VOV4.Sêdang – Tung pơla hdrối kố nah, tơdroăng cheăng ăm mung liăn to\ng kum rêh ối pơlê pơla a kong pơlê Dak Nông đi đo châ pêi pro tơ-[rê, kum mâu kơtiê ai tơ’nôm liăn vâ pêi cheăng kâ, tê mơdró, mơdêk tơdroăng rêh ối. Ing mê, veăng kum pêi pro [lêi trâng ing mâu tơdroăng pơkâ ‘na kơdroh kơtiê krá ton, mơjiâng thôn pơlê nếo, rak tơniăn tơdroăng rêh ối a kong pơlê. Hoàng Qui, ngế chêh hlá tơbeăng cheăng tung Rơ’jiu Việt Nam a Tây Nguyên ai [ai chêh ‘na tơdroăng mê.

Tung mâu hơnăm hdrối, kơnôm châ mung liăn dêi {o rô Hngêi rak liăn kum pơlê pơla tơring Dak Song hiăng kum ăm rơpo\ng jâ Đinh Thị Vinh ối a thôn 7, cheăm Dăk N’Drung, mơnhông cheăng kâ tung pro kơdrum deăng mơ-eăm pêi cheăng vâ hluăn ing kơtiê xahpá krá tơniăn. Pak^ng mê, ing kơxo# liăn mung ối kum ăm rơpo\ng jâ ai  liăn ăm dêi kuăn hriâm, ‘no liăng pro têa krúa ăm le#m hyôh kong prâi mơdêk ki tơ-[rê tung rêh ối. Malối tung mâu khế apoăng hơnăm 2020 xua loăng t^ng hlâ, yă kơphế  chu rơpâ ó [ă  pơreăng Covid-19 tâ tú hiăng pro rơpo\ng djâ Vinh trâm hên xahpá. Mơ’nui khế 6 hơnăm 2020, jâ Đinh Thị Vinh, châ Hngêi rak liăn kum pơlê pơla tơring ăm mung 70 rơtuh liăn. Ing kơxo# liăn ki mê teăm kum ăm rơpo\ng jâ tơkâ luâ xahpá drêng mê [ă ai liăn vâ cheăng kâ pêt loăng plâu hlối păn pú pái ai tơ’nôm kơxo# liăn pê lo.

‘’ Yă tê oh tá tơniăn trâm hên xahpá kơnôm ing liăn dêi hngêi rak liăn pro tơ’lêi hlâu ăm rơpo\ng hngêi rak ngăn loăng plâi, ôh tá xê mung liăn pagong mê hiăng kơdroh hên. Hngêi rak liăn kum kuăn pơlê re#ng, tâng vâ pơchông [ă hngêi rak liăn ki ê rơkâ gá iâ vâ kuăn pơlê ai mơnhông cheăng kâ ‘’.

Tơring Dak Song nôkố ai vâ chê 20 rơpâu rơpo\ng kuăn pơlê [ă 23 hdroâng kuăn ngo  rơtế rêh ối, tung mê kuăn ngo lối 17%. Tung mâu tơdroăng cheăng kal kí dêi kong pơlê, Đảng [o# tơring Dak Song mơnhên săm kơtiê cho hnoăng cheăng pêi ki xiâm. Khu kăn đảng, khu râ kăn rêm râ tung tơring hiăng tơbleăng tơdrêng mâu tơdroăng, tơkêa pro kơjo kum ăm mâu kơtiê mơnhông cheăng kâ, kum ăm vâi ai cheăng pêi, mơ-eăm vâ hlu\n ing kơtiê, kơxo# rơpo\ng kơtiê kơdroh re\ng ing tơrêm hơnăm. Tung mê, liăn mung dêi hngêi rak liăn kum pơlê pơla cho ki xiâm vâ pêi châ tơ-[rê mâu tơdroăn’.

Tiô tơbleăng, troh nôkố rơlối che#n ăm mung dêi hngêi rak liăn kum mâu kơtiê pơlê pơla tơring Dak R’lâp châ lối 400 rơtal liăn, [ă lối 12 rơpâu 600 rơpo\ng châ mung.  Tung mê, mâu tơdroăng ăm mung môi tiah: rơpo\ng kơtiê, rơpo\ng vâ chê kơtiê, rơpo\ng pêi chiâk deăng - tê mơdró kâ kơpong xahpá; pro têa krúa [ă mơgrúa le#m hyôh kong prâi; rơpo\ng kơtiê oh tá ai hngêi ối... hiăng pơtối châ pêi tơ-[rê. Kơxo# liăn kum ôh tá xê to veăng kum mâu kong pơlê kơdroh kơklêa xăm kơtiê mê ối kum ăm mâu rơpo\ng kơtiê [ă mâu ngế kơtiê ki ê ai liăn ăm dêi kuăn pơtối hriâm, tăng cheăng pêi tơniăn, pro hngêi trăng, pro tíu tí dé, pro têa krúa... Pôa Phạm Quang Nam, Kăn pho\ hnê ngăn vi [an cheăm Nâm N’Jang, tơring Dak Song, kong pơlê Dak Nông  ăm ‘nâi, xiâm liăn kum mâu kơtiê mung hiăng veăng kum pêi tơ-[rê tơdroăng cheăng kâ rêh ối pơlê pơla. 

