Lếo, ối a pơlê Trí B pói tơngah Tơdroăng mơnhông mơdêk cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla, kơdroh kơtiê krá tơniăn tung kơpong vâi krâ hdroâng kuăn ngo [a\ kong ngo tung la ngiâ kô mơ’no liăn, troăng pêi pro ôm hyô, vâ vâi krâ mơnhông khôi túa le\m ki phá tơ-ê dêi tơná:

 ‘’Mâu ếo pơtâk lơ mâu tơmeăm tơbâ akố cho iâ mơngế tung pơlê tê xúa ôh tá ai liăn ngân mơ’no cheăng. Akố droh rơtăm klêi hriâm hên laga ôh tá ai cheăng pêi xua mê lăm pêi cheăng hơngế tâi tâng. Á pói tơngah tơnêi têa kô mơ’no liăn akố pro môi kơpong ôm hyô ăm mâu ngế akố pêi. Pơtih mơngế akố ăm mung hngêi ối, pế mâu kơchâi kâ dêi hdroâng kuăn ngo akố, drôu xiâm klêi mê pơkeăng tiô khôi vâi krâ nah. Đoân droh rơtăm [a\ vâi nâ o vâi kơdrâi rak khôi túa le\m mâu hdroâng kuăn ngo akố môi tiah veăng mâu khu kơhnhon xuâng, to\n chêng koăng, rế tăng tơ’nôm liăn ngân rế pơtối rak khôi túa le\m tro’’.

Tối ‘na tơdroăng kố, pôa Y Lươm Knul – Kăn pho\ hnê ngăn Vi [an cheăm Krông Na, tơring {uôn Đôn, kong pơlê Dak Lak xuân tô tuăn hên. Mâu hơnăm hiăng hluâ, cheăm xuân hiăng pâ thế khu râ kăn kơpêng tơmâng vâ mơnhông tơmeăm khoăng ki ai hlâu, ki tơ’lêi hlâu ‘na ôm hyô mơhno túa le\m tro - loăng pơlái kong kế, ki rơhêng vâ tối mơjiâng cheăng pêi ăm vâi krâ hdroâng kuăn ngo akố. vâi krâ pói vâ mơjiâng túa pêi ôm hyô pơlê pơla.

Pói vâ tiah mê, tơnêi têa kal ai kơxo# liăn vâ mơ’no liăn cheăng vêh bro mâu hngêi trá xo\n dêi vâi krâ nah, mâu leh mơd^ng, tơdroăng cheăng tiô khôi vâi krâ nah, rơtế [a\ khôi túa le\m tro ton nah dêi vâi krâ. Ing mê, tơmối ôh tá xê to troh lăm ngăn, ti tăng ple\ng, rôe kế tơmeăm khoăng mê kô ối chiâng ối koi tâm [a\ châ ‘nâi tơdroăng rêh ối mơhno khôi túa le\m tro ki má môi dêi mơngế hdroâng kuăn ngo tung pơlê.

{a\ môi tơdroăng pêi ôh tá păng lôi, mê cho tơku\m pơtâng tối, hnê troăng pêi ôm hyô – tê mơdró ăm vâi krâ nho\ng o. Pôa Y Lươm Knul – Kăn pho\ hnê ngăn Vi [an cheăm Krông Na pói tơngah Pơkâ 88 dêi Kuo#k ho#i kô re\ng mot tung tơdroăng rêh ối:

‘’Vâ pơkâ 88 dêi Kuo#k ho#i mot tung tơdroăng rêh ối vâi krâ hdroâng kuăn ngo a kơpong kố, tơdrêng amê mơnhông mơdêk ôm hyô a kơpong kố, tiô á pói vâ pro tiah lâi châ tơmâng to\ng kum, pơtih môi tiah mơnhông mơdêk ôm hyô pơlê pơla – ‘’Home Stay’’, rak vế khôi túa le\m tro vâ tơdah tơmối, mơđah tơbleăng mâu tơmeăm khoăng xua vâi krâ hdroâng kuăn ngo pro; pơtih drôu xiâm, mâu kơchâi kâ ing loăng plâi, mơnăn păn dêi kuăn pơlê tung pơlê mơjiâng pro. Kal ai pơtâng tối, hnê mơhno ăm mơngế hdroâng kuăn ngo vâ mơdêk tơdroăng hlê ple\ng ‘na pêi ôm hyô môi tiah lâi vâ pêi lo châ liăn ngân’’.

