Tơngê lo mơheăm:

Tíu ối hngiâm kơchoh, kong ‘mêi, têa toăng cho tơdroăng ki tơ’lêi hlâu khu tri trôu vâ xông tâ tú, xua mê pơreăng tơngê lo mơheăm tơ’lêi xông tâ. Pak^ng mê, klêi roh kong mêi khía mâu pơreăng xông tâ tú xua mâu vector ‘mot pơreăng xông tâ tú têi. Ki xiâm cho tơngê lo mơheăm. Pơreăng tơ’lêi tâ tú [ă tâ tú rơdêi lâp lu.

Vâ hbrâ mơdât pơreăng, rêm rơpo\ng hngêi thế tah tíu ki tri trôu kơtâ, mơgrúa le\m tíu ối, tah mâu kế lơ toăng têa, kơdê tri trôu, kiâ ngu nge\ng. Thế mơgrúa krúa đi đo dêi hngêi trăng [ă tâ tá tíu ối thế krúa vâ pôi tá ai têa châ toăng tung hngêi [ă tâ tá hngêi ối thế krúa le\m mơdât lơ ai tíu ki kơtâ dêi mâu tri trôu.

Pơreăng châi troăng krôk:

Mâu hâi kong mêi ton hâi kô tơ’lêi pro mâu pơreăng châi troăng krôk. Mâu ngế ki hmâ trâm mê cho mâu hơnăm hiăng krâ, vâi ‘ne\ng [ă mâu ngế tung châ ai mâu tơdroăng châi tiô rơnó ‘na troăng krôk.

Mâu pơreăng ki hmâ trâm cho mơ-êi krôk, tơngê kơ-o kơ-ôk. Tâng ôh tá châ pơlât prêi le\m hlối [ă ôh tá kâ trếo kơhiâm tơtro ăm ivá kô prro chiâng êi tơxui xôu, mơ-êi xôu kô pá vâ kâi pơlât prêi.

 Mâu tơdroăng ki ăm hlo châi troăng krôk klêi mâu roh kong mêi khía: Ki xiâm ăm ‘nâi roh apoăng tâ châi krôk drêng rơnôa, tơhe\n tung krôk hnối pro tơngê, kơ-o chiâng kơxông krôk, kơ-o tiô kơ rôh tơdjâk a troăng krôk, kô pro lo têa môh. Pá kâi hiâm xuân cho ki xiâm tơ’lêi trâm drêng tro châi troăng krôk. Kal thế séa ngăn kơlo ki pro pá hiâm vâ ‘nâi nhên tơdroăng châi mê râ lơ ôh.

Pá kâi hiâm drêng koi, pá kâi hiâm drêng hrik, ‘no hriâm. Kơ-o ton pá kâi prêi cho tơdroăng ki pro pá ối oh tá kâi xok dêi mơngế ki châi troăng krôk. Ki pro kơ-o ‘nâ hía xua ai tơdjâk ing mâu kơ koan troăng tơrui xôu, troăng hiâm pá pêng [ă mâu tíu ki ê, môi tiah a mâu tru\m pơla mâu kơxêng môh, kl^ng, tuăn, a tơxui xôu, pá gong plâi nuih, krôk, pơtok nong [ă hơ‘nêh tung châ.

Drêng trâm mâu tơdroăng ki nếo tối mê âi, rêm ngế thế lăm khăm vâ pơlât prêi, pôi tá lôi ah lơ rế râ pá vâ pơlât prêi.

Mâu tơdroăng tơhe\n ‘na kéa:

Klêi rơnó mêi, xua oh tá vâ mơgrúa krúa le\m tíu ối, hyôh kong prâi, têa ai kế ‘mêi [ă ai hên vi khuân pro chiâng châi tamo. Mâu pơreăng ki pro tơhe\n kéa hmâ trâm a rơnó mêi môi tiah tơhe\n pơla hơ’ngrăng chêng, tơhe\n hên, êi troăng xâk xôa, kơmeăn kâ chêng (cho xua ing mâu pơreăng kâ) pro chiâng tum khêi tơhe\n [ă ki ê hía.