‘’Ki tơ-[rê ing liăn mung dêi hngêi rak liăn kum mâu kơtiê tung tơdroăng pêi pro tiô pơkâ Hneăng hôp Đảng [o# cheăm sap ing apoăng hneăng mê ngin xuân tối tơdroăng châ kơdroh kơxo# rơpo\ng kơtiê. Ing apoăng hneăng tiô riên kơxo# ki rơpo\ng kơtiê cho dâng kơpêng 5% [ă vâ chê kơtiê dâng 70%. Nôkố a mâu rơpo\ng kơtiê bu ối 3,5% [ă mâu rơpo\ng kơtiê lối 4%. Mơni kô hlo hnoăng cheăng dêi hngêi rak liăn châ khe#n kơdeăn tung tơdroăng pêi tơ-[rê tung kơdroh kơklêa xăm kơtiê tung mơnhông pêi chiâk deăng’’.

Kơ’nâi 10 hơnăm pêi pro tơdroăng mơjiâg thôn pơlê nếo, tơring Dak R’Lâp hiăng ai tu\m ivá vâ châ ối má môi tung tơdroăng mơgrúa hyôh prâi [ă mơjiâng thôn pơlê nếo. Ai tiah mê, xuân kơnôm ing tơdroăng  veăng ăm mung liăn dêi hngêi rak liăn kum pơlế pơla, malối tung pơkâ kơxo# 10 ‘na châ xo tơ’mot liăn dêi kuăn pơlê, tiô pơkâ kơxo# 11 ‘na kơxo# rơpo\ng kơtiê.

Pôa Vũ Hùng Đảo, tôh trưởng ăm mung liăn thôn 2, cheăm Dak Wer tơring Dak R’Lâp, kong pơlê Dak Nông ‘mu\n:

‘’ Sap ing hâi ai Hngêi rak liăn kum ăm pơlê pơla mung liăn kơjo kum ăm mâu rơpo\ng kơtiê mung liăn xuân môi tiah tơdroăng mơjiâng pro têa krúa, mơgrúa hyôh kong prâi [ă kơxo# liăn pêi cheăng kâ mê hdrối nah tôh gin ai kơxo# rơpo\ng kơtiê ai 12 rơpo\ng, vâ chê kơtiê ai 5 troh 6 rơpo\ng la sap hâi châ mung liăn dêi hngêi rak liăn kum mâu kơtiê pơlê pơla hiăng  pro tơ’lêi ăm kuăn pơlê châ mơnhông tơ-[rê hên tâ’’.

Tiô pôa K’Ngại, Ngế xiâm hnê ngăn [ơ rô cheăng dei Hngêi rak liăn kum mâu kơtiê pơlê pơla tơring Dak R’Lâp tối, nôkố hlá mơ-éa dế tơbleăng 11 tơdroăng ăm mung liăn kum mâu kơtiê pơlê pơla  [ă tâi tâng kơxo# liăn 335 rơtal liăn, [ă lối 9 rơpâu mơngế ki mung dế ối che#n. Tung hơnăm mê hía nah tơdroăng mung liăn kum mâu kơtiê a tơring Dak R’lâp hiăng veăng kum mơnhông mơdêk cheăng kâ-rêh ối, mơjiâng thôn pơlê nếo, pro tơniăn tơdroăng rêh ối... Kơnôm ing mê tung hneăng hơnăm 2015-2020, kơxo# liăn ăm mâu kơtiê xahpá mung hiăng veăng kum tơring Dak R’Lâp hiăng châ pêi pro hên tơdroăng pơkâ. Tung mê, ai 10/14 pơkâ ‘na mơnhông cheăng kâ - rêh ối pơlê pơla, ‘na cheăng lêng, kring tơniăn, mơjiâng Đảng [ă tơdroăng kal kí châ luât tiô pơkâ. Tung mê ki tơ-[rê má môi cho kơxo# liăn pê lo rêm ngế tung tơring châ 60 rơtuh liăn/hơnăm.

‘’Tung hên hneăng kô nah, Đảng [o# [ă kuăn pơlê tơring Dak R’Lâp hiăng pê klêi hên pơkâ ‘na mơjiâng tơdroăng cheăng kâ rêh ối [ă kring tơniăn ‘na cheăng lêng rak ki tơniăn. Tung mê tơdroăng xut tah hrâ mơnguâ [ă xăm kơtiê krá tơniăn ton tung hngêi rak liăn kum mâu kơtiê xuân hiăng veăng ai hnoăng mơnhông mơdêk tơchoâm dêi kong pơlê, malối cho tơdroăng xăm kơtiê./.

Gương tơplôu [ă tơbleăng