Mơhno khôi túa, vêa vong to\n chêng koăng {uôn Đôn

Pak^ng mâu tơdroăng pêi châ tơ-[rê ing mâu luât pơkâ ăm hdroâng kuăn ngo, nôkố a Dak Lak tối tơchoâm, tơring {uôn Đôn tối krê, xuân ối hên tơdroăng pơkâ tơbleăng tơdroăng pơkâ 88 dêi Kuo#k ho#i. Ngế chêh hlá tơbeăng ai tơpui tơno [ă jâ Trần Thị Ánh Hồng – Ngế Pơkuâ [ơrô ngăn kuăn ngo tơring Buôn Đôn, kong pơlê Dak Lak  ‘na mâu tơdroăng mê.

- Ô jâ, tung mâu hơnăm hdrối, luât pơkâ to\ng kum kuăn ngo dêi Đảng [ă Tơnêi têa châ tơbleăng pêi tơ-[rê a kong pơlê Dak Lak tối tơchoâm [ă tơring Buôn Đôn tối krê. Mơhé tơdroăng rêh ối kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo akố xuân ối xahpá, mê kal thế pơtối tăng troăng pêi vâ kơdroh xahpá?

Jâ Trần Thị Ánh Hồng: ‘’{ă pơla hơnăm 2016-2020, tơdroăng pêi pro tiô luât pơkâ ‘na hdroâng kuăn ngo tung tơring {uôn Đôn mê hiăng châ pêi pro hên ki tơ-[rê. Mâu tơdroăng pêi pro châ ‘no liăn mơjiâng pro a tơring hiăng troh a kuăn pơlê [ă hlo tơ-[rê Pơtih Tơdroăng xăm kơtiê krá ton, tơdroăng 135, Tơdroăng 755, Tơdroăng 2085, Tơdroăng 102 [ă hên ki ê. Mâu tơdroăng mê hiăng veăng kum ăm tơring {uôn Đôn rêm hơnăm kơdroh châ 3% rơpo\ng kơtiê tung lâp tơring, tung mê ai 3,5% cho rơpo\ng kơtiê cho kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo.

-Ô jâ, klêi Kuo#k ho#i tơbleăng Pơkâ kơxo# 88 ‘na Tơdroăng tơkêa mơgêi tâi tâng ‘na mơnhông cheăng kâ - rêh ối kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo [ă kong ngo, Chin phuh hiăng mơjiâng Pơkâ kơxo# 12 vâ tơbleăng pêi, kuăn pơlê a tơring tâng tối tơdroăng mê vâi tối ti lâi?

Jâ Trần Thị Ánh Hồng: ‘’ Kơ’nâi ai pơkâ 88 [ă kuăn pơlê a {uôn Đôn, tung mê ki hên mâu hdroâng kuăn ngo, tiô a hlo kuăn pơlê dế tơkôm a tơdroăng pơkâ mê. Xua kố vâ tối cho môi tơdroăng pơkâ ki kân [ă Chin phuh, tơmâng khât troh kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo [ă kong ngo. {ă tơdroăng pơkâ mê, kuăn pơlê dế tơkôm a tơdroăng tơbleăng pêi vâ mơdêk tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê; malối cho [ă hdroâng kuăn ngo a kơpong kơtiê xahpá ó môi tiah tơring Buôn Đôn tối krê [ă tâi tâng tung lâp tơnêi têa tối tơchoâm’’.

-Ing hdrối nah troh nôkố, Kuo#k ho#i, Chin phuh hiăng hên hdroh pơkâ, tơdroăng mơhno pêi pro luât pơkâ dêi Đảng [ă Tơnêi têa ‘măn ăm kơpong hdroâng kuăn ngo [ă kong ngo, [ă tơdroăng pơkâ 88 rôh kố, ai tíu ki lâi nếo tơxâng vâ ‘nâi ô jâ?

