Mâu pơrea\ng hmâ trâm klêi kơ’nâi têa kân lân lu [a\ túa hbrâ mơdât
Thứ tư, 00:00, 16/11/2016
VOV4.Sêdang - Tơdroăng têa kân lân lu ton pro ‘mêi kong prâi xua têa ing mâu tíu hngêi hum, rôh, jiếo, hngêi mơdrah, tíu kơdoăng têa plế lo págong, mơhiu êak, châ kuăn kiâ kong [a\ hía hé. Kố cho roh tơ’lêi vâ mâu pơrea\ng ai kuăn [a\ tâ tú pơrea\ng ăm kuăn pơlê.

Klêi kơ’nâi têa kân lân lu, kong prâi tíu rêh ối tro ‘mêi, ai mâu pơrea\ng hmâ tâ, mê cho:

 

Pơrea\ng châi klêa, pơrea\ng troăng klêa:

 

Xua kua\n pơlê xúa têa ki tro ‘mêi, kế kâ ai pơrea\ng mê tơ’lêi châi klêa, drêng kâ kế tâ châi klêa. Mâu pơrea\ng môi tiah, châi klêa, pơrea\ng troăng klêa, tơngê, pôu ‘mêi kế kâ xua mâu pơrea\ng E.coli, Campylobacter [a\ hía hé. Hlo tâ pơrea\ng apoăng cho môi tiah châi klêa, châi klêa râ [a\ hía hé. Pơrea\ng châi klêa xuân tơ’lêi tâ tú ing ngế ki kố troh ngế ki tá, xua ối achê lơ xú êak, kơhêa mâu ngế ki châi klêa. Mâu pơrea\ng kố tâng ôh tá re\ng châ hlo, ai túa pơlât, ối hơngế [a\ mơngế ki châi kô tâ tú rơdâ.

 

Pơrea\ng tơngê lo mơheăm

 

Kong prâi kơchoh, tro ‘mêi, têa toăng cho tơ’lêi ăm tri trôu ai kuăn, xua mê pơrea\ng tơngê lo mơheăm tơ’lêi xông tâ tú. Pơrea\ng tơ’lêi tâ tú [a\ xông tâ tú rơdâ. Rơnó mêi khía mơhot rêm hơnăm, tơdrêng amê, xuân cho rơnó pơrea\ng xông tâ tú a hên tíu. Vâ hbrâ mơdât pơrea\ng, rêm rơpo\ng kal ‘nhê tah tíu kơtâ, ai kuăn dêi tri trôu, tah lôi mâu kế ki dâ têa, kơdê kiâ ngu nge#ng. Thế mơgrúa hngêi trăng [a\ tâ tá tíu ối krúa le\m, ôh tá ăm têa toăng ah lơ chiâng tíu tri trôu kơtâ, ai kuăn.

 

Pơrea\ng kơ-ôk [a\ êi troăng hiâm

 

Mâu hâi kong mêi tơ’lêi tro tâ mâu pơrea\ng troăng hiâm. Mâu ngế ki tơ’lêi tro tâ pơrea\ng cho mơngế hơnăm hiăng krâ, vâi hdrêng [a\ mâu ngế ki tro tâ pơrea\ng hiăng ton ôh tá kâi prêi. Pơrea\ng hmâ trâm má môi cho êi krôk, kơ-ôk. Tâng ôh tá pơlât prêi le\m, rak dêi châ, ôu kâ tơtro kô chiâng êi hiâm, êi xôu, pro pá tung pơlât.

 

Hmâ hlo pơrea\ng troăng hiâm cho: châi krôk drêng rơnôa têa hế, châi krôk, tơngê, tơpui prông, kơ-o, kơ-ôk, hiâm pá. Drêng hlo dêi tơná tâ pơrea\ng mê, rêm ngế thế lăm pơlât, ví pơrea\ng thăm râ ó.