Pơreăng pro châi klêa râ:

Châi klêa râ hmâ pro châi rế ó klêi rơnó mêi têa lân lu. Xua kuăn pơlê thế xúa têa ki ‘mêi, kế kâ ai pơreăng mê drêng kâ ah tơ’lêi pro chiâng châi klêa râ. Mâu châi klêa êak lo têa, châi klêa xua pơreăng, tro trếo ‘mêi kế kâ xua ing vi khuân E.Coli, Campylobacter.

Pơreăng châi klêa râ tơ’lêi tâ tú ing ngế ki kố troh ngế ki ê xua ối achê, lơ tro pêi têng drâm dêi ngế ki châi klêa râ [ă mâu tơdroăng châi ki a poăng cho châi klêa, châi so, châi klêa râ [ă hên tơdroăng châi ki ê.

Châi mâ cho pơreăng ki hmâ trâm a mâu ngế hiăng kân [ă mâu ối ku\n, pơreăng tơ’lêi tro tâ tú [ă tâ tú hên a mâu tíu ki oh tá krúa, têa ôu oh tá krúa, oh tá tơniăn. Tung rơnó mêi, kong hngâm kơchoh tơ’lêi pro mâu vi khuân, virus xông tâ tú, tơdrêng amê, xua hnêng ôu hum roh têa ki oh tá krúa, cho ki xiâm pro mâu ngế chiâng châi mâ rế tâk hên klêi rơnó mêi.

Hbrâ mơdât pơreăng tung rơnó mêi khía:

Hlo kong mêi rế hên pro têa lân lu, kuăn pơlê kal thế pêi pro mâu tơdroăng hbrâ mơdât pơreăng mơtiah:

Thế kâ tô ôu chên, pêi krúa kế kâ, thế xếo ko\ng đi đo [ă kơbo\ng.

Thế đi đo ai kơthau xếo ko\ng, kế kơdoăng têa, têa klôh, tơmeăm xúa vâ kơdoăng têa [ă xúa mâu trếo pơkeăng dêi Khu xiâm ngăn pơkeăng hnê hnê tối ‘măn tung têa vâ kơdê pơreăng a têa mê ‘nôi hdrối vâ xúa, pế pơchên kế kâ, hum roh jiếo.

Thế rak tơniăn, mơgrúa le\m tâ tá: Pêi pro tiô tơdroăng, têa siâ dâng lâi thế mơgrúa le\m troh dâng mê, tôm mâu tuih sok, ‘măn môi tíu sok, xúa pơkeăng kơdê pơreăng, tâp mâu kuăn kiâ ki hlâ.

Xo tơpoăng puâ, lơ mâu trếo pơkeăng ki hiăng châ Khu xiâm ngăn ‘na pơkeăng hnê tối xế a mê hdrối vâ tâp mâu kuăn kiâ ki hlâ. Xôh pơkeăng kơdế tri trôu, ki lơ ‘mot pơreăng a mâu tíu nhôm tơ’lêi tâ tú. 

Re\ng tea\m ‘nâi [ă mơdât pơreăng tâ tú,  môi tiah châi klêa êak lo têa, châi mâ, êi troăng krôk, kơmeăn kâ chêng, tơngê kơ-o kơ-ôk, malối thế hbrâ mơdât pơreăng châi klêa, châi klêa lo liu, châi klêa râ xua tâ pơreăng.

Pak^ng mê, thế tơtro\ng koi kơmăng lơ kơhâi thế hnhâng mitơkel, kơdê tri trôu vâ mơdât pơreăng tơngê lo mơheăm [ă hía hé.

Drêng hlo tơviah ‘na ivá thế re\ng lăm troh a hngêi pơkeăng vâ khăm [ă pơlât tơdrêng hlối, pôi tá hmôu pơ rôe pơkeăng ôu a hngêi, oh tá prêi châi mê ối pro tâ tú troh lâp lu.

Mâu hngêi pơkeăng cheăm ai tu\m thái pơkeăng, pơkeăng, tơmeăm khăm pơlât, [ă tơmeăm ki vâ pơlât tơdrêng, teăm pơlât mâu ki châi tamo.

Gương tơplôu [ă tơbleăng