Jâ Trần Thị Ánh Hồng: ‘’Hdrối nah, pin mơjiâng hên tơdroăng, la iâ, ku\n tê. {ă tơdroăng pơkâ 88 rôh kố mê ngin hlo ai mâu tíu ki vâ mơnhông mơdêi, mê cho tơku\m mâu ngế tơmeăm vâ mơnhông tơ-[rê, vâ tối ki hên cho mơnhông ‘na cheăng kâ rêh ối ăm kuăn pơlê. Tơdroăng ‘na mơngế liăn tơmeăm khoăng cho tơdroăng ki apoăng ngin tơmâng vâ ‘nâi. Xua môi tiah kơpong tơring {uôn Đôn cho kơpong ki xahpá ó, mê tơmeăm khoăng liăn ngân akố ôh tá ai. Tung pơla mê, tơdroăng pơkâ kố ngin hlo liăn ngân ing xiâm tơnêi têa ăm hên. Tơngah kô châ mơ’no x^ng xoăng ăm Dak Lak tối tơchoâm [ă tơring {uôn Đôn tối krê liăn ngân ai hên tu\m cho xiâm ki vâ pro tơniăn tơ-[rê tơdroăng pêi pro.

Tơdroăng ki tơmâng vâ ‘nâi nếo cho tơdroăng tơku\m pêi akố. Púi vâ drêng tơdroăng pơkâ hiăng tơbleăng pêi ah mê mâu tơdroăng chêh tung hlá mơ-éa, luât pơkâ to\ng kum hlối thế pêi pro tơdrêng amê, teăm tơdrêng, malối vâ ăm mâu ngế ki pêi pro akố môi tiah ngin pêi tro tiô tơdroăng pơkâ dêi Tíu xiâm tơnêi têa tơbleăng’’.

-Cho tơring tơkăng kong, ai krâm kuăn ngo ki tối trâm hên xahpá, tiah mê tiô jâ, drêng tơbleăng pêi tơdroăng pơkâ 88 dêi Kuo#k ho#i xuân môi tiah Tơdroăng MTQG mơnhông cheăng kâ –rêh ối cheăng kâ tung kơpong hdroâng kuăn ngo [ă kong ngo ai tơdroăng klâi thế tơtro\ng?

Jâ Trần Thị Ánh Hồng: ‘’{ă tơring {uôn Đôn pêi chiâk deăng la tơnêi khăng kho, lăng kơtô, ôh tá hơpok, mê tơdroăng vâ pơkâ pêi [ă mâu hdroâng kuăn ngo tối krê, mâu kuăn pơlê tối tơchoâm cho tơdroăng ki kal má môi. Xua ai cheăng pêi mê kuăn pơlê nếo tơniăn tung rêh ối, mơnhông tơdroăng rêh kâ ối. Mê ing tơdroăng pơkâ kố kô chiâng ‘no liăn mơjiâng pro môi toăng hngêi kơmăi vâ ăm kuăn pơlê a {uôn Đôn kố ai cheăng pêi’’.

-{uôn Đôn cho tơring ai tơmeăm khoăng vâ mơnhông ôm hyô ngăn nhâ loăng kuăn kiâ - mơhno túa le\m tro. La ki khât gá, pin hâi pro châ ai tơdroăng cheăng pêi ăm hdroâng kuăn ngo ‘na kơvâ ki mê. Pâ jâ tối nhên tơdroăng mê?

Jâ Trần Thị Ánh Hồng: ‘’Pơla hdrối kố nah xuân hiăng ai tơdroăng pơkâ ‘na mơnhông ôm hyô, vâ kum kuăn pơlê akố ai cheăng pêi, tơkéa vâ tối châ rêh kâ ối kơnôm ing tơdroăng po ôm hyô [ă kơxo# liăn pêi lo ing tơdroăng ‘mot tơmối ôm hyô. Laga liăn dêi tơring {uôn Đôn hâi ai. Tơdroăng ôm hyô dêi tơring pơxiâm ing hơnăm 2021 cho kô ‘mâi hơ’leh nếo mâu tíu ôm hyô vâ tơ’mot tơmối troh hyô ngăn [ă hlối kum kuăn pơlê ai cheăng pêi, la kơxo# liăn ‘no a pêi mâu tơdroăng mê gá kân.

Xua mê, tung mâu tơdroăng tơkêa bro ki ku\n dêi tơdroăng pơkâ 88 kô chiâng veăng ‘no a tơdroăng mơnhông ‘na ôm hyô, ing mê, kum ăm kuăn pơlê ai cheăng pêi. Tiô a hlo Dak Lak tơbleăng pêi kêi mâu tơdroăng pơkâ to\ng kum châ tơ-[rê. Ngin xuân tơngah tơdroăng pơkâ mê kô pro hdrối a Dak Lak vâ po rơdâ túa pêi pro tiah mê há tung lâp tơnêi têa.

-Hôm mơnê kơjâ!

Gương - A Sa Ly tơplôu [ă tơbleăng