 

Châi tum tung  mâ

 

Châi tum tung mâ cho pơrea\ng hmâ trâm a mơngế kân [a\ mơngế ối kuăn. Pơrea\ng tơ’lêi tâ tú [a\ tơ’lêi xông tâ tú chiâng pơrea\ng a mâu tíu ôh tá krúa le\m, têa ôh tá krúa le\m. Tung rơnó mêi têa kân lân lu, kong prâi hngêi kơchoh, pro tơ’lêi ăm virus xông tâ tú, pơtối mê, ai xúa têa klôh ki tro ‘mêi. Kố cho xiâm kối pro mơngế tâ tú pơrea\ng châi tum tung mâ tâk hên tung rơnó mêi têa kân lân lu.

 

Mâu pơrea\ng ‘na kéa

 

Klêi kơ’nâi rơnó mêi, xua kong prâi ôh tá krúa le\m, kong prâi, kơnho\ng têa tro ‘mêi [a\ ai hên pơrea\ng. Mâu pơrea\ng a kéa hmâ trâm tung rơnó mêi, môi tiah: kơmeăn a chêng, ko\ng, êi drô xâk xôa a chêng, the\n, kơvê, hak lao, lang [en, kơmeăm kâ chêng, xua ai kơmeăn, the\\n, lo mon [a\ hía hé.

 

Êi kliêm E

 

Êi kliêm E cho pơrea\ng tâ tú ing kế kâ, têa ôu. Tung rơnó mêi, xok ki hvât tah lo pakong, têa ‘mêi ki mơ’no lo pakong plế lo pakong ai mâu pơrea\ng, tung mê ai virus êi kliêm E, klê mot tung têa hmâ ôu hum roh rêm hâi.

 

Pơrea\ng tr^ng kéa

 

Pơrea\ng tr^ng kéa lo mơheăm (ối tối cho pơrea\ng tơngê lo mơheăm) klêi kơ’nâi têa kân lân lu, xua virus Leptospira pro, tơdjâk troh têa nu\m dêi mâu kơnái pro chiâng ai pơrea\ng Leptospira. Tung [a\ kơ’nâi rơnó mêi, tâng tâm dêi châ, chêng ko\ng ton tung têa, mê pơrea\ng Leptospira kô tơ’lêi mot tung kéa, tung châ [a\ pro pơrea\ng.

 

Túa hbrâ mơdât pơrea\ng tung [a\ kơ’nâi rơnó mêi

 

Klêi kơ’nâi têa lân lu, kuăn pơlê hbrâ tơnáu pêi pro mâu túa hbrâ mơdât pơrea\ng xông tâ tú:

-Mơgrúa tung kế kâ: Thế kâ tô, ôu chên, tơniăn kế kâ krúa le\m, đi đo xếo ko\ng chêng [a\ kơbo\ng.

 

-Mơgrúa têa hum roh: Thế mơgrúa tíu hdoăng têa, klôh têa, kế tơmeăm khoăng dâ têa [a\ xúa trếo pơkeăng mơgrúa têa, môi tiah Cloramin B pu\m aquatabs vâ mơgrúa têa ôu hum rôh rêm hâi.

 

-Tơniăn krúa le\m kong kế: Pêi pro tiô pơkâ têa xiâ troh alâi, mơgrúa troh amê, go#m xok, mơgrúa kơpong rơtâ tá hngêi; xôh pơkeăng mơgrúa kong prâi vâ hbrâ mơdât pơrea\ng xông tâ tú.

 

-Rak krúa dêi châ, pâng ngiâ, sâp hmân ếo drêng mơgrúa kong prâi, ví ối achê pơrea\ng.

 

-Drêng tâ dêi châ tro tâ pơrea\ng kal re\ng troh hngêi pơkeăng khăm pơlât. Tơru\m [a\ kơvâ ngăn pơkeăng [a\ khăm pơlât vâ teăm châ hlo [a\ mơdât mâu pơrea\ng tâ tú, môi tiah châi klêa, châi tum tung mâ, êi troăng hiâm, kơmeăn kâ chêng, kơ-ôk, ki rơhêng vâ tối kal hbrâ mơdât pơrea\ng châi klêa, tơngê [a\ hía hé.

 

A Sa Ly tơplôu [a\ tơbleăng

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC